Khơi thông động lực tăng trưởng mới: Quyết liệt đổi mới tư duy, cải cách thể chế
Toàn cảnh diễn đàn |
Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI cho biết, khôi phục các động lực tăng trưởng truyền thống và khơi thông, tận dụng hiệu quả các động lực tăng trưởng mới hướng đến phát triển bao trùm, bền vững trở thành yêu cầu vừa mang tính cấp bách vừa mang tính chiến lược lâu dài đối với nền kinh tế Việt Nam trong năm 2024 và những năm tiếp theo. Trong đó chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo động lực phát triển mới là quá trình chuyển đổi về tư duy, nhận thức và hành động. Cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong các chuyển đổi trên.
Bên cạnh những thuận lợi, thời cơ là những khó khăn, thách thức đan xen. Khó khăn lớn là nguồn lực đầu tư. Chỉ riêng chuyển đổi xanh, theo ước tính của Ngân hàng Phát triển châu Á, Việt Nam cần khoảng 368 tỷ USD cho cả giai đoạn đến 2040, tương đương 20 tỷ USD mỗi năm.
Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI phát biểu |
Theo ông Hoàng Quang Phòng, với những động lực tăng trưởng mới khác như kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ… dù các bộ ngành đã kịp thời đề xuất và xây dựng các cơ chế, chính sách tạo hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp hoạt động đầu tư kinh doanh nhưng đến nhiều văn bản, quy định pháp luật còn đang trong quá trình hoàn thiện. Từ những kinh nghiệm của các nhà khoa học, các chuyên gia và thực tiễn các doanh nghiệp để tìm các giải pháp nhằm khơi thông các động lực tăng trưởng mới.
Ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng, Giám đốc Trung tâm thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, kinh tế Việt Nam 3 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thuận lợi, xuất siêu duy trì đà tăng mạnh từ năm 2023 tạo điều kiện thuận lợi cho ổn định tỷ giá, điều hành lãi suất, sản xuất công nghiệp, và kỳ vọng của nền kinh tế. Trong nhiều yếu tố thuận lợi thì việc lãi suất điều hành của các Ngân hàng Trung ương (NHTW) sẽ không tăng và có nhiều khả năng giảm trong năm 2024 là yếu tố hỗ trợ cho doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay.
Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố thuận lợi vẫn còn tồn tại những điểm khó khăn. Cụ thể, khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp còn gặp khó do thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa trở thành kênh hỗ trợ cho doanh nghiệp. Cùng với đó, thị trường bất động sản vẫn chưa có sự khởi sắc.
Vị chuyên gia lưu ý, cả hai yếu tố này sẽ tác động đến khả năng cung ứng của nền kinh tế và cần tập trung để khơi thông trong thời gian tới. Chính vì vậy, trong các quý tiếp theo cần phải tiếp tục khơi thông những thuận lợi, hạn chế khó khăn và các rủi ro. Cùng với đó là quyết tâm mạnh mẽ từ Chính phủ, nên mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6-6,5% có thể đạt được.
Trên thực tế, hiện các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức cả yếu tố từ nội tại bên trong lẫn tác động từ bên ngoài. Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, cơ hội hiện tại chỉ đang mở rộng cho các doanh nghiệp xây dựng lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp chuyên về phát triển hạ tầng kinh tế hoặc xây dựng các dự án đường cao tốc.
Trong khi đó, những công ty với quy mô vốn đầu tư nhỏ và trung bình đang phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn trong việc tìm kiếm cơ hội và thị trường mới. Các doanh nghiệp bất động sản đang gặp rất nhiều khó khăn từ cơ chế chính sách đến thị trường đóng băng. Đơn cử về vấn đề định giá đất đai, theo ông Hiệp, hiện chưa có một quy định rõ ràng mà chỉ theo quy luật giá sau tăng hơn giá trước, từ đó khiến không thể kiểm soát thị trường, gây ra tâm lý lo lắng cho các nhà đầu tư.
Các diễn giả, chuyên gia kinh tế và doanh nghiệp tham gia diễn đàn |
Tại diễn đàn, các nhà quản lý, các chuyên gia, Hiệp hội doanh nghiệp, doanh nhân đã thảo luận cởi mở, thẳng thắn và trách nhiệm, gợi mở các giải pháp, kiến nghị để khơi thông các động lực tăng trưởng mới. Trong đó, đưa ra các nhóm giải pháp cụ thể như: nhanh chóng tháo gỡ những điểm nghẽn, rào cản pháp lý đang cản trở hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp; tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí, tăng cường khả năng tiếp cận vốn và các nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước; đẩy mạnh triển khai các chính sách, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, tập trung vào các ngành: sản xuất chip bán dẫn, năng lượng mới (hydrogen)…. Hoàn thiện thể chế khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng các mô hình kinh doanh bền vững, các ngành công nghiệp mới và phát triển các ngành kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn... Các doanh nghiệp cần chủ động cập nhật, tiếp cận, ứng dụng công nghệ mới của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0; tiên phong đổi mới sáng tạo.
TS.Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) chia sẻ |
TS.Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhấn mạnh, Việt Nam đã tương đối thành công trong việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, và bảo đảm an sinh xã hội. Đó chính là những nền tảng quan trọng để quyết liệt hơn với những giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế có chất lượng, có tính bền vững. Vì vậy, bên cạnh các giải pháp tài khóa và tiền tệ, chúng ta cần phải quyết liệt đổi mới tư duy.
Những năm gần đây, Quốc hội, Chính phủ đã quyết liệt đồng hành, tháo gỡ không ít rào cản về mặt thể chế, chính sách nhằm mở rộng không gian kinh tế, giảm chi phí không cần thiết cho doanh nghiệp. Các quy hoạch được phê duyệt đã lồng ghép những tư duy mới, gắn với phát triển kinh tế đô thị, liên kết đô thị, nông thôn… Trên cơ sở đó Việt Nam cần quyết liệt hơn để cải cách thể chế giúp phát huy hiệu quả hơn nội lực của nền kinh tế.