Chỉ số MOBI 2020: Công khai ngân sách chưa được cải thiện

Bộ Tài chính dẫn đầu chỉ số MOBI 2020 với số điểm quy đổi cao nhất

Cụ thể, điểm trung bình MOBI 2020 là 21,64 điểm, tương đương với điểm trung bình MOBI 2019.

Trong xếp hạng MOBI 2020, Bộ Tài chính có thứ hạng cao nhất với 66,63 điểm quy đổi, xếp hạng công khai ở mức tương đối đầy đủ. Xếp thứ hai là Bộ Tư pháp với 48,41 điểm quy đổi.

Số liệu từ cuộc khảo sát cho thấy, 61,36% cơ quan, tổ chức trong kỳ khảo sát MOBI 2020 công khai ít nhất 1 tài liệu ngân sách.

Về Dự toán ngân sách năm 2021, có 6 đơn vị công bố đúng thời hạn, theo quy định là trong vòng 15 ngày kể từ ngày 31/12/2020; có 32 trên tổng số 44 đơn vị có điểm về tính thuận tiện, tăng 5 đơn vị so với khảo sát MOBI 2019...

Đặc biệt, khảo sát về tính đầy đủ trong các tài liệu được công khai, đại diện nhóm khảo sát cho biết, trong số 27 đơn vị công khai ít nhất một trong sáu tài liệu ngân sách, Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp vẫn là hai đơn vị dẫn đầu về tính đầu đủ; xếp thứ ba là Bảo hiểm Xã hội Việt Nam với 20,93 điểm quy đổi.

Tuy nhiên, vẫn còn tới 17 bộ, cơ quan Trung ương không công khai bất kỳ một tài liệu nào tại thời điểm khảo sát (tương đương với 38,64%). Điều này cho thấy mức độ công khai ngân sách của các bộ, cơ quan Trung ương chưa có cải thiện.

“Điều đáng nói là một số cơ quan Trung ương quan trọng cần phải “nêu gương” cũng nằm trong các cơ quan không chú trọng về công khai tài liệu ngân sách. Điều đó cho thấy mức độ tuân thủ về công khai ngân sách, tài liệu ngân sách đang là vấn đề tồn tại, hạn chế rất lớn", TS. Lưu Bình Nhưỡng, Phó trưởng ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý.

Cùng chung nhận định này, TS. Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược (VESS) bổ sung, trong khi mức độ công khai minh bạch của các tỉnh liên tục được cải thiện thông qua đánh giá bằng chỉ số POBI hàng năm, thì các cơ quan Trung ương lại không có sự tiến bộ đáng kể nào.

Đây là lúc Quốc hội cần phát huy vai trò giám sát của mình trong việc thúc đẩy tính công khai, minh bạch của hệ thống tài chính công", ông Thành nói.

Đưa ra một số khuyến nghị về giải pháp cải thiện chỉ số công khai ngân sách MOBI trong những năm tiếp theo, TS. Lưu Bình Nhưỡng cho rằng việc tăng cường vai trò của Kiểm toán Nhà nước và vai trò giám sát của Quốc hội là biện pháp đúng hướng, nhất là cần vai trò thẩm tra báo cáo dự toán, quyết toán của Hội đồng Dân tộc, các Uỷ ban của Quốc hội, trong đó phải tăng số phiên giải trình, chất vấn làm rõ nguyên nhân/lý do của tình trạng không công khai hoặc chậm trễ trong công khai ngân sách.

Đồng thời, cần tăng cường vai trò giám sát của các đại biểu Quốc hội trong các vụ việc, sự kiện. Cũng cần tăng cường vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các thành viên, vai trò giám sát của báo chí, công luận.

Chỉ số MOBI do Liên minh Minh bạch Ngân sách (BTAP) chủ trì xây dựng, do hai tổ chức thành viên của Liên minh là Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) và Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) thực hiện, với sự tài trợ của Tổ chức Oxfam tại Việt Nam.

Đây là năm thứ ba liên tiếp chỉ số MOBI được thực hiện và công bố. MOBI 2020 đánh giá mức độ công khai ngân sách của 44 bộ, cơ quan Trung ương, trong đó có 38 bộ, cơ quan Trung ương là đơn vị dự toán và 6 cơ quan, tổ chức Trung ương được ngân sách nhà nước hỗ trợ.

Khảo sát chỉ số MOBI 2020 được xây dựng thông qua 5 tiêu chí chính là tính sẵn có, tính kịp thời, tính đầy đủ, tính thuận tiện và tính liên tục của 6 loại tài liệu bắt buộc phải công khai theo Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, theo hướng dẫn tại Thông tư 61/2017/TT- BTC và Thông tư 90/2018/TT-BTC.