Cạnh tranh Internet vệ tinh lên tầm cao mới

Amazon Kuiper nhập cuộc, cuộc đua Internet vệ tinh tại Việt Nam bước vào giai đoạn mới

Mới đây, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Phạm Đức Long đã có buổi làm việc với đoàn công tác của Tập đoàn Amazon, do ông Gonzalo de Dios - Giám đốc Cấp phép toàn cầu và Quan hệ pháp lý quốc tế của dự án Kuiper dẫn đầu. Tại đây, Amazon chính thức đề xuất tham gia cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh tốc độ cao tại Việt Nam thông qua hình thức thí điểm.

Theo ông Gonzalo de Dios, Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược toàn cầu của Kuiper. Dự án hướng đến xây dựng một chòm sao hơn 3.200 vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO), nhằm phủ sóng Internet băng rộng tốc độ cao, độ trễ thấp cho nhiều nhóm khách hàng khác nhau. Cụ thể, dịch vụ có thể cung cấp tốc độ 400 Mbps cho cá nhân và 1 Gbps cho doanh nghiệp, đồng thời tích hợp các giải pháp bảo mật từ nền tảng điện toán đám mây Amazon Web Services (AWS).

Đại diện Amazon cho biết, đến nay tập đoàn đã phóng thành công 102 vệ tinh đầu tiên, với mục tiêu hoàn thành ít nhất 50% số vệ tinh trong chòm sao vào năm 2026. Song song đó, Amazon cũng đã thành lập Công ty TNHH Amazon Kuiper Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh, đồng thời nộp hồ sơ xin tham gia thí điểm cung cấp dịch vụ viễn thông vệ tinh LEO từ ngày 6/8 vừa qua.

Theo kế hoạch, Amazon Kuiper dự kiến phục vụ khoảng 600.000 thuê bao tại Việt Nam, bao gồm cá nhân, doanh nghiệp, dịch vụ backhaul cho viễn thông, hàng không - hàng hải, cũng như khách hàng thuộc khu vực chính phủ.

Thứ trưởng Phạm Đức Long đã giao Cục Viễn thông và Cục Tần số vô tuyến điện phối hợp cùng Amazon Kuiper hoàn tất thủ tục kỹ thuật, để có thể trình hồ sơ thí điểm lên Thủ tướng ngay trong tháng 9/2025.

Đáng chú ý, động thái nhập cuộc của Amazon diễn ra chỉ vài tháng sau khi SpaceX của tỷ phú Elon Musk được cấp phép triển khai thí điểm dịch vụ Internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam. Hồi tháng 4, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã trao giấy phép thử nghiệm cho SpaceX, mở đường cho doanh nghiệp này triển khai dịch vụ từ cuối năm 2025.

Hiện SpaceX đang trong quá trình thành lập pháp nhân tại Việt Nam, đồng thời triển khai xây dựng trạm cổng mặt đất (Gateway) tại Đà Nẵng để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật. Sau khi hoàn tất các thủ tục đầu tư và đăng ký doanh nghiệp, Starlink sẽ tiếp tục xin giấy phép viễn thông từ Cục Viễn thông để chính thức cung cấp dịch vụ.

So với Amazon, Starlink đang có lợi thế “người đi trước”. Tính đến nay, SpaceX đã có hàng nghìn vệ tinh hoạt động, phục vụ hàng triệu người dùng trên toàn cầu, trong đó có nhiều quốc gia Đông Nam Á như Philippines, Malaysia, Indonesia và Timor Leste. Trong khi đó, Kuiper mới chỉ ở giai đoạn đầu, với hơn 100 vệ tinh trên quỹ đạo và chưa cung cấp dịch vụ thương mại. Dự kiến, Amazon sẽ bắt đầu triển khai tới khách hàng vào cuối năm 2025, trùng thời điểm Starlink chính thức phủ sóng tại Việt Nam.

Sự tham gia của cả hai “ông lớn” công nghệ Mỹ hứa hẹn sẽ thúc đẩy mạnh mẽ quá trình số hóa tại Việt Nam. Với đặc thù địa lý trải dài, có nhiều vùng núi, hải đảo và khu vực biên giới khó triển khai hạ tầng cáp quang, Internet vệ tinh băng rộng LEO được kỳ vọng sẽ là giải pháp tối ưu để thu hẹp khoảng cách số.

Tuy nhiên, thị trường cũng đối mặt không ít thách thức. Đầu tiên là vấn đề pháp lý, khi cả Amazon và SpaceX đều phải thành lập pháp nhân tại Việt Nam, hoàn tất thủ tục đầu tư và cấp phép viễn thông trước khi có thể chính thức cung cấp dịch vụ. Bên cạnh đó, chi phí dịch vụ và thiết bị đầu cuối cũng sẽ là yếu tố then chốt quyết định mức độ phổ cập tới người dân.