Dùng giải pháp kinh tế để giảm cầu vàng

Như vậy, chỉ trong vòng 1 tháng, giá vàng miếng SJC từ đỉnh hơn 92 triệu đồng/lượng rơi xuống còn chưa đến 77 triệu đồng/lượng. Qua đó khẳng định các giải pháp NHNN đang triển khai bình ổn thị trường, nhất là chính sách bán vàng cho 4 NHTM Nhà nước và Công ty SJC để bán trực tiếp tới người dân đã phát huy hiệu quả rõ rệt và đạt mục tiêu đề ra khi giảm mạnh mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới từ 17 triệu đồng/lượng xuống hiện chỉ còn khoảng 6 triệu đồng/lượng.

Có thể thấy giá vàng miếng SJC đã giảm rất sâu. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý đó là tình trạng người dân vẫn đến xếp hàng dài tại các điểm giao dịch bất chấp thời tiết mưa gió như những ngày vừa qua, trong khi cơ quan điều hành và giới chuyên môn đã nhiều lần cảnh báo về rủi ro đầu tư vàng trong giai đoạn này. Thực tế đang cho thấy nhiều người mua vàng trong tháng trước đang bị lỗ đơn lỗ kép.

Chia sẻ với phóng viên, chị Thu Hà (Hai Bà Trưng) cho biết, vừa qua, do thấy bà con đổ xô đi mua vàng, rồi qua theo dõi thông tin dự báo vàng thế giới còn tiếp tục tăng trong vòng vài tháng tới nên chị đã giấu gia đình rút 2 tỷ đồng tiết kiệm để mua 20 lượng vàng với giá hơn 90 triệu đồng/lượng. Đến thời điểm này, giá vàng còn có chưa đến 77 triệu đồng, giảm hơn 13 triệu đồng/lượng, chưa kể phải chịu khoản chênh lệch mua vào - bán ra. “Chỉ trong vòng 1 tháng tôi thiệt hại hơn 300 triệu đồng. Nếu giá vàng tiếp tục giảm nữa thì khả năng thua lỗ còn nhiều hơn, bán cũng dở, mà để chôn vốn lâu cũng lãng phí cơ hội đầu tư khác. Đây cũng là bài học cho tôi khi chạy theo tâm lý đám đông”, chị Hà bày tỏ.

Những trường hợp "đu sóng vàng" và chịu lỗ lớn như chị Hà không hiếm dù NHNN luôn đưa ra cảnh báo rủi ro khi người dân, nhà đầu tư đầu cơ, tích trữ vàng. Bởi giá kim loại quý này chịu tác động của nhiều yếu tố nên thường xuyên tăng giảm thất thường. Đơn cử, sau quyết định ngưng mua vàng của NHTW Trung Quốc giá vàng thế giới giảm hơn 84 USD/oz… Về chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới, mặc dù nhu cầu vàng thời gian qua có tăng, một phần cũng do tâm lý đám đông như đã kể trên, tuy nhiên, nếu chỉ xét yếu tố này thì khó có thể đẩy chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới có thời điểm lên tới 26%. Do đó, Phó Thống đốc Phạm Quang Dũng cho rằng, không loại trừ có yếu tố đầu cơ, thao túng thị trường.

Trước diễn biến phức tạp trên, NHNN liên tục gửi văn bản tới các bộ, ngành liên quan, nhất là Bộ Công an phối hợp quản lý thị trường vàng. Mới đây nhất NHNN đã gửi văn bản 4810/NHNN-QLNH tới Bộ Công an đề nghị cơ quan này chỉ đạo các đơn vị liên quan kịp thời phối hợp xác minh và xử lý nghiêm hành vi tung tin đồn thất thiệt, đầu cơ, thao túng thị trường. Hiện nay trên thị trường đang lan truyền thông tin về việc NHNN thiếu vàng để bán. Tại nhiều điểm bán vàng, có đối tượng thuê người xếp hàng mua gom vàng với mục tiêu đẩy giá, hưởng chênh lệch, gây bất ổn thị trường vàng và thiệt hại cho nền kinh tế. NHNN đề nghị Bộ Công an chỉ đạo công an các địa phương phối hợp đảm bảo an ninh tại các địa điểm bán vàng của các NHTM Nhà nước, Công ty SJC; hạn chế tình trạng các đối tượng có dụng ý xấu thuê người xếp hàng mua gom vàng gây mất trật tự trị an.

Bên cạnh duy trì cung ứng vàng miếng SJC để đáp ứng các nhu cầu chính đáng và hợp pháp của người dân, NHNN cũng sẽ chủ động triển khai các giải pháp để đấu tranh mạnh mẽ với hiện tượng đầu cơ, gom hàng. “NHNN khẳng định có đủ nguồn lực và quyết tâm để bình ổn thị trường, kiểm soát mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới ở mức phù hợp. Người dân cần đề cao cảnh giác, tránh bị tác động, lợi dụng bởi các đối tượng có dụng ý xấu”, lãnh đạo NHNN khuyến cáo.

Đánh giá những giải pháp trên là cần thiết trong thời điểm này, tuy nhiên, theo giới chuyên môn, để ổn định thị trường vàng về lâu dài, nên thay đổi hướng tiếp cận chính sách. Luật sư Trương Thanh Đức - Trọng tài viên, Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (ông Đức đã công tác hơn 30 năm trong ngành Ngân hàng - PV) đề xuất, vấn đề cốt lõi đối với thị trường vàng là cần có các chính sách giảm cầu thay vì tăng cung như hiện tại. Một cách phổ biến để tác động giảm nhu cầu một loại tài sản nào đó là thông qua công cụ thuế. Bởi hiện nay các lĩnh vực chứng khoán, bất động sản… cũng đang áp dụng thuế thu nhập cá nhân. Do đó, mua bán vàng cũng nên áp dụng chính sách thuế phù hợp, đảm bảo công bằng tạo môi trường kinh doanh lành mạnh. Việc đánh thuế lợi nhuận, hay thậm chí thuế thừa kế như ở một số quốc gia khác sẽ buộc người dân phải cân nhắc hơn trong việc lựa chọn các loại tài sản khác nhau để phân bổ.

TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia cũng cho rằng, dùng các biện pháp hành chính chưa chắc đã có hiệu quả bằng việc đánh thuế. “Đánh thuế vừa phải để những người kinh doanh trong nước cũng có lời và các đối tượng buôn lậu không có lợi”, TS. Nghĩa lưu ý.

Để có giải pháp căn cơ cho thị trường vàng, TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia, cho rằng, cần phải có giải pháp tác động từ cung - cầu. Về cung, nên cho phép nhập khẩu vàng. Còn về cầu, thời gian qua, NHNN đã làm rất tốt. Tuy nhiên, để giảm cầu vàng mạnh hơn cần phải phục hồi, tăng hấp dẫn kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản, trái phiếu. Theo đó, Chính phủ cần phải đẩy nhanh các giải pháp tháo gỡ các kênh đầu tư này.

Những chính sách về lâu dài như thuế, phát triển thị trường chứng khoán, thị trường vốn, minh bạch hóa trong hoạt động kinh doanh vàng sẽ là những công cụ điều tiết hữu hiệu và giúp Chính phủ chủ động, linh hoạt trong những tình huống cần thiết phải can thiệp thị trường vàng, phòng tránh được những cơn sốt không đáng có.