Hoàn thiện hành lang pháp lý đối với hoạt động đại lý thanh toán
Phù hợp với pháp luật hiện hành
Theo cơ quan soạn thảo, ngày 18/01/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15 (Luật Các TCTD năm 2024) có hiệu lực thi hành vào ngày 01/7/2024. Luật Các TCTD năm 2024 đã bổ sung quy định về hoạt động giao đại lý thanh toán.
Về thực tiễn, để tạo nguồn lực, xã hội hóa hoạt động thanh toán, thời gian qua (từ năm 2014 đến cuối năm 2023), NHNN đã cho phép thực hiện thí điểm 03 mô hình dịch vụ thanh toán của Vietcombank và Công ty cổ phần Dịch vụ Di động Trực tuyến (M_Service); MB và Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel); PG Bank và Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex). Trong đó, các tổ chức không phải là ngân hàng gồm Viettel, M_Service, Petrolimex - đóng vai trò là đối tác, là “cánh tay nối dài” của ngân hàng, dựa trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin, viễn thông và tận dụng hệ thống mạng lưới sẵn có của mình để đưa dịch vụ thanh toán đến những địa bàn, những đối tượng người dân mà ngân hàng không thuận lợi trong việc tiếp cận và cung ứng dịch vụ. Việc triển khai các mô hình thí điểm này góp phần thúc đẩy dịch vụ thanh toán ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa cũng như góp phần phổ cập tài chính nói chung.
![]() |
Về bản chất, các mô hình dịch vụ thanh toán mà NHNN đang cho phép 03 NHTM phối hợp với các đối tác triển khai thí điểm là dịch vụ thanh toán của các NHTM (chuyển tiền, thu hộ, chi hộ qua tài khoản hoặc không qua tài khoản của khách hàng mở tại ngân hàng) được các NHTM ủy thác cho các đối tác không phải là ngân hàng trong một số khâu nghiệp vụ (tiếp nhận thông tin và yêu cầu dịch vụ từ khách hàng, thu nhận tiền mặt/chi trả tiền mặt cho khách hàng tại các địa điểm kinh doanh của các đối tác (nhân viên của cửa hàng, đại lý, điểm giao dịch của các đối tác trực tiếp thực hiện thao tác phục vụ khách hàng). Các điểm giao dịch có thể thuộc mạng lưới hoạt động của tổ chức đối tác của NHTM hoặc do các tổ chức đối tác và/hoặc NHTM lựa chọn, phát triển từ các điểm kinh doanh không thuộc mạng lưới hoạt động của tổ chức đối tác. Trong các mô hình hợp tác này, các NHTM có trách nhiệm đảm bảo tính thanh khoản của dịch vụ và chịu hoàn toàn trách nhiệm về các rủi ro phát sinh trong quá trình triển khai thí điểm dịch vụ.
Dự thảo Thông tư được xây dựng với quan điểm phù hợp với các căn cứ pháp lý hiện hành (Luật Các TCTD năm 2024), Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; đồng thời đáp ứng được yêu cầu thực tiễn phát triển của hoạt động giao đại lý trong lĩnh vực thanh toán tại Việt Nam trong thời gian tới. Bên cạnh đó, vận dụng các kinh nghiệm quốc tế về giao đại lý thanh toán phù hợp với nền tảng pháp lý và thực tiễn tại Việt Nam, phù hợp với xu hướng phát triển lĩnh vực thanh toán trên thế giới, cũng như phát triển mạnh của công nghệ thông tin và viễn thông hiện nay.
Theo kết quả điều tra đối với 124 cơ quan quản lý tài chính, ngân hàng trung ương trên thế giới, có 105/124 cơ quan quản lý (85%) cho phép thực hiện hoạt động đại lý. Trong đó, 81% cơ quan quản lý cho phép NHTM hợp đồng với đại lý bán lẻ làm kênh phân phối, 91% cho phép tổ chức phi ngân hàng hợp đồng với đại lý bán lẻ làm kênh phân phối. Hơn 60% các cơ quan quản lý cho phép các hợp tác xã tài chính (tương đương như Quỹ tín dụng nhân dân ở Việt Nam), các tổ chức nhận tiền gửi khác như tổ chức tài chính vi mô được phép triển khai hoạt động này.
Nghiệp vụ được giao đại lý thanh toán
Cũng theo cơ quan soạn thảo, những quy định tại Dự thảo nhằm đáp ứng mục tiêu quản lý nhà nước đối với hoạt động giao đại lý thanh toán của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài dưới hình thức ủy thác. Theo đó, chính sách hướng đến mục tiêu phục vụ cho phổ cập tài chính toàn diện nhưng vẫn đảm bảo an ninh, an toàn, kiểm soát rủi ro. Đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện cho các dịch vụ thanh toán đến được với những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hải đảo. Thực tế, từ năm 2014 đến cuối năm 2023, NHNN đã cho phép thực hiện thí điểm một số mô hình dịch vụ thanh toán của Vietcombank và M_Service, MB và Viettel, PG Bank và Petrolimex (mô hình này dừng triển khai từ đầu năm 2023) để đưa dịch vụ thanh toán đến những địa bàn, những đối tượng người dân mà ngân hàng không thuận lợi trong việc tiếp cận và cung ứng dịch vụ. Tuy nhiên, các mô hình này được triển dưới hình thức thí điểm; và đến cuối năm 2023, các mô hình này đã dừng triển khai do chưa có hành lang pháp lý. Do vậy, cần hoàn thiện hành lang pháp lý đối với hoạt động này nhằm thúc đẩy dịch vụ thanh toán ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa và góp phần phổ cập tài chính.
