Bình dân học vụ số: Giải pháp bảo đảm an toàn giao dịch ngân hàng

Thời gian qua, công tác bảo đảm an toàn trong các giao dịch ngân hàng số gắn với hoạt động phòng, chống tội phạm công nghệ cao đã đạt nhiều kết quả tích cực. Trong đó, cơ chế chính sách và các quy định pháp luật về thanh toán ngày càng hoàn thiện, chặt chẽ; đồng thời, các giải pháp công nghệ như áp dụng sinh trắc học, kết nối và khai thác cơ sở dữ liệu dân cư để đối chiếu, tra soát trong giao dịch thanh toán, chuyển tiền, bảo đảm “đúng người, đúng chủ” đã trở thành nền tảng quan trọng. Đây là điều kiện để mở rộng, phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại, nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thanh toán của người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế.

Gắn liền với quá trình này, nhóm giải pháp liên quan đến hướng dẫn sử dụng dịch vụ, truyền thông – cung cấp thông tin, phổ cập kiến thức số, cập nhật thủ đoạn lừa đảo nhằm phối hợp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm công nghệ cao… cũng mang lại hiệu quả thiết thực, trở thành giải pháp hữu hiệu, quan trọng và cần thiết. Ở góc độ quản lý, các nội dung trên đồng thời thuộc nội hàm của phong trào bình dân học vụ số. Vì vậy, triển khai tốt chương trình này có ý nghĩa lớn, toàn diện đối với việc bảo đảm an toàn giao dịch ngân hàng số, cũng như phòng, chống các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Thứ nhất, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông về chuyển đổi số, phát triển dịch vụ ngân hàng; tăng cường hướng dẫn, tư vấn để khách hàng, người dân và doanh nghiệp nắm bắt đầy đủ, sử dụng dịch vụ đúng cách. Trong quá trình triển khai, cần lồng ghép phổ biến các quy định liên quan đến vai trò, trách nhiệm của khách hàng trong việc mở, sử dụng tài khoản và sử dụng dịch vụ ngân hàng công khai, minh bạch, qua đó vừa tối đa hóa lợi ích cho khách hàng, vừa làm rõ trách nhiệm của mỗi bên trong giao dịch với ngân hàng. Thực tiễn cho thấy, khi người dân và khách hàng hiểu rõ trách nhiệm, nắm chắc quy định pháp luật, sử dụng dịch vụ đúng hướng dẫn, sẽ góp phần quan trọng bảo đảm an toàn cho giao dịch trực tuyến, giao dịch ngân hàng số, đồng thời tạo điều kiện tiếp tục mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế.

Làm tốt việc này, sẽ không chỉ nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ thông tin dữ liệu cá nhân, thông tin tài khoản của khách hàng mà còn tạo thói quen bảo vệ thông tin cá nhân như bảo vệ tài sản của khách hàng, của người dân.

Thứ hai, tiếp tục làm tốt phong trào “bình dân học vụ số” theo hướng lấy học tập và thông tin – truyền thông làm trọng tâm. Trong đó, hoạt động thông tin, tuyên truyền, tư vấn cần trở thành nhiệm vụ thường xuyên, nhưng được triển khai bằng những cách làm sáng tạo, dễ hiểu, dễ tiếp cận, đúng tinh thần “bình dân học vụ số”. Với các tổ chức tín dụng, quá trình này cần tiếp tục bám vào ba nhóm nhiệm vụ lõi: (i) tăng cường giải pháp công nghệ, giải pháp kỹ thuật để phòng, chống tội phạm công nghệ hiệu quả; (ii) tuân thủ nghiêm quy trình, quy định trong phát triển sản phẩm, dịch vụ thanh toán; và (iii) đẩy mạnh tư vấn, hướng dẫn, cung cấp thông tin để khách hàng sử dụng dịch vụ an toàn, thuận tiện, qua đó lan tỏa các mô hình, cách làm hay, sáng tạo để tiếp tục phát huy và nhân rộng.

Liên quan đến vấn đề này, bài học về triển khai xác thực sinh trắc học; triển khai chi trả quà tết Độc lập vừa qua cần tiếp tục được phát huy, phát triển. Những hoạt động sáng tạo nhỏ song ấn tượng và mang lại hiệu quả lớn như loa thanh toán. Đơn cử như phân luồng thanh toán (theo đặc điểm dịch vụ thanh toán) tại các siêu thị đã và đang mang lại hiệu quả rất lớn không chỉ về tiện ích dịch vụ, hiệu quả kinh tế mà còn là hiệu ứng thông tin truyền thông, thương hiệu ngân hàng.

Thứ ba, cần thực hiện tốt công tác phối hợp, quán triệt tinh thần “bình dân học vụ số” và tinh thần “toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng, phát triển ngân hàng số và kinh tế số. Thực tế cho thấy, nhiều hành vi lừa đảo hiện nay có thể được nhận diện, cảnh báo và phòng ngừa từ xa nhờ sự vào cuộc của nhân viên ngân hàng, sự chủ động của khách hàng khi kịp thời tiếp nhận thông tin từ cơ quan chức năng, cùng với hỗ trợ của lực lượng công an và cơ chế trao đổi, cung cấp dữ liệu về các giao dịch đáng ngờ từ cơ quan quản lý. Làm tốt sự phối hợp này, đồng thời tăng cường bảo đảm an ninh, trật tự và công tác thông tin, tuyên truyền trong lĩnh vực liên quan sẽ tạo lợi ích toàn diện cho khách hàng, cho tổ chức tín dụng và cho môi trường đầu tư – kinh doanh, qua đó góp phần mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt, phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại và thúc đẩy kinh tế số.

Về chính sách và tổ chức thực hiện, đây cũng là các nội dung thuộc nội hàm nhiệm vụ của phong trào bình dân học vụ số trong lĩnh vực ngân hàng. Nếu triển khai tốt, chương trình sẽ trở thành nhóm giải pháp đồng bộ, thiết thực và hiệu quả nhằm bảo đảm an toàn trong giao dịch ngân hàng số, đồng thời thúc đẩy mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế số thời gian tới.