Chia sẻ vận hội, phát triển văn minh

Cải cách tạo cơ hội mới lớn hơn, rộng mở hơn cho mọi người dân, doanh nghiệp

Thưa ông, Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của Kỷ nguyên mới “kỷ nguyên vươn mình”. Có thể xem đây là cơ hội và cũng là thách thức đối với đội ngũ doanh nhân – một lực lượng chủ lực trong phát triển kinh tế đất nước. Ông có thể chia sẻ đôi chút cảm nghĩ của mình về vấn đề này?

Đúng như bạn nói, nước Việt Nam chúng ta đang đứng trước những thời khắc lịch sử với rất nhiều biến động cũng như sự kiện trọng đại cả trong và ngoài nước. Một bộ máy lãnh đạo mới của Đảng và Nhà nước được thiết lập với nhiều quyết sách quan trọng, thể hiện tầm tư duy chiến lược lãnh đạo cũng như tinh thần quyết tâm cải cách mạnh mẽ, quyết liệt sâu rộng từ Trung ương tới địa phương trên khắp cả nước. Cải cách tạo cơ hội mới lớn hơn, rộng mở hơn cho mọi người dân, doanh nghiệp; được cả xã hội đồng lòng hưởng ứng và kỳ vọng về một kỷ nguyên có khả năng khai phóng được mọi tiềm năng, nguồn lực quốc nội và kiến tạo tương lai, sánh kịp với tiến trình phát triển chung của thế giới.

Điều này càng được cộng hưởng hơn khi nhìn ra bên ngoài, sự tái đắc cử của Tổng thống Mỹ Donald Trump với nhiều chính sách thương mại trong quan hệ Mỹ - Trung sẽ có những điểm thuận lợi mà Việt Nam có cơ hội triển vọng được hưởng nếu biết nắm bắt kịp thời và khôn ngoan. Nhất là trong hợp tác, kinh doanh. Lợi thế tương đối một khi hợp tác với lợi thế tuyệt đối thì nó trở thành sức mạnh mới, rất lớn. Tôi thường hay nói với các lớp đào tạo doanh nhân: Nhỏ đi với nhỏ cơ hội gấp đôi. Nhỏ đi với lớn năng lực vượt trội chính là ở chỗ đó.

Từ một sản phẩm phải có khả năng mở ra các cơ hội khác cho nhiều thành phần

Vậy theo ông, doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang ở “tầm” nào và làm thế nào để có nhiều doanh nghiệp được gọi là “lớn”, hay nói một cách hình ảnh là “sếu đầu đàn”?

Đấy là một câu hỏi lớn mà chúng ta cần nhìn thẳng vào sự thật để trả lời chứ không phải theo cái nhìn khen ngợi một chiều. Theo cách hiểu như hiện nay của chúng ta, những doanh nghiệp được gọi là “lớn” có thể nhắc đến những cái tên như: Vạn Thịnh Phát, Tân Hoàng Minh, FLC... Nhưng thực chất là thế nào? Tên hay như thế nhưng có “vạn” không, có “thịnh” không, có “phát” không khi mà “chất” của nó không phải như vậy. Tri thức thấp thì tầm nhìn vô ích, tâm tính tồi thì phong thuỷ, thần phật vô ích. Cho nên điện thoại sim số đẹp, cái tên gọi hay sẽ không giải quyết được vấn đề gì nếu cái “chất” của bạn không hay, không cao, không tầm, không lan toả.

Từ góc nhìn này, chiểu ra, hiện rất nhiều doanh nghiệp được xem là lớn nhưng không đáng để học, và cũng không học được vì họ dựa vào những thứ không chính thống, phi khoa học, phương pháp của họ không thể phổ cập, hoặc không có phương pháp lớn. Và đa phần họ càng chưa đủ lớn khi mang chuông đi đánh nước người. Tôi đã từng gặp khá nhiều các doanh nghiệp gọi là lớn ở Việt Nam nhưng ý tưởng của họ cũng mới chỉ dừng ở công cụ, phương tiện mà chưa thay đổi về bản chất. Chẳng hạn, ngày xưa đi cày là hình ảnh con trâu đi trước với cái dây thừng, thì nay, cái gọi là ý tưởng, là đổi mới cũng mới chỉ dừng ở trong phạm vi vòng tròn nhỏ hẹp, có chăng mới chỉ thay đổi mỗi chất liệu ở “dây thừng”.

