Cán bộ ngân hàng: Rèn đức, luyện nghề

Thứ nhất, chú trọng nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn:

Trong tư tưởng của Hồ Chí Minh, Người luôn coi đạo đức là gốc, đồng thời rất coi trọng trí tuệ, tài năng. Theo Người, người cán bộ chỉ có nhiệt tình thôi thì chưa đủ, còn phải có tri thức nữa. Người cán bộ lãnh đạo không thể lãnh đạo chung chung, phải “vững về chính trị, giỏi về chuyên môn”.

Trong thư gửi Hội nghị cán bộ ngành tài chính - ngân hàng tại thời điểm đó, người đã đặt yếu tố “vững về chính trị, giỏi về chuyên môn” lên hàng đầu. Đối với ngành Ngân hàng, Người đặt ra những trăn trở riêng, hàm ý là cán bộ làm công tác kinh tế tài chính trước hết cần có kiến thức ở tầm vĩ mô, tức là nắm vững chính sách và phương châm của Chính phủ. Trong thực hiện, cần đảm bảo những chính sách và phương châm đó đáp ứng nhu cầu, quyền lợi của đại bộ phận nhân dân. Cách thức tổ chức làm việc cũng cần khoa học để đem lại hiệu quả cao nhất. Bên cạnh đó, cán bộ làm công tác kinh tế tài chính cũng cần giỏi chuyên môn nghiệp vụ, xử lý công việc một cách thành thạo.

Tư tưởng về học tập nâng cao trình độ chuyên môn thông qua việc tự trau dồi và thông qua hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng, xem là “công việc gốc của Đảng”. Đặc biệt, ở mỗi một giai đoạn cách mạng, tùy vào tình hình cụ thể, Người đặt ra mục đích, nhiệm vụ khác nhau để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Nghiên cứu tư tưởng về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Hồ Chí Minh có thể rút ra những điểm cần lưu ý như sau:

(i) Công tác đào tạo, bồi dưỡng phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, ở mọi ngành, mọi lĩnh vực.

(ii) Tinh thần tự học tập, tự rèn luyện cần được nêu cao.

(iii) “Làm việc gì học việc đấy” - Cán bộ làm ở lĩnh vực gì, phụ trách ở ngành nghề gì đều phải học cho thành thạo công việc ở lĩnh vực đó. Việc giảng dạy, học tập, đào tạo, huấn luyện phải gắn liền với thực tiễn công việc.

(iv) Đầu tư cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải có kinh phí tương xứng với yêu cầu.

(v) Cần phải tạo ra môi trường “khiến cho cán bộ cả gan nói, cả gan đề ra ý kiến”, “có gan phụ trách, có gan làm việc”.

Thấm nhuần lời dạy của Bác và nhận thức được con người là yếu tố quyết định, là gốc rễ của mọi vấn đề, trong nhiều năm qua, ngành Ngân hàng đã luôn chú trọng công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 xác định “phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao” là một trong 5 quan điểm phát triển - là yếu tố nền tảng, là động lực cho sự phát triển của hệ thống ngân hàng Việt Nam, là thành tố chính then chốt rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển của ngành Ngân hàng so với khu vực và thế giới. Theo đó, việc đào tạo, quan tâm tới chất lượng nguồn nhân lực chất lượng cao được thực hiện ở cả NHNN và trong toàn bộ hệ thống các TCTD.

Đối với NHNN, công tác đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ, công chức, viên chức đã được đổi mới, hoàn thiện theo hướng gắn kết chặt chẽ công tác đào tạo với thực tiễn công tác chuyên môn; gắn với vị trí việc làm; chú trọng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp và đội ngũ cán bộ chuyên gia.

Đặc biệt, năm 2020, NHNN đã ban hành Khung năng lực và khung chương trình bồi dưỡng dành cho các lĩnh vực chuyên môn chính.

Hai cơ sở đào tạo lớn của Ngành trực thuộc NHNN là Học viện Ngân hàng và Trường đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh cũng chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học; củng cố đội ngũ giảng viên cả về số lượng, chất lượng để đáp ứng kịp thời yêu cầu nhân lực ngành Ngân hàng trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, đặc biệt là cuộc CMCN 4.0. Hai cơ sở đã được cấp Giấy chứng nhận đạt chuẩn kiểm định quốc gia về chất lượng giáo dục theo quy định của pháp luật.

