Kiều hối: Ngân hàng “ngại” kênh phi chính thức

Mùa cao điểm

Dòng tiền kiều hối, theo quy luật, thường bắt đầu từ tháng 10 hàng năm và kéo dài đến qua Tết Nguyên đán. Đến hẹn lại lên, thời gian này, các TCTD cũng như các công ty cung cấp dịch vụ chuyển tiền lại bước vào cuộc đua mà các bên đều vốn... chẳng lạ gì nhau.

Những năm gần đây, khi lượng kiều hối chuyển về ngày càng tăng thì sức ép cạnh tranh giữa các đơn vị này càng lớn.

Theo dự báo của WB, Việt Nam sẽ thu hút kiều hối khoảng 11 tỷ USD năm 2013

Năm 2011, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam đạt 9 tỷ USD, năm 2012 tăng lên 10 tỷ USD. Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB), năm 2013, Việt Nam sẽ thu hút kiều hối với con số khoảng 11 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm 2012, đứng thứ 9 trong danh sách 10 nước nhận kiều hối hàng đầu thế giới.

Ở trong nước, các ngân hàng, doanh nghiệp đang có sự cạnh tranh mạnh mẽ trong mảng cung cấp dịch vụ chi trả kiều hối. Những ngân hàng có kinh nghiệm trong lĩnh vực này đều thành lập Công ty kiều hối hoặc bộ phận chuyên môn về kiều hối để phát triển dịch vụ tốt hơn. Nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh việc hợp tác với các công ty chuyển tiền quốc tế như Western Union, Xpress Money, Wells Fargo...

Chị Lê Thị Thanh Yên (Ban Phát triển Ngân hàng bán lẻ - BIDV) cho biết, để phát triển dịch vụ chuyển tiền kiều hối, BIDV đang triển khai chiến lược tổng thể nhằm đem lại những sản phẩm, dịch vụ tiện ích nhất cho khách hàng. Các kênh chuyển tiền kiều hối ngày càng được đa dạng hóa để khách hàng linh hoạt lựa chọn kênh tối ưu, phù hợp với nhu cầu của mình như: qua Swift, qua kênh của Western Union, hay qua các kênh kiều hối song phương… Cùng với dịch vụ chuyển tiền, vấn đề được các ngân hàng đặc biệt chú trọng là “giữ” tiền - tức giữ được lượng kiều hối đó.

Trong cạnh tranh thu hút nguồn kiều hối, vấn đề khiến các công ty, ngân hàng đau đầu nhất là kênh chuyển tiền phi chính thức, chuyển tiền qua tay. Kênh chuyển tiền này không chính thức nhưng mạng lưới vô cùng rộng, không thể thống kê được.

Báo cáo về triển vọng kiều hối toàn cầu năm 2013 của WB cho thấy, người chuyển tiền thông qua các kênh không chính thức trên thế giới vẫn phổ biến. Đại diện của Western Union cho biết: “Sức ép cạnh tranh giữa các công ty trong cung ứng dịch vụ chuyển tiền rất lớn. Nhưng đối thủ đáng gờm nhất của chúng tôi lại là các đường dây chuyển tiền qua tay”.

Mạng lưới “dân doanh” mở rộng cạnh tranh với ngân hàng

Mặc dù hiện mạng lưới chi nhánh, điểm giao dịch của ngân hàng nhiều và các công ty cung cấp dịch vụ ngoài liên kết với ngân hàng còn mở thêm nhiều điểm nhận chuyển, chi trả tiền nhưng cũng không thể bằng các chi nhánh “một người” của những đường dây này. Người gửi tiền chỉ cần gửi tiền mặt kèm theo địa chỉ, số điện thoại người nhận cho một tổ chức chuyên làm dịch vụ này ở nước ngoài, tiền lập tức được chuyển đến tận tay người nhận tại Việt Nam chỉ sau một cuộc điện thoại.

Chị Nguyễn Thanh Phương (Cầu Giấy) chia sẻ, nhiều năm qua, chị thường xuyên nhận tiền từ nước ngoài gửi về thông qua mối quen chứ không qua ngân hàng. Thủ tục nhận tiền rất đơn giản không cần nhiều xác minh. Theo chị Phương, thời gian đầu mới làm quen với dịch vụ này, chị cũng khá lo lắng bởi không biết tổ chức đó làm ăn như thế nào. Ban đầu họ cho người đến tận nhà xác minh địa chỉ, đối chiếu chứng minh thư rồi trao tiền. Còn bây giờ đã quen, thì cứ khi nào người nhà bên nước ngoài gửi tiền, là ngay trong ngày có người đến tận nhà trả tiền.

Theo đánh giá của WB, kiều hối chuyển về Việt Nam chịu phí dịch vụ khá thấp so với các nước khác, hiện ở 0,05%/món gửi, tối đa 200 USD. Đó là phía người gửi, về phía nhận, hiện mức phí rút ngoại tệ mà các ngân hàng thu dao động ở khoảng 0,15%. Tuy nhiên để “giữ” tiền MB có quy định: nếu khách hàng lĩnh tiền sau 7 ngày kể từ ngày ghi có vào tài khoản thì sẽ không bị tính phí.

Mức phí gần như là công cụ cạnh tranh chính của kênh chính thức đối với các đường dây chuyển tiền. Phí dịch vụ thu người gửi tiền của các đường dây chuyển tiền hiện vào khoảng 1,5%/ tổng số tiền chuyển đối với khoản chuyển trên 10.000 USD và 2% nếu chuyển từ 1.000 USD đến 7.000 USD. Người nhận sẽ chỉ phải trả thêm tiền “xăng xe” cho người mang tiền đến tận nhà người nhận.

Chị Lê Thị Thanh Yên cho rằng, khi khách hàng chọn kênh chuyển tiền không chính thống có thể sẽ gặp một số rủi ro. Do các hoạt dộng này không hợp pháp nên rất khó quản lý về mặt quản lý nhà nước. Nếu xảy ra rủi ro thì người gửi tiền không có căn cứ mặt pháp lý khởi kiện hay khiếu nại nên khó có thể lấy lại tiền. Còn khi khách hàng chuyển qua hệ thống ngân hàng thì được đảm bảo.

Tại BIDV, đến thời điểm này, chưa ghi nhận một trường hợp rủi ro nào xảy ra. “Nếu có xảy ra rủi ro thì ngân hàng sẽ có trách nhiệm cùng khách hàng giải quyết sự việc và đảm bảo quyền lợi của khách hàng” - chị Yên khẳng định.

Nguyễn Minh