Còn “lớn” hiểu theo hệ quy chiếu trên phạm vi rộng tầm toàn cầu phải nhắc đến những cái tên như: Microsof, Apple, Facebook... Từ một ý tưởng, một sự phát minh, người ta nghĩ ra được sản phẩm có khả năng kéo theo bao nhiêu doanh nghiệp, bao nhiêu khách hàng được hưởng lợi. Ví dụ từ chiếc smart phone mà mở ra bao nhiêu cơ hội khác cho những công ty siêu nhỏ và người dân cùng hưởng lợi như: cửa hàng mua bán linh kiện, bảo hành sửa chữa và nhiều dịch vụ đi kèm... Và quan trọng nữa, người ta thấy ở sản phẩm ấy, dịch vụ ấy đã đóng đinh vào chặng đường tiến hoá của nhân loại như là một phần không thể thiếu của sự phát triển, từ đó lại nâng đỡ và mở ra các cơ hội khác cho nhiều thành phần khác trong xã hội.

Các giải pháp muốn tối ưu cần dựa trên sự thật và tính hữu ích

Còn hình ảnh “doanh nghiệp sếu đầu đàn” thì sao? Xin ông chia sẻ tiếp!

“Đầu đàn” khi nói đến cái tên gọi này là người ta đã muốn đến, muốn tụ họp, có khả năng gọi được sự ủng hộ nhân lực, tài lực, vật lực của xã hội. Ở Việt Nam, một doanh nghiệp được mệnh danh là “sếu đầu đàn” nên được hiểu là gì? Nó không chỉ là quy mô, doanh thu, sân chơi của riêng anh, mà đầu đàn phải được hiểu là một doanh nghiệp có tính ảnh hưởng và dẫn dắt; Nâng đỡ và kiến tạo, dìu dắt cho các doanh nghiệp đi cùng nó và nhỏ hơn nó; Có sự khai phá lĩnh vực mới, ý tưởng mới, phát minh mới, hiện thực vào trong chuỗi sinh thái mà nó đứng đầu. Đầu đàn ở đây là nói đến tầm vóc hoạt động, từ địa phương đến thế giới theo kiểu tư duy toàn cầu hành động địa phương. Muốn đi nhanh thì đi một mình; còn muốn đi xa, bay cao thì phải đi cùng một đội ngũ với hệ tư tưởng, hệ quy chiếu văn hoá, khát vọng, mục tiêu... tương đồng.

Với tất cả những khái niệm như vậy, soi chiếu vào, vậy Việt Nam đã có doanh nghiệp đầu đàn chưa? Đây chính là sự trăn trở vô cùng. Không phải cứ tập đoàn, công ty lớn đã là đầu đàn như Tổng công ty 90, 91 ngày xưa. Làm sao có thể gọi là đầu đàn khi mà chính anh ta còn đang thua lỗ, cạnh tranh theo kiểu đặc quyền đặc lợi, khi chính anh còn lợi ích nhóm. Chúng ta cần phải nói thẳng điều này. Và điều này cũng đã được chính Tổng Bí thư Tô Lâm nhìn thẳng để nhận diện. Bởi sự thật chính là một phần của giải pháp. Các giải pháp muốn tối ưu cần phải dựa trên sự thật và sự hữu ích.

Tuy nhiên, gạn đục, khơi trong, chúng ta vẫn có thể tìm ra được doanh nghiệp sếu đầu đàn trong ngoặc kép như bạn nói, trên cơ sở chính những doanh nghiệp mà chúng ta đang thấy là chúng đang lớn. Điều cần là nó phải định nghĩa, định hướng lại. Hãy cho tôi biết đạo của anh đang thực hành chứ không phải đạo của anh đang thuộc lòng. Trước mắt, nếu chưa có cái lớn thì hãy tốt lên từ cái nhỏ đã. Nhưng cái nhỏ đó phải đứng vào đội ngũ của cái lớn. Bản thân chỉ mình một con sếu thì không lớn, nhưng đội ngũ của chúng khiến con người phải học tập.

