Làng cá cảnh

Ở Hà Nội, nhắc đến hoa người ta nghĩ ngay tới Ngọc Hà, còn cá cảnh chắc chắn phải là Yên Phụ

Hoa Ngọc Hà - cá Yên Phụ

Từ ngày xưa, nuôi cá cảnh không chỉ là một thú vui mà nó còn là nguồn sinh sống của người dân làng Yên Phụ. Cụ Nguyễn Thị Hai, người cao niên của làng cá kể rằng: “Nghề này nhà tôi có từ lâu lắm rồi. Tôi chỉ biết là được kế thừa lại của cha tôi khi cụ qua đời”. Ngày xưa khi bố cụ Hai còn nhỏ thường đi kiếm mồi cho cá ăn, ông nuôi chúng chăm chút từng ly từng tý. Nên ông hiểu được điều kiện thích nghi của các loại cá như thế nào và biết được cá bị bệnh ra sao để có thể chữa và chăm sóc cho chúng.

Bể nuôi cá cảnh được bày rất công phu

Mỗi gia đình nuôi cá cảnh ở đây đều có những bí mật riêng, gia truyền từ cách chọn giống tới cách nuôi sao cho cá chóng lớn, khỏe và đẹp. Công việc nuôi cá cảnh tưởng chừng như đơn giản, nhưng thực ra lại vô cùng công phu. Người nuôi được cá cảnh trước tiên phải có được sự đam mê, tỉ mỉ thì mới có thể làm được. Người nuôi cá cảnh phải dậy từ sáng sớm để cho cá ăn, vớt những con cá yếu và chết, thăm bệnh cho nó. Thức ăn cho cá thì có giun nước và hồng trần. Nhưng những con cá nhỏ hơn, chưa ăn được các thức ăn đó thì phải ra ao hồ từ sáng sớm để vớt hồng trần, lọc lấy những con thật nhỏ để cho cá con ăn. Buổi chiều lại tiếp tục như thế.

Cá cảnh luôn cần phải có nước sạch. Không được để thức ăn thừa trong bể vì như thế sẽ làm cho nước vẩn đục, thiếu oxy khiến cá ngạt thở. Khách hàng mua cá cảnh không những chỉ có trong địa bàn Hà Nội mà các tỉnh lân cận đổ về mua cá cảnh làng Yên Phụ rất đông. Cá cảnh ở làng Yên Phụ tương đối rẻ, chủ yếu phụ thuộc vào loại to hay nhỏ, màu sắc và chủng loại. Đủ các loại cá từ cá vàng, cá thần tiên, cá mún, cá bảy màu… giá từ vài nghìn đồng một cặp cho tới các loại cá lên tới hàng chục triệu đồng, nhập từ nước ngoài như cá Rồng, cá La hán… Cá La hán là một trong những loại cá nhập ngoại cao cấp đắt nhất hiện nay. Giá bán buôn có thể lên đến 12 triệu đồng/con. Loài cá này chỉ thích hợp với khí hậu ấm trên 32 độ C. Vì vậy người nuôi phải dùng cả máy sấy để làm ấm và phải thường xuyên theo dõi để kịp thời điều chỉnh nhiệt độ nước. Bên cạnh cá cảnh, các hộ gia đình ở đây còn kiêm luôn cả các mặt hàng liên quan như bể cá, cây thủy sinh, đồ trang trí bể...

Nét văn hóa làng cá cảnh

Không quá nổi tiếng như nghề làm giấy, làm gốm ở Bát Tràng hay nghề trồng quất, trồng đào làng Ngọc Hà… Nghề nuôi cá cảnh ở làng Yên Phụ, quận Tây Hồ, Hà Nội là một nét văn hóa góp phần lưu giữ những đặc trưng của một làng nghề truyền thống vừa đẹp vừa dân giã, là một nét văn hóa của Hà Nội.

Chơi cá cảnh không chỉ bó hẹp trong giới thượng lưu như thời xưa, trong nhiều năm trở lại đây thú chơi tao nhã này, đã phổ cập đến mọi tầng lớp trong xã hội. Giờ đây dường như tất cả mọi gia đình, đều có một chậu cá cảnh trong phòng khách của họ. Anh Nghĩa (Hoàn Kiếm) cho chúng tôi hay: “Thực ra chơi cá cảnh không phải thể hiện sự giàu sang gì đâu. Nhưng phong thủy trong nhà, có bể cá róc rách, mỗi lần đi làm về mệt mỏi nhìn chúng cảm thấy cuộc sống nhẹ nhàng, thư giãn hơn. Đặc biệt vào những ngày hè oi bức, bể cá cũng là nơi xả stress”.

Thị hiếu nuôi cá cảnh của người chơi cá ngày càng cầu kỳ hơn. Vì thế ngoài những loại cá truyền thống của làng như cá vàng ta, cá kiếm… ngày càng có nhiều loại cá ngoại nhập từ Trung Quốc, Indonesia… Tuy cá nhập ngoại đắt song dân chơi vẫn thích. Nhưng không ít người tâm huyết ở làng cá Yên Phụ thật sự xót xa với nghề. Anh Lê Văn Hoàn, một người nuôi cá tâm sự: Cả làng Yên Phụ bây giờ cũng chỉ còn khoảng 20 hộ gia đình bán cá cảnh nữa thôi, mà hầu hết là không còn nhà nào nuôi. Nhiều loại cá rất đẹp nhưng chủ yếu là được nhập từ Sài Gòn, Hải Dương, Quảng Ninh… Vì chủ yếu là cá nhập nên lai tạp giống rất nhiều. Để tìm được cá thuần chủng ở trong làng bây giờ rất hiếm và khó. Nhiều người tiếc lắm, nhưng biết làm thế nào được. Theo xu thế thị trường mà.

Trải qua bao thăng trầm của cái nghề nuôi cá cảnh, người làng cá Yên Phụ vẫn ngày ngày miệt mài bên những chậu cá cảnh, chăm chút, nâng niu và giữ gìn truyền thống gia đình để cái tiếng của làng cá cảnh Yên Phụ mãi còn lưu truyền đến mai sau.

Bài và ảnh Thanh Hương