Đối với các TCTD, theo số liệu cập nhật của NHNN đến thời điểm tháng 3/2021, đã có nhiều TCTD đã và đang xây dựng chiến lược phát triển của đơn vị, trong đó xác định phát triển nguồn nhân lực là một trong những nền tảng quan trọng để bứt phá trong tương lai. Khung năng lực, khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho các vị trí trụ cột trong hoạt động của TCTD cũng được dự kiến ban hành trong năm 2021.

Ảnh minh họa

Thứ hai, chú trọng trau dồi phẩm chất đạo đức:

Hồ Chí Minh là một lãnh tụ đặc biệt chú trọng tới đạo đức cách mạng. Người coi đạo đức là cái gốc làm người, có đạo đức thì có thể học tập để dần dần có tài năng (ở đây Người muốn nói tới năng lực, khả năng xử lý công việc). Bác cũng nói: “Nói chung thì các dân tộc phương Đông giàu tình cảm và đối với họ, một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, cán bộ kinh tế tài chính phải “trau dồi đạo đức cách mạng: Chí công, vô tư; Cần, Kiệm, Liêm, Chính, một lòng một dạ phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, phụng sự kháng chiến. Dùng cách thật thà phê bình và tự phê bình để tẩy trừ những thói tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu để cùng nhau tiến bộ”.

Đối với cán bộ trong công sở nói chung là những người ăn lương của dân, làm việc cho dân, Người cho rằng họ “đều có nhiều hoặc ít quyền hành. Nếu không giữ đúng Cần, Kiệm, Liêm, Chính thì dễ trở nên hủ bại, biến thành sâu mọt của dân”. Đối với cán bộ làm công tác tài chính ngân hàng, việc rèn luyện, trau dồi phẩm chất đạo đức lại càng quan trọng bởi hoạt động tài chính ngân hàng là một loại hình kinh doanh đặc biệt - kinh doanh tiền tệ, hàng ngày tiếp xúc với rất nhiều nguồn tiền, nắm giữ trong tay nguồn tài chính đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh tế của người dân, doanh nghiệp và đất nước. Với đặc thù nghề nghiệp như vậy, bên cạnh việc đáp ứng những yêu cầu khắt khe về kiến thức, kỹ năng, cán bộ tài chính ngân hàng phải luôn có ý thức tuân thủ các yêu cầu và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp.

Trên thực tế, nhìn nhận một cách khách quan, ngành Ngân hàng là một trong các ngành triển khai nhanh, kịp thời, có hiệu quả các chủ trương chung của Chính phủ về nâng cao đạo đức nghề nghiệp, đẩy mạnh văn hóa công sở... Ngành Ngân hàng đã xây dựng được một nền tảng pháp lý khá đầy đủ và toàn diện, như:

Bộ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và quy tắc ứng xử của cán bộ ngân hàng (Quyết định số 11/QĐ-HHNN ngày 25/2/2019) nhằm thúc đẩy việc thường xuyên tu dưỡng rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử của người cán bộ ngân hàng, góp phần tăng niềm tin và gìn giữ hình ảnh đẹp về ngành Ngân hàng.

Quy chế văn hóa công sở (Quyết định số 454/QĐ-NHNN ngày 26/2/2008 và Quyết định số 2228/QĐ-NHNN ngày 8/10/2013). Đây được coi như kim chỉ nam hướng dẫn cung cách làm việc, hành vi ứng xử chung của CBCCVC NHNN.

Quy chế làm việc của NHNN Việt Nam (Quyết định số 31/2008/QĐ-NHNN ngày 7/11/2008 và Quyết định số 2805/QĐ-NHNN ngày 30/12/2014).

Kế hoạch hành động của NHNN triển khai thực hiện Đề án văn hóa công vụ của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định số 2471/QĐ-NHNN ngày 26/11/2019).

