Khi giải trí “bắt tay” nghệ thuật truyền thống
Tuy nhiên, một điều đáng mừng là nhiều chương trình truyền hình thời gian qua đã có các tiết mục biểu diễn nghệ thuật truyền thống rất thu hút người xem. Tuy nhiên, cũng có các tiết mục làm không tới hoặc lệch lạc giá trị nghệ thuật truyền thống.
Nghệ thuật cải lương dù có lúc thăng lúc trầm nhưng sẽ còn mãi |
Thực tế phản ánh, hàng loạt chương trình truyền hình tương tác thực tế, gameshow giải trí ở nước ta đã đến với khán giả trong thời gian qua. Trong các chương trình này, người xem nhận thấy không ít tiết mục về nghệ thuật truyền thống được khai thác, trình diễn trên sân khấu.
Trong đó phải kể tới những chương trình, gameshow như “Đường đến danh ca vọng cổ”, “Giọng ca nhí - Hò xự xang xê cống”, “Tài tử tranh tài”, “Sao nối ngôi”, “Sao nối ngôi nhí”, “Gương mặt thân quen”, “Giọng hát Việt nhí”... Nhiều phần thể hiện cảm xúc, lắng đọng của người chơi qua các trích đoạn cải lương, xẩm hoặc đờn ca tài tử... đã vang lên làm người xem mê mẩn.
Phương Mỹ Chi - cô gái với giọng hát dân ca ngọt ngào từng làm thổn thức nhiều trái tim để rồi ngay sau chương trình “Giọng hát Việt nhí”, Phương Mỹ Chi có nhiều đất diễn hơn cho nghệ thuật truyền thống với dòng nhạc dân ca, cải lương. Gần đây, chương trình truyền hình về nghệ thuật truyền thống cải lương được khán giả chú ý, đón nhận là Sao nối ngôi (gồm phiên bản nhí và phiên bản cho người lớn).
Tại chương trình này, các thí sinh đều là con của những nghệ sĩ tên tuổi, họ thừa hưởng tài năng và truyền thống nghệ thuật của gia đình tuy có thể mỗi người đều chọn một lĩnh vực, con đường riêng. Các phần thi của thí sinh được dàn dựng công phu và độc đáo, kết hợp nhiều thể loại như: tân nhạc, cổ nhạc - cải lương, kịch nói, nhảy múa… để chinh phục các giám khảo là nghệ sĩ giàu kinh nghiệm.
Theo NSND Bạch Tuyết, qua Sao nối ngôi và những gì thế hệ tiếp nối thể hiện, nghệ thuật cải lương dù có lúc thăng lúc trầm nhưng sẽ không bao giờ chết.
Bên cạnh đó, từ các chương trình giải trí, gameshow truyền hình, khán giả đã được thưởng thức một số tiết mục biểu diễn nghệ thuật truyền thống ấn tượng. Ca sĩ Hoài Lâm từng tạo ra cơn sốt với khán giả trong chương trình “Gương mặt thân quen” khi anh hóa thân vào nghệ nhân hát xẩm Hà Thị Cầu.
Hoài Lâm đã khiến nhiều khán giả rơi nước mắt và xúc động khi cất lời ca gan ruột của điệu Xẩm thập Ân Ngãi mẹ sinh thành - bài xẩm răn dạy con cái về công đức cha mẹ. Và cũng nhiều người từ đó tìm đến với xẩm, tìm hiểu thêm về nghệ nhân Hà Thị Cầu để hiểu về một loại hình nghệ thuật dân gian đang được đề nghị là di sản văn hóa thế giới cần được bảo tồn.
Hoặc các màn biểu diễn nghệ thuật hát xẩm, chèo, tuồng cổ của cậu bé Đức Vĩnh tại chương trình Tìm kiếm tài năng Việt Nam rất chất lượng, điêu luyện và thuyết phục khán giả cả nước. Điều đó đã giúp Đức Vĩnh lên ngôi quán quân Tìm kiếm tài năng Việt Nam và có cơ hội được học chuyên sâu về nghệ thuật truyền thống mà em yêu thích.
Ngoài ra, thí sinh Lê Dương Bảo Lâm trong chương trình Cười xuyên Việt từng khiến không ít người xem xúc động, rơi nước mắt với tiết mục Kép tư bền... bằng những lời ca, tiếng hát cải lương chạm vào trái tim khán giả.
Tuy nhiên, bên cạnh việc đem lại một niềm hy vọng, sự hồi sinh cho nghệ thuật truyền thống kể trên, không ít lần khán giả tỏ ra lo lắng khi nghệ thuật truyền thống bị thí sinh tham gia trong chương trình truyền hình làm biến tướng, lệch lạc. Khán giả từng “hết hồn” khi 2 nghệ sĩ trẻ Nam Cường và Quế Vân lồng bản rap suồng sã vào trích đoạn “Lan và Điệp” trong chương trình “Cặp đôi hoàn hảo” với những ca từ khó nghe: “Em cần gì anh cũng sẽ chi: một chiếc Audi, một túi LV, hay là ta xách va li, cùng tới Cali, cùng đi du hí” hay “Em không cần gì, miễn là anh đừng có bồ nhí”...
Hoặc tại chương trình “Hội ngộ danh hài”, trong tiết mục tái hiện một trích đoạn hài hước của vở cải lương nổi tiếng “Đời cô Lựu”, MC Trấn Thành (vai anh thợ bạc) có lời thoại trước vẻ đẹp “phồn vinh” của cô ô-sin (NSND Ngọc Giàu) khiến khán giả thấy nhảm nhí hơn là gây cười: “Anh đi ngao du khắp chốn chưa thấy người phụ nữ nào có nét đẹp hội tụ như em. Thịt, cá, trứng, sữa nằm trong em hết đó em ơi. Em là tháp dinh dưỡng bao béo phì đó em”.
Không ít ý kiến của các nghệ sĩ lành nghề cho rằng, các tiết mục trong các chương trình giải trí, gameshow truyền hình thời gian qua còn có cách dàn dựng không kỹ lưỡng, chú trọng hình thức để gây sự chú ý, chạy theo phong trào chứ chưa thực sự trọng tâm vào chất lượng tiết mục.
Theo nhạc sĩ Hồ Hoài Anh, vấn đề phát triển nghệ thuật truyền thống thuộc tầm vĩ mô, trong đó trách nhiệm lớn là của nhà nước chứ không thuộc về cá nhân nghệ sĩ hay chương trình truyền hình. Vì vậy, cần phải có một chiến lược phát triển văn hóa dân tộc để giáo dục từ bé cho người dân về văn hóa từng vùng miền, giúp họ hiểu biết và yêu thích những giá trị truyền thống.