Cơ chế, chính sách vượt trội là "chìa khóa" để TP. Hồ Chí Minh tăng trưởng nhanh, bền vững

Cơ chế “vượt trội” thúc đẩy TP. Hồ Chí Minh tăng trưởng nhanh, bền vững

Đó là khẳng định của PGS. TS Vũ Tuấn Hưng, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học Xã hội vùng Đông Nam bộ tại buổi Tọa đàm Khoa học Thực hiện pháp luật Kinh tế ở TP. Hồ Chí Minh: Thực trạng và Giải pháp diễn ra ngày 28/11/2023.

TP. Hồ Chí Minh thuộc nhóm đô thị đặc biệt, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục với quy mô kinh tế, quy mô dân số và tốc độ đô thị hóa lớn nhất của Việt Nam. Số liệu thống kê dân số TP. Hồ Chí Minh khoảng hơn 9.720.800 người và là địa phương có mật độ dân số cao nhất cả nước. Thành phố có tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) theo giá hiện hành ước đạt 1.479.227 tỷ đồng, đóng góp vào quy mô GDP cao nhất của cả nước với 15,55% và chiếm hơn 20% tổng thu ngân sách cả nước .

Quốc hội khóa XIV ban hành Nghị quyết số 54 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó tăng thêm quyền hạn cho chính quyền thành phố trong một số lĩnh vực. Và mới đây nhất, tại Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh.

Việc có các nghị quyết riêng cho sự phát triển TP. Hồ Chí Minh đã cho thấy cơ hội và thách thức cho Thành phố trong việc thực hiện tốt Nghị quyết để thúc đẩy sự phát triển. Mặc dù vậy trong quá trình phát triển Thành phố vẫn gặp phải một số khó khăn, “điểm nghẽn” cần tháo gỡ.

“Những cơ chế, chính sách mới, vượt trội ở TP Hồ Chí Minh đang được vận hành bằng bộ máy quản lý nhà nước ở các cấp tương đồng như các địa phương khác trong cả nước. Điều này dẫn đến những khó khăn nhất định cho Thành phố trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế xã hội, nhất là triển khai, thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù.

Việc chia đều về cơ bản cơ cấu tổ chức, số lượng cán bộ, công chức và đầu mối làm việc, chủ yếu dựa trên tiêu chí của một đơn vị hành chính thông thường mà ít chú ý đến các yếu tố như đặc điểm địa bàn quản lý, quy mô dân số và mật độ dân cư… sẽ dẫn đến sự bất cập trong thực tiễn quản lý của chính quyền địa phương” – TS. Hưng phân tích.

Theo vị chuyên gia này, nhằm thực hiện hiệu quả cơ chế, chính sách mới, vượt trội là “chìa khóa” để TP. Hồ Chí Minh sớm bứt phá, phát triển nhanh và bền vững, góp phần khai phóng mọi nguồn lực, biến Thành phố trở thành cực tăng trưởng của vùng động lực kinh tế Việt Nam, là đầu tàu, trung tâm về nhiều mặt, là địa phương có năng lực hội nhập và cạnh tranh quốc tế cao.

Với các cơ chế mới đươc đề cập trong Nghị quyết 98/2023/QH15 được Quốc hội thông qua mang đến các cơ hội cho TP. Hồ Chí Minh trong thời gian tới. Để làm tốt điều đó, Thành phố cần tinh giản đầu mối và biên chế của cơ quan nhà nước, hướng đến một nền hành chính tinh gọn, hiệu quả, giảm gánh nặng chi ngân sách thường xuyên. Đồng thời, Thành phố cũng nên đề xuất tỷ lệ đóng góp ngân sách Trung ương phù hợp để tạo động lực và khuyến khích sự năng động, sáng tạo, đóng góp, kiến tạo phát triển, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Tuy nhiên, để có nguồn thu và chủ động cân đối đầu tư phát triển, Thành phố cần thiết lập một phương thức công bằng, minh bạch, bảo đảm nguồn thu bền vững nhằm thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách vượt trội. Để thực hiện việc này, Thành phố cần đề xuất với Trung ương trong việc xác định định mức công việc gắn với việc đóng góp nguồn thu ngân sách Nhà nước để tạo định mức cơ bản với các cơ chế giữ lại tỷ lệ phần trăm tài chính trên tổng thu ngân sách như hiện tại. Trên cơ sở đó, Thành phố xây dựng định mức đối với từng quận, huyện, thành phố thuộc Thành phố để kích thích, khích lệ cán bộ, công chức, viên chức làm việc tích cực, hiệu quả.

Cùng với cơ chế mới, các chuyên gia cũng cho rằng, TP. Hồ Chí Minh nên thúc đẩy mạnh mẽ việc đầu tư cơ sở hạ tầng, giao thông kết nối nội vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long tạo sự lưu thông giúp phát huy nguồn lực trong liên kết vùng. Từ đó góp phần thu hút nguồn lực giúp quá trình đô thị hóa và phát triển của TP. Hồ Chí Minh nói chung và 5 huyện nói riêng, cũng như thúc đẩy sự phát triển của các địa phương trong vùng. Thực hiện tốt vấn đề này, sẽ giúp Thành phố phát triển năng động, trở thành động lực tăng trưởng quan trọng của cả nước, làm tiền đề cho sự phát triển của các vùng, địa phương khác trong thời gian tới.