Dự thảo Thông tư quy định một số nghiệp vụ được giao đại lý thanh toán bao gồm:
(1) Nhận hồ sơ mở tài khoản thanh toán, kiểm tra, xác minh thông tin nhận biết khách hàng để gửi cho bên giao đại lý và hướng dẫn khách hàng sử dụng tài khoản thanh toán;
(2) Nhận hồ sơ phát hành thẻ ngân hàng, kiểm tra, xác minh thông tin khách hàng để gửi cho bên giao đại lý và hướng dẫn khách hàng sử dụng thẻ ngân hàng;
(3) Tiếp nhận yêu cầu cung cấp dịch vụ của khách hàng, lập, ký, kiểm soát, xử lý chứng từ giao dịch của khách hàng, chuyển thông tin giao dịch của khách hàng cho bên giao đại lý, nhận tiền mặt từ khách hàng hoặc trả tiền mặt cho khách hàng nhằm thực hiện các giao dịch: (i) Nộp/rút tiền mặt vào/từ tài khoản thanh toán của khách hàng mở tại bên giao đại lý; (ii) Nộp tiền mặt vào thẻ trả trước định danh của khách hàng do bên giao đại lý phát hành; (iii) Nộp tiền mặt để thanh toán dư nợ thẻ tín dụng của khách hàng do bên giao đại lý phát hành; (iv) Thực hiện dịch vụ thanh toán lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, chuyển tiền, thu hộ, chi hộ.
Đây là những những dịch vụ được quy định trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt. Việc giao đại lý đối với các dịch vụ này giúp các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tăng cường tiếp cận, gia tăng lượng khách hàng mà không cần phải mở rộng mạng lưới chi nhánh/phòng giao dịch, giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ. Mặt khác, hoạt động này cũng giúp các ngân hàng có mạng lưới hẹp có thể giao đại lý cho các ngân hàng, tổ chức khác có mạng lưới rộng hơn thực hiện một số nghiệp vụ cho khách hàng ở những địa bàn mà các chi nhánh này chưa vươn tới. Qua giúp các ngân hàng cung ứng những dịch vụ tài chính cơ bản cho khách hàng tại vùng sâu, vùng xa với chi phí thấp, giúp giảm thời gian đi lại của khách hàng. Các nội dung này cũng phù hợp với nhu cầu thực tế tại Việt Nam. Ngoài ra, những nội dung này cũng được một số nước áp dụng, như: Malaysia cho phép giao đại lý đối với các dịch vụ: nộp tiền, rút tiền, chuyển tiền, trả nợ vay và thanh toán các nghĩa vụ tài chính, thanh toán hoá đơn; Brazil cho phép giao đại lý đối với các dịch vụ: gửi tiền, rút tiền và chuyển khoản; chuyển tiếp hồ sơ mở tài khoản, vay vốn; thu tiền cho vay,…
(4) Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ thời điểm nhận được yêu cầu thanh toán của khách hàng thì bên đại lý xử lý chứng từ giao dịch của khách hàng và thực hiện chuyển thông tin giao dịch của khách hàng cho bên giao đại lý trừ trường hợp xảy ra sự cố hệ thống thông tin.
Hạn mức giao dịch
Bên giao đại lý phải có các biện pháp quản lý số dư, hạn mức giao dịch của bên đại lý là tổ chức khác, gồm:
Hạn mức giao dịch (bao gồm giao dịch nộp và rút tiền mặt) đối với khách hàng cá nhân, tối đa là 20 triệu đồng/khách hàng/ngày.
Bên đại lý chỉ được thực hiện giao dịch cho khách hàng trong phạm vi số dư tài khoản thanh toán để thực hiện các nghiệp vụ được giao đại lý của bên đại lý mở tại bên giao đại lý theo quy định và mỗi một điểm đại lý thanh toán được giao dịch không quá 200 triệu đồng/ngày và tối đa 05 tỷ đồng/tháng.
Hạn mức giao dịch của bên đại lý là ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô theo thỏa thuận giữa bên giao đại lý và bên đại lý.
Hoạt động của bên giao đại lý và bên đại lý
Dự thảo nêu rõ, việc thực hiện hoạt động giao đại lý, làm đại lý của ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô phải phù hợp với nội dung ghi trong Giấy phép thành lập và hoạt động hoặc Giấy phép thành lập hoặc Quyết định quy định về tổ chức và hoạt động của cấp có thẩm quyền quyết định và văn bản sửa đổi, bổ sung Giấy phép, Quyết định (nếu có).
Việc thực hiện hoạt động giao đại lý, làm đại lý của ngân hàng chính sách phải phù hợp với quy định của Chính phủ. Quỹ tín dụng nhân dân được làm đại lý cho ngân hàng hợp tác xã đối với thành viên, khách hàng của quỹ tín dụng nhân dân đó. Tổ chức tài chính vi mô được làm đại lý cho ngân hàng đối với khách hàng của tổ chức tài chính vi mô đó.
Tổ chức khác là doanh nghiệp thành lập hợp pháp và không có dư nợ bị tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phân loại vào nhóm nợ xấu theo quy định của Ngân hàng Nhà nước được làm đại lý theo thỏa thuận với bên giao đại lý. Tổ chức khác chỉ được làm đại lý cho 01 bên giao đại lý.
Các tin khác

