Dòng vốn ngân hàng chuyển dịch

Đơn cử Sacombank đang triển khai chương trình cho vay lên đến 70% nhu cầu vốn đầu tư dự án điện mặt trời dành cho khách hàng doanh nghiệp tại khu vực Tây Nam bộ, Đông Nam bộ, Nam Trung bộ và Tây Nguyên với lãi suất ưu đãi 8,5%/năm trong năm đầu tiên và thời gian vay tối đa 96 tháng. Trong khi MB đang tài trợ tín dụng cho các dự án cung cấp khoảng 15% tổng quy mô công suất phát điện mặt trời; khoảng 12% công suất phát điện gió trên cả nước.

Một loạt nhà băng khác như HDBank, OCB… cũng có các chính sách ưu tiên phát triển điện mặt trời. Như tại HDBank phát hành thẻ tín dụng cho khách hàng cá nhân lắp đặt điện mặt trời áp mái có nhu cầu mở thẻ để thanh toán hợp đồng xây lắp. Hạn mức thẻ lên đến 250 triệu đồng. Khách hàng còn được hỗ trợ lãi suất từ 6 đến 12 tháng hoặc giảm 2-3% trong suốt thời gian vay khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời từ các đối tác liên kết của HDBank…

Còn lãnh đạo MB ước tính sơ bộ, ngân hàng này đã tài trợ tín dụng cho các dự án cung cấp khoảng 15% tổng quy mô công suất phát điện mặt trời; khoảng 12% công suất phát điện gió trên cả nước.

Không phải ngẫu nhiên mà các lĩnh vực trên lại được các ngân hàng chú trọng cho vay như vậy. Theo TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tiềm năng phát triển điện mặt trời tương đương với các nước lớn trên thế giới như Italy, Tây Ban Nha... Dựa trên số giờ chiếu sáng và diện tích khu vực bức xạ nhiệt, các tính toán cho thấy tiềm năng năng lượng mặt trời tại Việt Nam có thể đạt khoảng 434 GW. Thực tế hiện nay, tổng công suất lắp đặt điện mặt trời tại Việt Nam mới chỉ đạt 6.314 MW tương đương khoảng 1,5% tiềm năng...

Về chính sách, từ năm 2017 đến nay Chính phủ ban hành nhiều cơ chế khuyến khích đầu tư và sử dụng nguồn điện năng lượng tái tạo. Đặc biệt ngày 11/2/2020, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045. Gần đây nhất, đến tháng 4/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam. Theo các chuyên gia, quyết định này được xem là bước đột phá thúc đẩy nhiều DN sản xuất đầu tư vào điện mặt trời áp mái để vừa giảm chi phí tiền điện, vừa có thể thêm nguồn thu nhập từ việc bán điện.

Dự báo trong thời gian tới, đầu tư vào các dự án điện gió và điện mặt trời sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh. Theo số liệu của Bộ Công thương, hiện cả nước đã có 187 dự án nhà máy điện gió với tổng công suất khoảng 11.687 MW và 137 dự án điện mặt trời với tổng công suất 13.618 MW đã được bổ sung quy hoạch; 312 dự án điện gió với tổng công suất 78.035 MW và 331 dự án điện mặt trời với công suất 336.581 MW đang được các địa phương đề xuất phát triển. Đầu tư vào một ngành có tiến bộ công nghệ hiện đại, nguồn nhiên liệu bền vững như năng lượng mặt trời, theo đánh giá của ông Nguyễn Đình Tùng sẽ mang lại hiệu quả cho các ngân hàng, nền kinh tế.

Xác định ngành năng lượng tái tạo là ngành tăng trưởng và ưu tiên cấp tín dụng, lãnh đạo một ngân hàng lớn cho biết, thời gian qua, ngân hàng đã tài trợ hàng trăm dự án lớn, nhỏ của ngành điện như nhiệt điện, điện gió, điện mặt trời... Tuy nhiên, việc cấp tín dụng đối với các dự án đầu tư tư nhân gặp nhiều khó khăn do DN có quy mô nhỏ, thiếu tài sản đảm bảo, trong khi nhu cầu vốn đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài... Vì vậy, Nhà nước cần hỗ trợ, dành cơ chế ưu đãi hỗ trợ thuế, phí... cho các nhà đầu tư tư nhân cũng như phối hợp với ngân hàng trong quá trình DN triển khai dự án xanh, dự án năng lượng công nghệ cao của ngành năng lượng.

Có chung quan điểm, lãnh đạo MB cho biết, các dự án điện năng lượng tái tạo có thời gian vay vốn rất dài, từ 10-15 năm nên các ngân hàng bị vướng các giới hạn an toàn, tỷ lệ vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn.

Để giải bài toán nguồn vốn cho các dự án năng lượng tái tạo nói chung, dự án điện mặt trời nói riêng, TS. Cấn Văn Lực đề xuất, NHNN xây dựng các chính sách khuyến khích tín dụng đối với các lĩnh vực trên mạnh mẽ hơn như: giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc tăng cho vay tái cấp vốn cho các TCTD có tỷ lệ dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực năng lượng tái tạo cao; điều chỉnh trọng số rủi ro đối với dư nợ tín dụng năng lượng tái tạo xuống thấp hơn...

Đối với các TCTD, muốn đẩy mạnh cho vay năng lượng tái tạo, trước hết cần nghiên cứu xây dựng các cơ chế, chính sách ưu tiên, hỗ trợ tốt hơn phí, lãi, thời gian ân hạn... đối với các dự án năng lượng tái tạo đạt được các tiêu chí kỹ thuật và pháp lý quan trọng như: nằm trong khu vực đã được quy hoạch; được đánh giá có tiềm năng trữ lượng năng lượng tái tạo cao và tin cậy; có đầy đủ hồ sơ pháp lý như phê duyệt chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; có báo cáo đánh giá tác động môi trường đầy đủ được cấp có thẩm quyền phê duyệt...