ESG giúp doanh nghiệp dễ tiếp cận nguồn vốn

Để phát triển bền vững và tăng trưởng xanh

Đây là mục tiêu lớn của Chính phủ Việt Nam. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1658/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Đặc biệt, tại Hội nghị COP 26 Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu, Thủ tướng Chính phủ đã có những cam kết mạnh mẽ, hướng tới nền kinh tế không phát thải. Trong bối cảnh đó, dòng tín dụng cũng đã và đang hướng về tăng trưởng xanh.

Theo đó ngay từ năm 2015, NHNN đã ban hành Chỉ thị 03/CT-NHNN về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; Quyết định số 1552/QĐ-NHNN về kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm 2020. Tiếp đó NHNN đã ban hành Quyết định số 1604/QĐ-NHNN ngày 7/8/2018 phê duyệt đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam.

Tuân thủ ESG đang dần trở thành tiêu chí quyết định khi doanh nghiệp muốn tiếp cận các nguồn vốn

Đặc biệt năm 2018, NHNN Việt Nam đã ban hành cuốn Sổ tay đánh giá rủi ro môi trường và xã hội cho 10 ngành kinh tế trong hoạt động cấp tín dụng; tháng 9/2021, NHNN đã ban hành bản Dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài... "Nhờ đó, các ngân hàng đều đã nhận thức được tầm quan trọng của tín dụng xanh, ngân hàng xanh và vai trò của ESG trong hoạt động ngân hàng. Một số ngân hàng đã lồng ghép các định hướng về phát triển ngân hàng xanh vào Chiến lược phát triển chung của ngân hàng như ưu tiên tăng trưởng tín dụng xanh; tuân thủ các quy phạm pháp luật có liên quan về rủi ro môi trường xã hội, xây dựng các quy định nội bộ về quản lý rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động của ngân hàng; hoàn thiện cơ cấu tổ chức để thúc đẩy phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh", ông Phạm Minh Tú, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (NHNN) đánh giá. Tính đến ngày 31/12/2021, tổng dư nợ tín dụng xanh ước đạt trên 451.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 5% tổng dư nợ của nền kinh tế.

Không chỉ vậy, một số quỹ đầu tư còn xem việc đáp ứng ESG của doanh nghiệp như một điều kiện cần để tiếp cận nguồn vốn. Đại diện Công ty Quản lý Quỹ Dragon Capital cho biết, khi tham gia đầu tư có trách nhiệm thì đơn vị phải quản lý tốt các rủi ro về mặt ESG. Cách đây 10 năm các yếu tố về môi trường đã được đơn vị đưa thành tiêu chí bắt buộc khi xem xét đầu tư, sau đó bổ sung thêm yếu tố xã hội và mới nhất là quản trị bền vững. Nếu doanh nghiệp không quản lý, không thực hiện và tuân thủ về ESG tốt thì chắc chắn thang điểm của họ sẽ có rủi ro rất cao không được quỹ quyết định đầu tư.

Tạo lợi thế cho doanh nghiệp

Bên cạnh đó, theo bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Tư vấn và Kiểm toán Deloitte Việt Nam, việc đưa các yếu tố ESG gắn với phát triển bền vững vào chiến lược và đo lường qua các kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm của doanh nghiệp là cần thiết. Bởi, các thị trường lớn là Châu Âu và Châu Mỹ - những thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam đang đề xuất áp dụng một cơ chế mới được gọi là “Cơ chế điều chỉnh biên giới cacbon (CBAM)”. Trong đó, đưa ra các rào cản kỹ thuật, các quy định liên quan giảm phát thải buộc doanh nghiệp các nước xuất khẩu vào các thị trường này phải tuân theo và có thể đánh thuế cacbon trong trường hợp các nước xuất khẩu không đáp ứng các quy định. Nếu doanh nghiệp quản trị tốt những ảnh hưởng với biến đổi khí hậu sẽ giúp huy động nguồn vốn từ các tổ chức, đồng thời giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao uy tín của ban lãnh đạo, ban điều hành, hội đồng quản trị.

Thành công trong quá trình áp dụng ESG trong sản xuất và kinh doanh phải kể đến một trong những doanh nghiệp quy mô dẫn đầu trong lĩnh vực tiêu dùng - bán lẻ là Công ty cổ phần Tập đoàn Ma San. Hiện hệ thống WinMart/WinMart+ thay thế nilon bằng 100% là túi tự hủy sinh học; giảm thiểu hoặc thay thế các vật liệu nhựa sử dụng 1 lần bằng các vật phẩm thân thiện với môi trường trong hoạt động vận hành; WinEco còn sử dụng giấy kraft và túi nilon tự phân hủy để thu hoạch và bao gói sản phẩm thay cho màng co và túi nilon thông thường; hơn 30 nhà máy sản xuất hàng tiêu dùng được đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải hiện đại, nước thải đầu ra đều đạt tiêu chuẩn loại A - tiêu chuẩn cao nhất Việt Nam. Nhờ đó, đơn vị đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của các nhà đầu tư toàn cầu, chỉ tính riêng năm 2021, Masan đã thu hút được 2,3 tỷ USD vốn đầu tư.

Tuy nhiên, ông Bee Han Theng, Chủ tịch kiêm Lãnh đạo dịch vụ ESG của PwC Việt Nam cho biết, so với các quốc gia khác tại Châu Á - Thái Bình Dương, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn đầu trong hành trình áp dụng ESG. Chưa tới 50% số doanh nghiệp niêm yết hàng đầu xem biến đổi khí hậu là vấn đề quan trọng và chỉ 1/3 số doanh nghiệp này công bố các rủi ro và cơ hội liên quan đến khí hậu. Một số chuyên gia chỉ ra rằng, việc ít công bố thông tin về ESG của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam vô tình khiến các nhà đầu tư không tiếp cận được thông tin liên quan đến các vấn đề này để ra quyết định đầu tư cho doanh nghiệp.

Để doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn đầu tư thông qua ESG, bà Hà Thu Thanh cho rằng, quan trọng nhất vẫn là cần nhận thức rõ và thay đổi cách quản trị công ty. Theo đó, hội đồng quản trị các doanh nghiệp Việt Nam cần định hình vai trò, trách nhiệm giám sát ESG trong hội đồng quản trị, đánh giá cấu trúc quản trị ESG, tích hợp các vấn đề ESG vào chiến lược công ty tới giám sát và thực hiện công bố thông tin tới các bên liên quan một cách minh bạch và đầy đủ. Xây dựng văn hóa công ty hướng đến phát triển bền vững. Việc áp dụng của doanh nghiệp không phải ngày một ngày hai mà là một quá trình nên cần có lộ trình thay đổi đầy đủ; mỗi lĩnh vực, mỗi doanh nghiệp sẽ có sự khác nhau và không có bất kỳ lộ trình thay đổi chung nào.

Bên cạnh đó, một chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp cần xây dựng hoặc mở rộng bộ nhận diện riêng bao gồm logo, phông chữ và màu sắc… để thể hiện được những yếu tố gắn kết với ESG; tập trung truyền thông vào các thông điệp phù hợp và dễ dàng nhất về các dự án áp dụng ESG, phục vụ phát triển bền vững... Hành trình để đạt được mục tiêu ESG cần sự chung tay, góp sức từ mỗi cá nhân trong doanh nghiệp đó nên cần thường xuyên giao lưu, trao đổi chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm về ESG.