Kinh tế toàn cầu vẫn nhiều rủi ro

	WB: Tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể ở mức 4%
	Đại dịch Covid đã thay đổi kinh tế toàn cầu

Nợ toàn cầu tăng mạnh trong năm 2020

Phục hồi không đồng đều

Trong Báo cáo Triển vọng kinh tế thế giới (World Economic Outlook) tháng 10/2020, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tỏ ra lạc quan hơn với triển vọng kinh tế toàn cầu trong năm 2020, song lại tỏ ra bi quan hơn trong năm 2021.

Theo đó, IMF dự báo kinh tế thế giới sẽ chỉ thu hẹp 4,4% trong năm 2020 thay vì mức giảm 4,9% như trong dự báo đưa ra hồi tháng 6/2020. “Chúng tôi đang dự báo một cuộc suy thoái nhẹ hơn nhưng vẫn còn sâu vào năm 2020, so với dự báo vào tháng 6 của chúng tôi", Gita Gopinath - Nhà kinh tế trưởng của IMF cho biết. Chia sẻ về lý do khiến IMF đưa ra sửa đổi này, bà cho biết là do sự tăng trưởng tốt hơn mong đợi ở các nền kinh tế tiên tiến và Trung Quốc.

Tuy nhiên IMF cảnh báo cuộc khủng hoảng coronavirus còn lâu mới kết thúc và định chế tài chính này đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2021 xuống còn 5,2% từ mức 5,4% trong dự báo trước đó. “Mặc dù nền kinh tế toàn cầu đang quay trở lại, song quá trình đi lên có thể sẽ kéo dài, không đồng đều và không chắc chắn", Gita Gopinath cho biết và nói thêm rằng “triển vọng đã xấu đi đáng kể ở một số thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển”.

Trong báo cáo vừa được công bố mới đây, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cũng kỳ vọng nền kinh tế toàn cầu sẽ phục hồi trở lại trong hai năm tới với mức tăng trưởng GDP thực tế dự kiến đạt mức trước đại dịch vào cuối năm 2021. “Điều tồi tệ nhất đã được tránh khỏi, hầu hết các cơ cấu kinh tế đã được bảo tồn và có thể hồi sinh nhanh chóng, nhưng triển vọng vẫn còn bấp bênh đối với công ty và quốc gia dễ bị tổn thương”, OECD cho biết.

Cũng giống như IMF, OECD đã nâng triển vọng kinh tế toàn cầu trong năm 2020 khi dự báo kinh tế toàn cầu sẽ chỉ suy giảm 4,2% trong năm 2020 thay vì mức giảm 4,5% như trong dự báo hồi tháng 9. Tuy nhiên tổ chức này lại hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2021 xuống còn 4,2% thay vì sẽ tăng trưởng 5% như dự báo trước đó; và sẽ tăng trưởng 3,7% trong năm 2022.

Đáng chú ý trong Báo cáo “Hy vọng ở phía chân trời" vừa được công bố mới đây, các nhà nghiên cứu của Deutsche Bank đã nâng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2021 sau những thông tin tích cực về vắc-xin ngừa Covid-19 gần đây. “Với tỷ lệ hiệu quả ở mức cao nhất của kỳ vọng, điều này mở ra khả năng trở lại bình thường nhanh hơn nhiều so với dự đoán chỉ một tháng trước”, David Folkerts Landau - Nhà kinh tế trưởng của Deutsche Bank cho biết. Thậm chí theo vị này, đến cuối năm 2021, đại dịch có thể không còn ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày.

Với lý do đó, các nhà nghiên cứu của Deutsche Bank dự báo GDP toàn cầu sẽ trở lại mức trước đại dịch vào quý II/2021. Cụ thể, Deustche Bank dự báo, GDP toàn cầu sẽ giảm 3,7% vào năm 2020 với nền kinh tế Hoa Kỳ giảm 3,6%, khu vực đồng euro giảm 7,4% và Trung Quốc tăng 2,2%. Còn với năm 2021, Deutsche Bank dự báo nền kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 4%, nền kinh tế khu vực đồng euro sẽ phục hồi 5,6% và nền kinh tế Trung Quốc sẽ tăng 9,5%.

Vẫn nhiều rủi ro

Nhìn chung các tổ chức quốc tế đều dự báo kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng dương trở lại trong năm tới. Tuy nhiên rủi ro tiềm ẩn vẫn rất lớn, đặc biệt là đại dịch Covid-19.

