Liên Chiểu sẽ trở thành cảng đặc biệt Quốc gia

Lận đận một dự án cảng biển

Dự án xây dựng cảng biển Liên Chiểu được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc đầu tư xây dựng vào năm 2016 và UBND TP. Đà Nẵng cũng đã triển khai lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án và trình Bộ Giao thông-Vận tải. Đầu năm 2019, Văn phòng Chính phủ có văn bản về việc giao UBND TP Đà Nẵng đảm nhận toàn bộ việc đầu tư, xây dựng cảng Liên Chiểu; chịu trách nhiệm quản lý và thực hiện đầu tư các hạng mục công trình xây dựng của dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên đến cuối năm 2019, việc có thực hiện xây dựng cảng biển Liên Chiểu hay không vẫn chưa có quyết định cụ thể. Theo Sở Xây dựng TP Đà Nẵng, cảng Liên Chiểu nằm trong kế hoạch điều chỉnh quy hoạch chung của Đà Nẵng. Chưa có kết luận về việc có xây dựng cảng Liên Chiểu hay không bởi thành phố đang tham khảo ý kiến các chuyên gia để có chủ trương chính thức. Lý do mà Đà Nẵng lừng khừng trong việc có hay không đầu tư xây dựng cảng Liên Chiểu như kế hoạch là do những cảnh báo của phía đơn vị tư vấn Surbana Jurong (Singapore) được mời nghiên cứu về việc điều chỉnh quy hoạch chung thành phố.

Lãnh đạo Tập đoàn Sumitomo và BRG khảo sát thực tế hiện trường xây dựng cảng Liên Chiểu

Theo đơn vị tư vấn, khi xây dựng cảng Liên Chiểu thì toàn bộ diện tích cảng sẽ lấn biển, gây ảnh hưởng tới môi trường cảnh quan khu vực từ Nam Ô tới Làng Vân. Đồng thời, một khi cảng Liên Chiểu được xây dựng thì phải kéo theo việc tạo luồng cho các tàu hàng, tàu vận tải, tàu container… ra vào với các hoạt động có nguy cơ gây ô nhiễm vịnh Đà Nẵng. Việc hình thành cảng Liên Chiểu sẽ kéo theo một lượng lớn các phương tiện có trọng tải lớn vận chuyển hàng hóa đến và đi, tập trung một số lượng lớn người đến làm việc, ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng, đường sá, bến bãi phục vụ hoạt động của cảng… Những điều này có thể tác động xấu đến hoạt động du lịch tại khu vực.

Trên cơ sở nghiên cứu của mình, tại hội thảo quốc tế “Phương án quy hoạch cảng biển trên địa bàn thành phố Đà Nẵng” đại diện đơn vị tư vấn Surbana Jurong đề nghị Đà Nẵng mở rộng cảng Tiên Sa và không nên làm mới cảng Liên Chiểu. Có thể mở rộng cảng Tiên Sa với tổng chiều dài đường bờ cảng 5,8km gồm 14 cầu cảng. Khi đó, cảng Tiên Sa sẽ có cả chức năng Logistics và du lịch, đảm bảo tích hợp cảng hàng hóa và du lịch. Cảng Tiên Sa có vị trí tốt hơn vì nằm dưới chân bán đảo Sơn Trà, tránh làm hỏng môi trường của vịnh Đà Nẵng.

Ngay sau khi đại diện đơn vị tư vấn Surbana Jurong trình bày quan điểm, nhiều đại biểu đã bày tỏ ý kiến không đồng tình với đề xuất này. Các chuyên gia cho rằng, Đà Nẵng cần khẩn trương xây cảng Liên Chiểu để bắt kịp nhịp phát triển của địa phương, vì cảng Tiên Sa không thể đáp ứng nhu cầu phát triển của Đà Nẵng. Theo số liệu thống kê, tốc độ tăng trưởng tổng lượng hàng hóa của cảng Đà Nẵng hiện đạt 16,2%/năm (22,6%/năm với hàng container) và dự báo sẽ tăng lên khoảng 30 triệu tấn vào năm 2030. Lượng hàng này sẽ vượt quá năng lực của cảng Tiên Sa, đồng thời vượt quá khả năng đáp ứng của hạ tầng giao thông kết nối cảng đi qua nội đô thành phố, gây ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông, tác động môi trường, gây tiêu cực đến định hướng phát triển du lịch của thành phố. Do đó, việc sớm đầu tư cảng Liên Chiểu là rất cần thiết và cấp bách.

Cảng đặc biệt quốc gia

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý giao UBND TP Đà Nẵng là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng bến cảng Liên Chiểu. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP Đà Nẵng rà soát, hoàn chỉnh báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng bến cảng Liên Chiểu (phần cơ sở hạ tầng dùng chung) theo ý kiến thẩm định của Bộ Giao thông - Vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư theo quy định.

