Doanh nghiệp báo lỗ nhưng lại mở rộng kinh doanh

Sở Công thương TP.HCM vừa kiến nghị Bộ Công thương cụ thể hóa, hoàn thiện đầy đủ các thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030, nhằm tạo cơ sở pháp lý để khắc phục tình trạng “vốn mỏng” và hiện trạng doanh nghiệp hoạt động thua lỗ nhưng không ngừng mở rộng hoạt động kinh doanh. Điều này nhằm mục đích bảo vệ thị trường phân phối trong nước, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước phát triển và phù hợp với các cam kết quốc tế.

Công ty TNHH Grab hiện vẫn báo lỗ

Lãnh đạo Sở Công thương TP.HCM cho biết, báo cáo tài chính của các doanh nghiệp cho thấy, 88/145 doanh nghiệp có mức lỗ lũy kế nhiều tỷ đồng, trong đó có 10 doanh nghiệp lỗ lũy kế trên 100 tỷ đồng. Đặc biệt, Công ty TNHH Grab có tổng doanh thu trên 3.380 tỷ đồng nhưng lỗ lũy kế trên 4.300 tỷ đồng, âm vốn chủ sở hữu 4.290 tỷ đồng. Trong khi đó, trong năm chỉ có 31 doanh nghiệp thực hiện thủ tục điều chỉnh tăng vốn góp, vốn điều lệ để duy trì, mở rộng hoạt động kinh doanh. Về quy mô đầu tư, trong 149 doanh nghiệp nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép kinh doanh (tại Sở Công thương trong năm 2020), thì có 97 dự án có vốn đầu tư dưới 500 ngàn USD; trong đó có 53 dự án vốn đầu tư dưới 100 ngàn USD, đặc biệt có 10 dự án đăng ký vốn đầu tư dưới 10 ngàn USD. Hầu hết các doanh nghiệp trên được thành lập chỉ để hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ đơn thuần, không gắn với hoạt động đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật.

Theo lãnh đạo Sở Công thương TP.HCM, không ít trường hợp doanh nghiệp có “vốn mỏng” hoặc đang trong tình trạng thua lỗ mà vẫn đăng ký (mới hoặc bổ sung) kinh doanh đa chủng loại hàng hóa, dịch vụ (bao gồm những thiết bị máy móc kỹ thuật và dịch vụ đòi hỏi nguồn vốn lớn như thương mại điện tử) với nguồn vốn hoạt động chủ yếu dựa vào nhà đầu tư.

Hiện Sở Công thương đã có báo cáo, xin ý kiến Bộ Công thương đối với từng hồ sơ cụ thể. Điều này cũng ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp, nộp ngân sách Nhà nước của doanh nghiệp và chất lượng, hiệu quả hợp tác, đầu tư nước ngoài trên lĩnh vực mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa của Việt Nam.

Trên thực tế, đa số các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nghiêm chỉnh chấp hành quy định pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp chuyển đổi từ doanh nghiệp 100% vốn trong nước thành doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thường chậm trễ hoặc không chủ động thực hiện thủ tục cấp Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán lẻ cho phép cơ sở bán lẻ được tiếp tục hoạt động... Nhưng Nghị định 09/2018/NĐ-CP không quy định cụ thể thời hạn thực hiện thủ tục nên không đủ cơ sở pháp lý để xử phạt và ngăn chặn. Tương tự, hiện cũng không có quy định các doanh nghiệp đã hoàn tất thủ tục đăng ký sàn/ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử phải ngừng hoạt động khi chưa được cấp Giấy phép kinh doanh.

Có một số trường hợp, cơ quan quản lý chỉ có thể ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi hoạt động cơ sở bán lẻ khi chưa được cấp giấy phép.

Trong năm 2020, Thanh tra Sở Công thương đã kiểm tra 13 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoạt động trong lĩnh vực mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa trên địa bàn. Thanh tra Sở Công thương đã ban hành 10 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam với tổng tiền phạt là 401.000.000 đồng. Các vi phạm bị phạt là do các doanh nghiệp chưa thực hiện đúng quy định pháp luật như không thực hiện thủ tục điều chỉnh Giấy phép kinh doanh theo quy định khi thay đổi một trong các nội dung ghi trong Giấy phép kinh doanh; hoạt động khi không có Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán lẻ; không thực hiện thủ tục thông báo/đăng ký website thương mại điện tử theo Nghị định số 52/2013/NĐ-CP...

“Kiến nghị Bộ Công thương xem xét trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung, thay thế Luật Thương mại 2005 hoặc Nghị định số 09/2018/NĐ-CP nhằm tạo cơ sở pháp lý để khắc phục tình trạng “vốn mỏng” và hiện trạng doanh nghiệp hoạt động thua lỗ nhưng không ngừng mở rộng hoạt động kinh doanh; Quy định cụ thể trình tự, thủ tục cấp Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán lẻ (bao gồm Giấy phép lập cơ sở bán lẻ cho phép cơ sở bán lẻ tiếp tục hoạt động) đối với các tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài hình thành thông qua hình thức nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của tổ chức kinh tế trong nước…”, Phó Giám đốc Sở Công thương TP.HCM, Lê Huỳnh Minh Tú đề xuất.