Xác thực sinh trắc học là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo giao dịch thanh toán trực tuyến thông suốt

Thanh toán số chuyển động mạnh mẽ

Xác thực sinh trắc học từ 1/1/2025: Đảm bảo an toàn giao dịch và bảo vệ quyền lợi người dùng

Cập nhật giấy tờ và sinh trắc học trước 1/1/2025 để tránh gián đoạn các giao dịch

LPBank bổ nhiệm ông Lưu Danh Đức làm Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc Khối Công nghệ Thông tin

Agribank tăng tốc chuyển đổi số

Agribank và Trung tâm RAR ký kết hợp đồng triển khai dịch vụ xác thực điện tử qua VNeID trên Agribank Plus

Một số giải pháp đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong giáo dục lý luận chính trị ở các trường đại học Việt Nam hiện nay

Xác thực sinh trắc học: Bước tiến quan trọng bảo vệ “ví tiền số” an toàn (Bài 3)

Thực hiện nghiêm túc quy định xác thực sinh trắc học

Xác thực sinh trắc học: Bước tiến quan trọng bảo vệ “ví tiền số” an toàn (Bài 2)

Xác thực sinh trắc học: Bước tiến quan trọng bảo vệ “ví tiền số” an toàn (Bài 1)

Đảm bảo hoạt động thanh toán an toàn, thông suốt dịp cuối năm và Tết Nguyên đán 2025

Quy định trách nhiệm bảo mật thông tin khách hàng của đơn vị cung cấp dịch vụ Online Banking

NHNN tham dự Hội nghị Hội đồng Thống đốc lần thứ 44

Thanh niên Ngân hàng Trung ương phải tiên phong, đi đầu trong kỷ nguyên mới

Chính phủ trình Quốc hội mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên

Các ngân hàng kiến nghị nhiều giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bứt phá

Năm 2025, ngành Ngân hàng quyết tâm tăng tốc, bứt phá hỗ trợ tăng trưởng kinh tế
Đa phương tiện
Videos Podcast Infographic Longform - Emagazine

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm, chúc mừng năm mới và giao nhiệm vụ cho ngành Ngân hàng
Quảng Ngãi đẩy mạnh ủy thác cho vay tín dụng chính sách
Cần Thơ: Gần 1.530 tỷ đồng cho vay ủy thác qua Quỹ Hỗ trợ nông dân
NHNN chi nhánh tỉnh Quảng Trị viếng Nghĩa trang Liệt sỹ và Thành cổ Quảng Trị

The Paris - Không gian sống thượng lưu đậm chất nghệ thuật cho gia chủ có gu

Nhà đầu tư đón sóng hạ tầng ở dự án giàu tiềm năng bậc nhất miền Bắc

Sun Group khởi công tổ hợp nghỉ dưỡng - giải trí - thương mại trị giá 13.000 tỷ đồng tại Phú Quốc

VietinBank được vinh danh trong Top 50 Doanh nghiệp niêm yết thực hành quản trị công ty tốt nhất
Dịch vụ ngân hàng hiện đại
Ebanking Vay đâu - gửi đâu Quản lý tài chính thông minh Ngân hàng bán lẻ Tư vấn Nhân sự

25 ngân hàng triển khai thanh toán bằng thẻ NAPAS trên tuyến Metro Bến Thành - Suối Tiên

MBV chuyển đổi thành công hệ thống Core Banking Temenos Transact

BAC A BANK tung combo ưu đãi giảm phí và lãi vay cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

VPBank ra mắt Giải pháp quản lý tài chính hiện đại cho hộ kinh doanh

VietinBank triển khai loạt ưu đãi với gói sản phẩm kiều hối

Trải nghiệm số hóa đón Xuân 2025 cùng ngàn ưu đãi từ HDBank

Giảm tới 30% khi đặt Xanh SM cho chủ thẻ tín dụng BAC A BANK
