Cần luật hóa quy định về xử lý nợ xấu

	Xử lý nợ xấu: Tạo động lực để phát triển nền kinh tế
	Sớm luật hóa quy định xử lý nợ xấu
	Sớm gỡ vướng mắc trong tranh chấp tín dụng để hỗ trợ việc thu hồi nợ, xử lý nợ xấu của các TCTD

TS. Cấn Văn Lực

Nhìn lại toàn cảnh bức tranh XLNX khi áp dụng Nghị quyết 42/2017/QH14 (NQ42), ông đánh giá thế nào?

Có thể nói, đến nay, NQ42 đã mang đến kết quả rất tốt đối với hoạt động XLNX của các TCTD. Nợ xấu cả nội bảng cũng như nợ xấu gộp giảm tương đối mạnh trong thời gian vừa qua, từ mức 17,6% năm 2017 đến thời điểm cuối năm 2021 chỉ còn 6,3%, như Thống đốc cũng báo cáo trước Quốc hội. Nợ xấu nội bảng cũng giảm từ mức khoảng 2,34% vào tháng 9/2017 xuống còn khoảng 1,5% vào thời điểm cuối 2021. Thể chế cũng được hoàn thiện hơn. Thời gian qua, nhiều văn bản được Chính phủ, các bộ ngành hướng dẫn triển khai liên quan đến tài sản đảm bảo, đến hướng dẫn thủ tục về xử lý nợ…

Điểm sáng nữa là NQ42 ảnh hưởng tích cực đến nhận thức của người dân, doanh nghiệp và các bộ ngành về XLNX. Thiện chí trả nợ của khách hàng tăng lên rất rõ rệt so với giai đoạn trước. Các bộ ngành có lẽ cũng cho rằng đây không chỉ là nhiệm vụ của mỗi ngành Ngân hàng. Bởi vì nợ xấu nợ phát sinh ra không phải chỉ do mỗi ngân hàng mà thông thường từ ba phía: khách quan, khách hàng và từ ngân hàng.

Một điều tôi cho rằng có ý nghĩa rất quan trọng đó là không chỉ XLNX, NQ42 còn đẩy nhanh quá trình cơ cấu lại các TCTD theo mục tiêu và Quốc hội và Chính phủ đề ra. NQ42 góp phần giải tỏa lượng vốn tồn đọng cho nền kinh tế. Bởi vì nợ xấu khiến phát sinh chi phí vô hình rất lớn bao gồm chi phí quản lý nó, rồi chi phí tìm cách để xử lý. Mặc dù hoạt động XLNX đã có kết quả tích cực, nhưng những tồn tại và thách thức từ những vướng mắc tại NQ42 cũng không ít.

Theo ông đâu là những vướng mắc sẽ gây cản trở việc XLNX trong giai đoạn tới?

Đầu tiên, theo tôi đó là sự vào cuộc của các cơ quan, ban ngành địa phương chưa quyết liệt. Tiếp đến còn có sự chưa đồng bộ, thiếu nhất quán giữa các cơ quan nhà nước trong XLNX. Đơn cử, liên quan đến thứ tự xử lý khoản tiền thu hồi được khi bán được tài sản đảm bảo: bên thuế đòi phải thu thuế trước, nhưng ngân hàng cũng cho rằng phải thu nợ trước. Điều đó thể hiện sự chưa nhất quán và tác nhân khiến XLNX bế tắc. Hoạt động thu giữ và xử lý TSĐB hiện nay phụ thuộc rất nhiều vào thiện chí của khách hàng. Thủ tục rút gọn được kỳ vọng tạo đột phá trong XLNX, nhưng cuối cùng lại không thực hiện được vì trong quá trình xử lý nảy sinh tình tiết mới liên quan đến khoản nợ xấu đó và ngân hàng phải quay trở lại xử lý theo cách thông thường…

Vậy việc luật hóa quy định XLNX có tháo gỡ được những vướng mắc trên?

Tôi cho rằng, việc luật hoá quy định XLNX là rất cần thiết và gỡ bỏ nhiều nút thắt. Nếu không luật hóa NQ42, theo tôi sẽ tạo ra khoảng trống rất lớn về pháp lý gây khó khăn hơn nữa trong XLNX. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế vẫn còn rất nhiều khó khăn trong thời gian sắp tới như lạm phát, biến động địa chính trị thế giới, NHTW các nước đẩy nhanh tiến độ tăng lãi suất tạo ra rủi ro về tài chính trả nợ… Biên lợi nhuận của các doanh nghiệp sẽ bị thu hẹp lại do chi phí đầu vào tăng và đầu ra gặp nhiều khó khăn. Dự báo năm nay nợ xấu nội bảng sẽ bị đẩy lên mức 2% và nợ xấu gộp ở mức khoảng 6%. Khi Thông tư 14 hết hiệu lực, nợ cơ cấu chuyển nhóm chắc chắn nợ xấu sẽ tăng.

Lý do nữa, kinh doanh tiền tệ rủi ro luôn tiềm ẩn. Nợ xấu là vấn đề liên tục xảy ra chứ không phải chỉ có thời kỳ kinh tế khó khăn. Do đó cần phải có một khung pháp lý hoàn thiện xử lý vấn đề này, chứ không phải để cộng dồn, tích tụ... gây nên những nguy cơ, điểm tắc nghẽn cho kinh tế quốc gia. Điểm quan trọng, hiện quy mô nợ xấu tuyệt đối rất là khác. Nếu chúng ta không luật hóa XLNX mà lại quay trở về dùng những luật cũ như Luật Dân sự, Luật Doanh nghiệp… để làm căn cứ pháp lý chính trong XLNX tôi nghĩ rằng, khi áp dụng sẽ rất lúng túng và chồng chéo.

Xin cảm ơn ông!