Tại buổi kiểm tra địa điểm dự kiến xây Bến cảng Liên Chiểu và làm việc với lãnh đạo TP Đà Nẵng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng việc di dời cảng hàng hóa Tiên Sa ra Liên Chiểu là chủ trương rất đúng. Theo Bộ trưởng, Cảng Liên Chiểu là của cả miền Trung chứ không phải chỉ riêng Đà Nẵng và tương lai sẽ là một trong ba cảng biển lớn nhất của cả nước. Phía Bắc có cảng Lạch Huyện (Hải Phòng), phía Nam có cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa-Vũng Tàu) và miền Trung phải là cảng Liên Chiểu. Đà Nẵng buộc phải điều chỉnh lại định hướng phát triển, phải tìm hướng đi mới, động lực mới, không gian phát triển mới. Có như vậy thành phố mới có dư địa để phát triển tiếp, nếu không sẽ chậm lại.

Theo UBND TP Đà Nẵng, Công ty Tư vấn cảng Nhật Bản (JPC) và Viện Phát triển khu vực ven biển nước ngoài Nhật Bản (OCDI) đã có báo cáo kết quả cuối cùng của nghiên cứu tiền khả thi dự án phát triển cảng Liên Chiểu do hai đơn vị phối hợp thực hiện với sự tài trợ của Bộ Kinh tế - thương mại và công nghiệp Nhật Bản (METI). Theo đó, giai đoạn 1, dự án sẽ xây một bến hàng tổng hợp và một bến container, sẽ được hoàn thành vào năm 2022. Về phân chia chức năng, cảng Liên Chiểu sẽ dành để bốc xếp hàng tổng hợp và hàng container, cảng Tiên Sa sẽ dần chuyển đổi công năng để chuyên phục vụ du lịch và tiếp nhận các tàu khách lớn. Về nguồn lực đầu tư, dự án sẽ triển khai theo hình thức đối tác công - tư (PPP). Cụ thể, phần đê chắn sóng và nạo vét luồng tàu vào cảng sẽ được triển khai từ nguồn vốn ngân sách, trong đó có cân nhắc khả năng vay vốn ODA do Chính phủ Việt Nam đứng ra vay, TP. Đà Nẵng sẽ vay lại. Các hạng mục công trình phục vụ khai thác bến dự kiến sẽ huy động đầu tư từ nguồn vốn của tư nhân.

Trước thông tin này, bà Nguyễn Thị Nga, Chủ tịch Tập đoàn BRG thay mặt đối tác hợp tác đầu tư Sumitomo (Nhật Bản) bày tỏ nguyện vọng với thành phố để được nghiên cứu, đầu tư xây dựng cảng Liên Chiểu. Đồng thời, đưa ra kế hoạch và lộ trình để đầu tư xây dựng cảng biển Liên Chiểu trở thành cảng biển đặc biệt của quốc gia. Bà Nga cho biết, dựa vào định hướng phát triển của cảng Liên Chiểu khi có lợi thế gần đường sắt, đường bộ, các luồng hàng hải quốc tế, gần trung tâm logistics, sân bay, lại được đón nguồn hàng phía Tây (Thái Lan, Myanmar), nên nhà đầu tư muốn đưa Liên Chiểu tiến lên cảng đặc biệt, cảng giao thương trung chuyển lớn nhất khu vực miền Trung. Ngoài ra, Chủ tịch Tập đoàn BRG cũng đề xuất thành lập tổ công tác hợp tác giữa TP. Đà Nẵng và các nhà đầu tư để xử lý các thủ tục liên quan cũng như cung cấp các thông tin nhà đầu tư cần biết.

Ông Lê Quang Nam, Phó chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho biết, dự án bao gồm các hạng mục chính như kè chắn sóng, đê chắn sóng, luồng tàu, hạ tầng kỹ thuật kết nối có khả năng đáp ứng cho các tàu tổng hợp, hàng rời trước mắt trọng tải đến 100.000 tấn, tàu container có sức chở từ 6.000 đến 8.000 teus. Tổng mức đầu tư của dự án khoảng 3.426,3 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 hỗ trợ gần 3.000 tỷ đồng, phần còn lại sử dụng ngân sách địa phương. Bên cạnh quyết tâm đầu tư cảng Liên Chiểu, Đà Nẵng song song kêu gọi các nhà đầu tư tiềm năng để khai thác cảng. Quan điểm của thành phố là cảng biển, sân bay không phải chỉ để phát triển giao thông, mà là đầu mối để phát triển đô thị nên bên cạnh xây dựng cảng, Đà Nẵng đồng thời kêu gọi đầu tư khu đô thị cảng biển nên phía nhà đầu tư cần tính toán kỹ lưỡng các phương án này.