Fed có thể giúp nền kinh tế Mỹ “hạ cánh mềm”

Để kiềm chế lạm phát, Fed đã tăng lãi suất 11 lần trong 12 cuộc họp chính sách gần đây với mức tăng tổng cộng tới 525 điểm cơ bản. Tuy nhiên lạm phát tại Mỹ, dù đã giảm mạnh trong thời gian gần đây, song vẫn cao hơn nhiều mục tiêu 2% của Fed và những người bi quan khi họ cho rằng, việc đưa lạm phát quay trở lại mục tiêu 2% của Fed có thể gây ra suy thoái và tình trạng mất việc làm đáng kể.

Lịch sử cũng đang đứng về phía luồng quan điểm này khi nhiều nghiên cứu kết luận rằng, mức độ lạm phát trong hai năm qua không thể được khắc phục nếu không có suy thoái và không ít nhà kinh tế nổi tiếng đã dự đoán tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ sẽ tăng vọt lên từ 5-10%, từ mức 3,5% hiện tại.

Tuy nhiên diễn biến thực tế lại không như vậy khi mà lạm phát đã hạ nhiệt nhanh chóng, nhưng kinh tế Mỹ vẫn cho thấy khả năng phục hồi bền bỉ và tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ chỉ là 3,5%. Thậm chí Brent Meyer - Trợ lý Phó chủ tịch Fed Atlanta và là trưởng nhóm theo dõi lạm phát gợi ý trong một phân tích mới rằng, con đường đạt được mục tiêu lạm phát 2% trên thực tế có thể suôn sẻ hơn những suy nghĩ bi quan nói trên.

Fed được dự báo sẽ dừng tăng lãi suất trong tháng 9

Mặc dù chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) lõi - không bao gồm lương thực và năng lượng - đã bị mắc kẹt trong khoảng tương đối cao 4,6-4,7% trong 6 tháng trước khi giảm xuống 4,1% vào tháng 6, một thực tế mà một số nhà hoạch định chính sách đã lấy làm bằng chứng cho quan điểm việc đưa lạm phát trở lại mục tiêu của Fed sẽ là chậm.

Tuy nhiên những con số này có thể che lấp các xu hướng đang phát triển và Meyer cho biết, báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7 vừa công bố mới đây cho thấy bề rộng của lạm phát đang thu hẹp và tốc độ của nó đang điều tiết theo hướng rất tích cực.

Ví dụ, theo tính toán của ông, tỷ trọng hàng hóa đang tăng lên, hiện chiếm khoảng 18,3% trong “rổ” CPI, nằm trong cái mà ông gọi là “điểm tốt nhất” (sweet spot) của lạm phát, trong khi giá chỉ tăng từ 1-3%.

Trong khi lạm phát đối với các dịch vụ đã loại trừ chi phí năng lượng và nhà ở, được gọi là “siêu lõi” và là thước đo mà Fed đặc biệt quan tâm, theo tính toán của ông chỉ tăng với tốc độ hàng năm là 2% trong 3 tháng qua. Nếu điều đó tiếp tục, “có khả năng là chúng ta có thể vượt qua quãng đường cuối cùng (đưa lạm phát về mức 2%) đó khá nhanh”, Meyer viết.

Meyer không phải là người duy nhất trong số các nhà kinh tế nhận thấy một số xu hướng lạm phát tích cực đang hình thành. Ví dụ, chi phí nhà ở - vốn chiếm khoảng một phần ba CPI - sau khi đóng vai trò trung tâm trong việc thúc đẩy lạm phát cao hơn trong giai đoạn đầu của đại dịch Covid, giờ đây nó được cho là sẽ giúp điều tiết lạm phát.

Diễn biến của thị trường nhà ở ở một góc độ nào đó là tích cực hơn mong đợi. Mặc dù các chỉ số giá nhà đang tăng sau một thời gian ngắn giảm, tuy nhiên tốc độ tăng không đáng kể so với mức tăng hai con số vào năm 2021 và tỷ lệ lạm phát đối với nhà cho thuê cũng đã chậm lại.

Do cách thức tập hợp các chỉ số lạm phát, cần có thời gian để những thay đổi đó xuất hiện trong các con số chính. Một nghiên cứu gần đây của các nhà kinh tế của Fed San Francisco, sử dụng dữ liệu về nhà ở và tiền thuê theo thời gian thực từ các công ty như

Zillow, đã dự báo “một sự thay đổi mạnh mẽ trong lạm phát nhà ở” cho đến cuối năm tới.

So với mức tăng cao tới 8% hàng năm, tốc độ lạm phát nhà ở sẽ giảm xuống dưới 5% và thậm chí có thể chuyển sang mức âm, các nhà kinh tế này ước tính, “với những tác động quan trọng đối với hành vi của lạm phát tổng thể”.

Hai phiên bản ước tính của Fed San Francisco cho thấy, lạm phát nhà ở sẽ đạt 0% vào năm tới, thấp hơn nhiều so với mức 3-4% mà Meyer cho biết có thể giúp Fed vượt qua cột mốc lạm phát cuối cùng nhanh hơn.

Các lĩnh vực khác của nền kinh tế cũng đang diễn biến tốt hơn như áp lực chuỗi cung ứng đã giảm bớt, và khi điều đó xảy ra, những thay đổi về giá cả hàng hóa cũng chậm lại, qua đó sẽ giúp kéo chỉ số lạm phát chung xuống.

Tuy nhiên dữ liệu được công bố vào cuối tuần trước cho thấy giá mà các nhà sản xuất phải trả trong tháng 7 tăng hơn dự kiến, điều này có thể có nghĩa là PCE cốt lõi sẽ tăng trở lại vào tháng 7 từ mức 4,1% trong tháng 6. Đó sẽ là một “cú sốc” đối với nhiều quan chức Fed, những người muốn thấy các chỉ số lạm phát chính giảm dần trước khi tạm dừng các đợt tăng lãi suất tiếp theo.

Nhưng giống như việc các quan chức Fed ngạc nhiên trước sự gia tăng nhanh chóng của lạm phát trước đó, họ cũng ngạc nhiên về khả năng phục hồi của nền kinh tế trước việc lãi suất tăng nhanh trong thời gian qua và cũng ngạc nhiên về tiến độ mà họ đã đạt được về lạm phát cho đến nay mà không có thiệt hại rõ ràng đối với thị trường việc làm hoặc sản lượng kinh tế.