Tìm sự khác biệt trong ưu trội, lợi thế, tiềm năng...

Với một hệ quy chiếu về phẩm cách của một “sếu đầu đàn”như trên, theo ông, doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để thực sự là một đội ngũ lớn mạnh theo đúng nghĩa?

Làm gì thì phải đi từ hiện tại đến tương lai gần. Làm gì trước hết là phải có tầm nhìn, có mục tiêu; phải đánh giá được lợi thế, tiềm năng; phải bắt đầu từ chỗ mình và chính địa phương mình mà xác định hướng, phương pháp, cũng như lường đón những rủi ro trên ngay trên hành trình hướng về đích đến.

Mở rộng ra, các doanh nghiệp, doanh nhân muốn thực sự lớn mạnh cần phải đọc được, định vị, khai mở được, hiện thực được lợi thế, tiềm năng của mình ở địa phương một cách sát thực tế. Và cũng không nên bắt chước. Nếu cứ đi theo Google thì có thể trở thành AI không? Nếu cứ đi theo Nokia thì có thể trở thành Iphone không?...

Cho nên, ở một góc nhìn khác, đã đến lúc cũng cần đặt lại vấn đề là có nên đi theo con sếu đầu đàn hay không? Hay cần phải tìm sự khác biệt và tính riêng của mình trong sự ưu trội, lợi thế, tiềm năng, sở trường của mình tại địa phương. Để cái của mình khác với cái của người khác. Và sự khác biệt là quy luật phổ biến của vũ trụ, của cuộc sống và từ sự khác biệt ấy nó phải làm một cái gì gọi là hữu ích, kinh tế, có gia tăng, đi lên từ cái nhỏ.

Cách nhìn nhận và phản biện của ông về khái niệm và hình ảnh “sếu đầu đàn” thật thú vị. Ông có thể phân tích và dẫn giải thêm?

Từ kinh tế đến hiệu quả; Từ ưu trội đến dẫn đầu, AI hiện đang dẫn đầu dù chẳng có một con sếu đầu đàn nào cả. Hình ảnh đàn sếu bay chỉ đẹp về hình ảnh, về thơ ca còn về tư duy trí tuệ của con người thì khái niệm dẫn đầu lại cần phải thay đổi. Một khi cái nghĩ của bạn mới lạ và tính hữu ích trở nên phổ biến thì chính bạn đã dẫn đầu rồi.

Trong chiến lược kinh doanh có chiến lược dẫn đầu. Dẫn đầu ở đây không có nghĩa là mình nhất, mình giỏi về mọi thứ mà chỉ cần mình có một đặc tính, một giá trị hơn các sản phẩm thay thế khác, hơn các doanh nghiệp cùng loại đang tồn tại khác và hơn trong sự lựa chọn của đối tác khách hàng trong cùng một thời điểm, một giai đoạn. Và anh không bị đào thải bởi quy luật phủ định của phủ định trong khoảng thời gian đó thì anh là dẫn đầu. Định vị đúng cũng là dẫn đầu.

Nếu có lời khuyên thật ngắn gọn và tâm huyết dành cho giới doanh nhân, ông sẽ nói điều gì?

Có 5 chữ K mà theo tôi, các doanh nhân phải sở hữu như một sự thường xuyên, đó là: Kiến thức; Kỷ luật; Khát vọng; Kiên trì và Kỹ thuật công nghệ. Trong đó, kiên trì là thể hiện đẳng cấp, đòi hỏi sự kiên nhẫn, không đốt cháy giai đoạn, như cây tre nó phải mọc lên từng đốt, đi lên từ sự vững chắc, từng bước, từng bước nhỏ. Chính từ những viên gạch nhỏ mà làm nên Vạn Lý Trường Thành, Kim tự tháp vĩ đại!

Trân trọng cảm ơn ông! Năm mới xin chúc ông luôn dồi dào năng lượng để phát tỏa và chuyển giao được nhiều tri thức quản trị kinh doanh chính thống và tiến bộ đến các thế hệ doanh nhân Việt Nam!