Không xuất hóa đơn là trốn thuế

Dịch vụ du lịch “đầu bảng” không xuất hóa đơn

Tình trạng bán hàng hóa – dịch vụ không xuất hóa đơn đang phổ biến trên thị trường. Muôn vàn kiểu bán hàng không xuất hóa đơn của hệ thống kinh doanh trên cả nước và người dân cũng quen với việc không lấy hóa đơn vì sự phiền phức của bên bán. Bởi khi người sử dụng hàng hóa dịch vụ yêu cầu lấy hóa đơn, có nơi lại yêu cầu trả thêm 10% trên giá trị hóa đơn mua hàng. Có nơi, có lúc dịch vụ ăn uống mập mờ trên giá thực đơn đã có thuế giá trị gia tăng (GTGT) nhưng thanh toán cộng thêm 10% thuế GTGT vào hóa đơn nếu người mua yêu cầu. Hoạt động kinh doanh không xuất hóa đơn có ở khắp mọi nơi, nhưng nổi lên rõ nhất là lĩnh vực dịch vụ khách sạn, nhà hàng... Trong khi đây là một lĩnh vực tiêu dùng ngoài gia đình - một phần quan trọng, gần đây đã được tính vào chỉ số giá tiêu dùng. Việc kinh doanh không xuất hóa đơn đã đẻ ra những công ty mua bán hóa đơn, làm hóa đơn giả để đáp ứng cho những DN hợp thức hóa số hàng hóa dịch vụ bán ra nhưng không xuất hóa đơn, số thuế trốn được là không nhỏ.

Ảnh: MH

Việc bán hàng hóa không có hóa đơn còn do tập quán buôn bán của người Việt không tập trung, trong khi hệ thống thương mại hiện đại như siêu thị hiện mới chỉ chiếm khoảng 15% tổng lượng bán lẻ trên thị trường, nên rất khó để tạo lập một cơ chế mở kinh doanh phải xuất hóa đơn. Việc thất thu thuế từ hoạt động kinh doanh không xuất hóa đơn là rất lớn, trong đó nổi cộm là kinh doanh nhà hàng, quán ăn, dịch vụ khách sạn, du lịch… Ông Nguyễn Đình Tấn - Cục trưởng Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh cho biết, quá nhiều nơi kinh doanh không xuất hóa đơn, các chi cục thuế ở địa bàn thành lập những đội đi kiểm tra không xuất hóa đơn, kiểm tra nơi nào là bắt được đó và xử lý điểm đó. Chẳng hạn, trong 75 cuộc kiểm tra của Q.1, TP. Hồ Chí Minh, giá trị xử phạt từ việc không xuất hóa đơn là 1,4 tỷ đồng, giảm khấu trừ vào thu nhập chịu thuế của DN là 275 triệu đồng. Tuy vậy cách làm này không căn cơ và không thể giải quyết được vấn đề, xử phạt hành vi trốn thuế không phải để thu mấy đồng tiền thuế, quan trọng phải có tính răn đe giáo dục. Theo ông Tấn, rất khó kiểm tra bán hàng không xuất hóa đơn khi mà mọi hoạt động thanh toán chủ yếu sử dụng tiền mặt.

Nỗ lực chống thất thu

Kinh doanh không xuất hóa đơn là cơ hội cho DN trốn thuế. Bên cạnh đó, theo các cơ quan thuế, gần đây nhiều DN lợi dụng hàng tồn kho nên bán lẻ hàng hóa với tỷ trọng lớn, nhưng không xuất hóa đơn, không kê khai tính thuế, trong khi báo số lượng hàng tồn kho khống, công nợ khống. Lãnh đạo một số cục thuế cho biết, nhiều đơn vị bán lẻ hàng hóa có xuất hóa đơn nhưng không đúng đối tượng mua hàng, hoặc đúng nhưng lại không nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ nên không cần bỏ các hóa đơn này. Các hóa đơn này xuất ra với mục đích làm giảm lượng hàng tồn kho tương ứng nhưng giá bán ghi trên hóa đơn thường thấp hơn giá vốn từ 20%, có trường hợp chỉ bằng 50% giá vốn. Bên cạnh đó hàng hóa đã bán nhưng không hạch toán vào doanh thu, chi phí tính thuế, từ đây hàng tồn kho không còn hoặc còn ít so với sổ sách kế toán, nhưng DN vẫn khai không tồn kho để trốn thuế và nhận hỗ trợ từ chính sách thuế. Một lãnh đạo Cục Thuế tỉnh Hải Dương cho biết, DN bán hàng đã thu tiền qua tài khoản ngân hàng nhưng lại không phản ánh vào sổ kế toán làm giảm doanh thu, sai lệch kết quả sản xuất kinh doanh.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ, mới đây yêu cầu ngành thuế phải xây dựng một đề án chống tình trạng bán hàng không xuất hóa đơn để chống thất thu thuế cho ngân sách. Theo ông Huệ, chủ trương giãn, giảm thuế để khuyến khích DN sản xuất kinh doanh, kích thích tiêu dùng. Song đã kinh doanh phải xuất hóa đơn, không thể để thất thu một nguồn thuế cho ngân sách từ việc bán hàng hóa dịch vụ không xuất hóa đơn.

Phạm Hà Nguyên