IMF cảnh báo, bất kỳ hoạt động kinh tế nào trong những tháng và năm tới chắc chắn sẽ phụ thuộc vào cách đại dịch bùng phát. “Nền kinh tế toàn cầu đang trở lại từ vực sâu của cuộc khủng hoảng. Nhưng tai họa này còn lâu mới kết thúc”, Tổng giám đốc IMF Kristalina Georgieva nói, mô tả giai đoạn hiện tại là “chặng đi lên dài - một chặng đường leo núi khó khăn sẽ kéo dài, không bằng phẳng và không chắc chắn và dễ bị thất bại”.

Theo bà, những tiến bộ nhanh hơn về các biện pháp y tế, chẳng hạn như vắc-xin và liệu pháp điều trị, có thể đẩy nhanh tốc độ “đi lên”. Nhưng nó cũng có thể trở nên tồi tệ hơn, đặc biệt nếu có sự gia tăng đáng kể các ca lây nhiễm mới. “Các nền kinh tế ở khắp mọi nơi đều phải đối mặt với những con đường khó khăn để trở lại mức hoạt động trước đại dịch”, IMF cho biết. Ngoài ra, IMF cũng chỉ ra nhiều rủi ro khác như căng thẳng địa chính trị, xung đột thương mại, thiên tai, những thay đổi về điều kiện tài chính… có thể làm giảm các dự báo của họ.

Không chỉ IMF, OECD cũng cảnh báo sự phục hồi kinh tế sẽ không đồng đều giữa các quốc gia và đại dịch có khả năng dẫn đến những thay đổi lâu dài trong nền kinh tế thế giới. “Bất chấp các chính sách cứu trợ khổng lồ và ngay cả trong một kịch bản tích cực, đại dịch sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế - xã hội của các quốc gia trên toàn thế giới”, tổ chức này nhận định.

Trong khi đó, dù cũng xem làn sóng lây nhiễm mới có thể làm chậm tiến trình phục hồi, song các nhà nghiên cứu của Deustche Bank lại cảnh báo, rủi ro thứ hai xuất phát từ khả năng đổ vỡ tài chính do các ngân hàng trung ương và cơ quan tài chính đã có những biện pháp kích thích khổng lồ, đặc biệt là ở Mỹ và châu Âu để chống lại cuộc khủng hoảng kinh tế do đại dịch gây ra.

“Chúng tôi nhận thấy nguy cơ gián đoạn tài chính ngày càng gia tăng bắt nguồn từ việc định giá quá cao tài sản và mức nợ gia tăng do những thái cực cần thiết mà các biện pháp kích thích chính sách tiền tệ và tài khóa đã chuyển sang”, các nhà nghiên cứu của Deustche Bank cho biết và nhấn thêm: "Các cuộc khủng hoảng tài chính thường xảy ra trong quá khứ trong những điều kiện như vậy bởi sự chuyển đổi không thể tránh khỏi từ nới lỏng chính sách sang thắt chặt chính sách. Điều này có thể vẫn còn ít nhất vài năm nữa, nhưng có thể gây bất ngờ sớm hơn”.

Một rủi ro nữa cũng được nhiều tổ chức cảnh báo đó là sự gia tăng nhanh chóng nợ toàn cầu, bao gồm cả nợ công, nợ của doanh nghiệp và cá nhân. Theo Viện Tài chính Quốc tế, nợ toàn cầu đã tăng hơn 15 nghìn tỷ USD vào năm ngoái lên mức kỷ lục 277 nghìn tỷ USD, tương đương 365% GDP toàn cầu. Nợ từ tất cả các lĩnh vực - từ hộ gia đình đến trái phiếu chính phủ đến trái phiếu doanh nghiệp - tăng mạnh.

Còn theo ước tính của IMF, nợ quốc gia ở các nền kinh tế phát triển dự kiến đạt 125% GDP vào cuối năm 2021 và tăng lên khoảng 65% GDP ở các thị trường mới nổi trong cùng thời kỳ. Tuy nhiên, IMF không tỏ ra lo lắng về việc gia tăng nợ hiện tại vì cho rằng, lãi suất đang ở mức thấp và sự phục hồi kinh tế vào năm 2021 sẽ giúp trả một số khoản nợ mới.