Đề xuất phạt tù nếu sa thải lao động trái phép

Theo Điều 162 Dự thảo, người vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân buộc công chức, viên chức thôi việc, sa thải người lao động trái pháp luật, hoặc cưỡng ép, đe dọa họ phải nghỉ việc và gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị phạt tiền từ 20-200 triệu đồng, hoặc phạt cải tạo không giam giữ tối đa một năm, hoặc phạt tù ba tháng đến một năm.

Người lao động đồng tình với đề xuất xử lý hình sự hành vi sa thải trái pháp luật

Nếu hành vi nhằm vào từ hai người trở lên, phụ nữ đang mang thai, người nuôi con dưới 12 tháng tuổi, làm nạn nhân tự sát hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng, khung hình phạt tăng lên 100-400 triệu đồng hoặc tù một đến ba năm. Ngoài các hình phạt trên, người phạm tội có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định trong thời gian một đến 5 năm.

Như vậy trần tiền phạt ở cả hai khung đều gấp đôi Bộ luật Hình sự 2015, trong khi mức tù giữ nguyên nhưng phạm vi áp dụng rộng hơn.

Trong Tờ trình 155/TTr-BCA gửi Chính phủ, Bộ Công an đánh giá nhiều quy định về trách nhiệm hình sự còn quá nhẹ, chưa đủ tính răn đe, chưa phù hợp với tình hình, diễn biến của tội phạm, chưa phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chưa góp phần giải quyết các vấn đề gây bức xúc trong xã hội.

Song hành với chế tài hình sự, Điều 41 Bộ luật Lao động 2019 vẫn buộc doanh nghiệp nhận lao động trở lại, trả đủ lương, đóng bảo hiểm xã hội cho thời gian mất việc và đền bù ít nhất hai tháng lương. Quy định mới vì vậy đóng vai trò lớp bảo vệ thứ hai, tăng tính cưỡng chế nhưng không thay thế nghĩa vụ dân sự.

Nếu được thông qua, Luật dự kiến có hiệu lực sau 45 ngày công bố; kèm theo là thông tư hướng dẫn xác định “hậu quả nghiêm trọng” nhằm hạn chế hình sự hóa tranh chấp lao động thông thường.

Người lao động đồng tình

Rất nhiều người lao động tỏ ra đồng tình với đề xuất xử lý hình sự hành vi sa thải trái pháp luật, bởi họ cho rằng mức phạt hiện nay còn quá nhẹ, không đủ sức răn đe.

Chị Hoàng Minh An, công nhân một công ty may tại Khu công nghiệp Sài Đồng B (Hà Nội) chia sẻ: “Thực tế, đã có đồng nghiệp của tôi bị sa thải vì những lý do không chính đáng, có khi chỉ vì sếp “không ưa” sẽ tìm cách sa thải dù người lao động không vi phạm gì. Nếu có quy định xử lý hình sự, ít nhất doanh nghiệp phải cân nhắc, không dám tùy tiện sa thải người lao động. Phạt tù là biện pháp cứng rắn, nhưng tôi nghĩ là cần thiết nếu muốn chấm dứt kiểu sa thải vô lý mà không ai bị xử lý”.

Đồng quan điểm này, anh Phạm Tuấn Hưng, công nhân tại KCN Bắc Thăng Long (Hà Nội) cho rằng: “Người lao động rất muốn có những quy định luật thật nghiêm để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho mình. Chúng tôi đi làm công ăn lương và cũng mong muốn được đối xử công bằng”.

Việc sa thải, buộc thôi việc trái pháp luật không chỉ là vi phạm quyền làm việc, mà còn đẩy người lao động và gia đình họ vào hoàn cảnh bất ổn cả về kinh tế lẫn tinh thần. Thực tế cho thấy, dù Bộ luật Lao động, Luật Cán bộ, công chức và nhiều văn bản khác đã có quy định chặt chẽ, nhưng việc xử lý những hành vi vi phạm trong thực tế còn nhẹ, chủ yếu dừng ở mức xử phạt hành chính hoặc hòa giải.

Đề xuất của Bộ Công an lần này là một tín hiệu mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc bảo vệ người lao động, công chức, viên chức khỏi những hành vi tùy tiện, lợi dụng chức vụ để xâm phạm quyền lợi của người khác. Quan trọng hơn, nếu được thông qua và thực thi nghiêm minh, quy định này sẽ tạo ra sức răn đe thực chất, buộc các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức phải hành xử có trách nhiệm và thượng tôn pháp luật.