Hướng đến phát triển kinh tế chia sẻ

Theo thạc sĩ Đỗ Thị Nhung, Trường đại học Tài chính - Quản trị kinh doanh, tại Việt Nam, trong vài năm trở lại đây, mô hình kinh tế chia sẻ bắt đầu xuất hiện và trở nên phổ biến. Có thể kể đến là các Công ty Uber và Grab trong cung ứng dịch vụ taxi công nghệ. Tiếp đó là sự xuất hiện của hàng loạt các thương hiệu khởi nghiệp trong nước như Ahamove.com, jupviec.vn, dobody… chứng minh cho những lợi ích mà mô hình kinh tế chia sẻ đem lại.

Một khảo sát mới của Công ty Nghiên cứu thị trường Nielsen cho thấy, kinh tế chia sẻ có tiềm năng lớn để phát triển tại Việt Nam, bởi kết quả khảo sát chứng minh, cứ 4 người Việt được hỏi thì có 3 người cho biết thích ý tưởng kinh doanh về mô hình này (chiếm 75%)...

Tại Việt Nam, kinh tế chia sẻ mang lại nhiều hiệu quả tiềm năng như, trải nghiệm mới cho người tiêu dùng về các sản phẩm dịch vụ mới, tận dụng tài nguyên nhàn rỗi một cách hiệu quả... Bên cạnh đó, phát triển kinh tế chia sẻ góp phần giúp Việt Nam có thể thích ứng với những đổi thay lớn đang diễn ra trong nền kinh tế toàn cầu. Kinh tế chia sẻ cũng sẽ giúp đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, hướng tới xây dựng đất nước theo xu hướng phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0...

Đến thời điểm hiện tại thì việc phát triển kinh tế chia sẻ tại Việt Nam đã thuận lợi hơn, bắt đầu từ các chính sách của Chính phủ. Cụ thể, mới đây nhất Bộ Công thương đã ban hành Quyết định số 3138/QĐ-BCT (Quyết định 3138), triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Quyết định số 999/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã ban hành về Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ.

Ông Nguyễn Hữu Nam - Trưởng Phòng Pháp chế, Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam - Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cho biết, thông qua Quyết định 3138, Bộ Công thương được Chính phủ giao hai nhiệm vụ chính. Thứ nhất là tăng cường công tác quản lý nhà nước của ngành Công thương đối với các cá nhân và các bên liên quan trong việc thực hiện quyền và trách nhiệm về cung cấp và sử dụng dịch vụ trong kinh tế chia sẻ.

Cụ thể, Bộ Công thương sẽ xây dựng cơ chế, chính sách (đơn giản hóa các thủ tục cấp phép, cung cấp các hỗ trợ tài chính cho cá nhân có ý tưởng từ các hoạt động kinh tế chia sẻ…). Tạo lập thị trường cho mọi công dân tham gia vào các hoạt động kinh tế chia sẻ, giảm thiểu rủi ro cho các bên trong hoạt động kinh tế chia sẻ, bao gồm cảnh báo sớm cho người cung cấp dịch vụ và cơ chế bảo vệ người tiêu dùng. Có cơ chế phối hợp, chia sẻ thông tin và dữ liệu trong điều hành quản lý nhà nước, xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin và dữ liệu giữa các đơn vị thuộc bộ và với các bộ, ngành với chính quyền các cấp, doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề.

Thứ hai, xây dựng và phát triển hệ sinh thái hỗ trợ hoạt động kinh doanh, đầu tư theo mô hình kinh tế chia sẻ đối với các lĩnh vực thuộc ngành công thương. Điều kiện tiên quyết là Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ nghiên cứu đề xuất xây dựng chính sách phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2021 - 2025 theo hướng tạo điều kiện, khuyến khích các hoạt động thương mại điện tử ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ. Song song sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật và chính sách hiện hành thúc đẩy phát triển kinh tế chia sẻ, đảm bảo phù hợp với các cam kết quốc tế về mở cửa thị trường dịch vụ và thương mại điện tử.

Quyết định 3138 cũng quy định rõ, Bộ Công thương rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật về thương mại điện tử để bao quát được những mô hình hoạt động mới phát sinh, phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế chia sẻ. Tăng cường giải pháp về đảm bảo an ninh mạng, an toàn thông tin và bảo vệ quyền riêng tư của công dân, đảm bảo chủ quyền không gian mạng thuộc lĩnh vực phụ trách. Nghiên cứu, đề xuất chính sách tạo chủ động phát triển kinh tế chia sẻ, phát triển cơ sở hạ tầng hỗ trợ phát triển kinh tế chia sẻ.

Về phía Cục Cạnh tranh và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng cần nghiên cứu, đề xuất quy định nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ liên quan của các bên tham gia hoạt động kinh tế chia sẻ. Nghiên cứu đề xuất quy định và tăng cường công tác quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm đảm bảo cạnh tranh lành mạnh trên thị trường. Nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng cơ chế giải quyết khiếu nại trực tuyến nhằm đảm bảo phù hợp với thực tế phát triển của các mô hình thương mại điện tử xuyên biên giới.