Khơi nguồn tài chính cho bình đẳng giới ở Việt Nam

Bà Elisa Fernandez Saenz, Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam phát biểu tại hội thảo

Thông tin được đưa ra tại Hội thảo “Tăng cường nguồn lực tài chính trong nước để thúc đẩy bình đẳng giới tại Việt Nam” do Cơ quan Liên Hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) và Viện Phát triển sức khỏe cộng đồng Ánh sáng (Viện LIGHT) phối hợp tổ chức mới đây.

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thu Giang - Phó Viện trưởng Viện LIGHT cho biết, Bình đẳng giới là một trong những mục tiêu phấn đấu của các quốc gia trên thế giới, hướng đến một xã hội tiến bộ, bình đẳng và phát triển bền vững.

Với Việt Nam, bình đẳng giới cũng là một yếu tố không thể thiếu trong các kế hoạch phát triển chung của đất nước, đặt trong bối cảnh Việt Nam đang phấn đấu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045. Hiện Việt Nam đang đứng thứ 87/153 quốc gia về thu hẹp khoảng cách giới.

"Trong bối cảnh các nguồn tài trợ đang giảm dần, cần phải sử dụng nguồn lực nội tại để thực hiện các mục tiêu quốc gia, các cam kết quốc tế, bao gồm cả các cam kết về bình đẳng giới. Để làm được điều đó, cần có sự phân định rõ vai trò của từng bên, cần có sự điều phối, hợp tác tốt, phát huy tiềm năng và thế mạnh của tất cả các bên liên quan" - bà Giang nhấn mạnh.

Trong bối cảnh Việt Nam là quốc gia thu nhập trung bình, nhiều nhà tài trợ đã giảm các hỗ trợ tài chính cho bình đẳng giới, việc đảm bảo và huy động nguồn tài chính trong nước là vô cùng cấp thiết. Trong nhiều năm qua, UN Women đã vận động và giới thiệu các công cụ để đưa vấn đề bình đẳng giới vào các chính sách kế hoạch và tài chính của quốc gia trong quá trình thực hiện SDGs để đảm bảo rằng, các cam kết bình đẳng giới sẽ được thực hiện, bà Elisa Fernandez Saenz, Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam phát biểu.

Các chuyên gia cũng đồng tình rằng, mặc dù Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 sửa đổi đã có những thay đổi tiến bộ quan trọng khi đưa ra nguyên tắc thúc đẩy bình đẳng giới trong chi ngân sách nhà nước. Song, đến nay, việc thực hiện còn nhiều thách thức.

Nhấn mạnh về những thách thức này, bà Vũ Phương Ly - Chuyên gia UN Women chia sẻ, khung chính sách và pháp luật hiện hành chủ yếu tập trung vào các hoạt động cụ thể về bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ thay vì lồng ghép vấn đề giới vào các lĩnh vực một cách thực chất. Cơ chế và bộ máy hoạt động vì sự tiến bộ của phụ nữ và bình đẳng giới hiện nay chưa thuận lợi cho việc thực hiện ngân sách có trách nhiệm giới.

Trong khi quy trình kế hoạch và quy trình ngân sách chưa có quy định về việc thực hiện nhiệm vụ bình đẳng giới trong xây dựng Kế hoạch dự toán ngân sách nhà nước hàng năm, kế hoạch tài chính 5 năm. Việc ưu tiên phân bổ ngân sách cho mục tiêu bình đẳng giới được nêu dưới dạng nguyên tắc, yêu cầu khi lập dự toán ngân sách, song chưa có hướng dẫn cụ thể, chưa cụ thể hóa thành chỉ tiêu đo lường.

Thêm nữa, hệ thống số liệu thống kê chính thức của quốc gia và niên giám thống kê của các địa phương rất ít có số liệu phân tách theo giới. Chưa có dữ liệu tài chính hợp nhất sẵn có nào về các nguồn kinh phí do khu vực tư nhân tài trợ/cấp cho các hoạt động về bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ…

Từ thực tế trên, bà Vũ Phương Ly khuyến nghị, thiết lập quy định mang tính bắt buộc về thực hiện phân tích giới và lồng ghép giới trong quá trình lập, tổ chức thực hiện và đánh giá kế hoạch, ngân sách của các cấp, các ngành. Thúc đẩy vai trò của các tổ chức xã hội. Tăng cường hợp tác công–tư…

Thành công trong cung cấp nguồn tài chính cho bình đẳng giới phải là sự phối kết hợp của đầu tư tài chính, những thay đổi tiến bộ trong pháp luật, quy tắc chính trị và hành chính. Cùng với đó là thái độ và chuẩn mực xã hội đối với bình đẳng giới, bà Vũ Phương Ly bày tỏ.

Các chuyên gia cũng nhất trí rằng, rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ của các bộ ban ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các tổ chức xã hội, khối doanh nghiệp tư nhân… đồng thời vẫn cần thêm các sáng kiến, giải pháp nhằm tăng cường tài chính cho bình đẳng giới. Trong đó, nổi bật là cách áp dụng ngân sách có trách nhiệm giới, đảm bảo các nhu cầu của phụ nữ, nam giới và các đối tượng khác được xem xét đầy đủ trong toàn bộ chu trình ngân sách, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu về bình đẳng giới, các mục tiêu phát triển đất nước nói chung.