Bên cạnh các văn bản pháp lý, ngành Ngân hàng cũng triển khai nhiều hình thức khác như tổ chức các cuộc thi, các cuộc vận động… để tuyên truyền, nâng cao ý thức, đạo đức của cán bộ. Trong đó, cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh những năm qua đã mang lại một nhận thức mới, giản dị nhưng rất quan trọng là học tập và làm theo Bác là công việc của mỗi người và mọi người. Đó là sự khẳng định về một nguyên tắc thực hành đạo đức, đồng thời xác định rõ trách nhiệm tự mình rèn luyện đạo đức của mỗi người.

Học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, bên cạnh sự cố gắng tự thân của mỗi người, cũng rất cần sự hỗ trợ, nâng đỡ của tập thể để mỗi người tự vươn lên cùng tập thể. Việc đưa nội dung học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt thường xuyên của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, cơ quan, đơn vị là một biện pháp quan trọng.

Trên tinh thần đó, Viện Chiến lược ngân hàng xin đề xuất một số giải pháp sau để nâng cao hơn nữa chuyên môn nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp trong ngành Ngân hàng:

Thứ nhất, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến quán triệt tới từng cán bộ trong đơn vị về Bộ Quy tắc chuẩn mực đạo đức ngành Ngân hàng; Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Đề án văn hóa công vụ; Quy chế văn hóa công sở, Quy chế làm việc, Nội quy cơ quan của NHNN, cùng nhiều văn bản khác về công tác cải cách hành chính, trật tự nội vụ thông qua nhiều hình thức. Các đơn vị làm công tác truyền thông của NHNN, Hiệp hội Ngân hàng, Công đoàn Ngân hàng Việt Nam và các TCTD phối hợp tổ chức tốt công tác truyền thông nội bộ tới từng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động. Bên cạnh đó, đẩy mạnh việc lồng ghép các chuẩn mực đạo đức với chuyên môn nghiệp vụ để cán bộ ngành Ngân hàng có thể thực hành thường xuyên, trong công việc hàng ngày. Cần có giải pháp, kế hoạch cụ thể với nhiều hình thức đa dạng để triển khai hiệu quả các phong trào thi đua và áp dụng Bộ chuẩn mực đạo đức. Việc xây dựng kế hoạch triển khai phải theo từng giai đoạn cụ thể, gắn với nhiệm vụ chính trị được giao của từng đơn vị, đảm bảo thiết thực và hiệu quả.

Thứ hai, đề cao vai trò trách nhiệm và tính tiên phong, gương mẫu của người đứng đầu đơn vị trong việc học tập, trau dồi năng lực, trình độ chuyên môn, trong việc thực hiện các nội dung thi đua và Bộ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp.

Thứ ba, mỗi cán bộ ngân hàng cần tự trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, tính tuân thủ, sự cẩn trọng, liêm chính, tận tâm, chuyên cần, ý thức bảo mật thông tin; chủ động tìm tòi, sáng tạo thể hiện tính chuyên nghiệp trong thực thi nhiệm vụ nhằm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Các tiêu chí này cần được đưa vào tiêu chuẩn để đánh giá thi đua hàng năm của từng cán bộ.

Thứ tư, tăng cường công tác giám sát, kiểm tra đánh giá việc chấp hành các quy định, quy tắc nói trên để nâng cao hơn nữa ý thức chấp hành, tuân thủ của cán bộ, nhân viên ngành Ngân hàng. Có hình thức khen thưởng, động viên kịp thời đối với các cá nhân, đơn vị thực hiện tốt các quy định, quy tắc đạo đức, ứng xử mà Ngành đã đề ra.

Thứ năm, tổ chức các cuộc thi nghiệp vụ giữa các đơn vị trong hệ thống ngân hàng để các cán bộ ngân hàng có cơ hội nâng cao khả năng chuyên môn, phát huy sáng kiến, tạo điều kiện để các cán bộ ngân hàng được học tập, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau, học từ thực tế.

Thứ sáu, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong văn hóa và đạo đức công vụ thông qua những hình thức thiết thực như: các buổi nói chuyện, trao đổi chuyên đề, các cuộc thi viết, thi tìm hiểu... để việc trau dồi đạo đức trở thành hoạt động thường xuyên, liên tục của cán bộ ngân hàng.