Mối nguy từ hộp nhựa quen thuộc

Một nghiên cứu mới từ các nhà khoa học tại NYU Langone Health (Mỹ) đã đưa ra con số gây sốc: DEHP liên quan đến 356.238 ca tử vong do bệnh tim mạch trên toàn cầu trong năm 2018, chiếm khoảng 13,5% số ca tử vong tim mạch ở nhóm tuổi 55-64. Trong đó, 349.113 ca tử vong được xác định có liên quan trực tiếp đến việc sử dụng các sản phẩm nhựa chứa DEHP.

Nghiên cứu cũng cho thấy hóa chất này đã khiến thế giới mất đi hơn 10 triệu năm tuổi thọ chỉ trong một năm một cái giá khổng lồ mà nhân loại đang âm thầm trả cho sự lệ thuộc vào nhựa.

Hóa chất “ẩn mình” trong đời sống hằng ngày

DEHP là một chất thuộc nhóm phthalate, được sử dụng để làm mềm nhựa, tăng độ dẻo và bền. Nó có mặt trong nhiều sản phẩm phổ biến: hộp nhựa đựng thức ăn, chai nhựa, ống hút, bao bì, sàn vinyl, đồ chơi, dây truyền dịch y tế, thậm chí trong sơn móng tay và mỹ phẩm.

Với tần suất tiếp xúc dày đặc và thói quen sử dụng nhựa tràn lan hiện nay, người tiêu dùng vô tình nạp DEHP qua đường ăn uống, hô hấp và tiếp xúc qua da. Một khi vào cơ thể, DEHP phân hủy thành các chất có thể phá vỡ hệ thống nội tiết, gây rối loạn chuyển hóa, kích thích viêm và làm tổn thương thành mạch máu những yếu tố nguy cơ trực tiếp dẫn đến đau tim, đột quỵ và các biến chứng tim mạch khác.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thiệt hại về sức khỏe do DEHP không phân bổ đều trên toàn cầu. Nam Á và Trung Đông là những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với gần 17% số ca tử vong do tim có liên quan đến hóa chất này. Mức độ phơi nhiễm DEHP tại đây được cho là cao gấp 6 lần châu Âu.

Ngoài ra, các khu vực Đông Á và Thái Bình Dương cũng góp phần lớn vào tổng số ca tử vong toàn cầu liên quan đến DEHP. Tổng cộng, những vùng này chiếm tới 73% gánh nặng tử vong do tim mạch do phơi nhiễm DEHP.

Ngay cả trong một quốc gia, sự bất bình đẳng vẫn hiện diện. Ở Mỹ và châu Phi, người có mức phơi nhiễm cao có nguy cơ tử vong do tim cao hơn tới 30% so với nhóm phơi nhiễm thấp hơn. Điều đó phản ánh rõ nét sự phân tầng về môi trường, kinh tế và y tế, khi các cộng đồng nghèo và dễ tổn thương chịu thiệt hại lớn nhất từ ô nhiễm hóa chất.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh sức khỏe, DEHP còn gây ra hậu quả kinh tế nghiêm trọng. Nhóm nghiên cứu ước tính việc tiếp xúc với hóa chất này đã khiến thế giới thiệt hại từ 10,2 tỷ đến 3.740 tỷ USD/năm bao gồm chi phí điều trị y tế, năng suất lao động mất đi và giá trị xã hội của những mạng sống bị cắt ngắn.

Tiến sĩ Sara Hyman, một trong những tác giả chính, nhận định: “Bằng việc phơi bày mối liên hệ giữa phthalate và bệnh lý tim mạch, nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh mức độ nguy hiểm thật sự của loại hóa chất này đối với nhân loại.”

Giảm nhựa - Bảo vệ trái tim

Trong bối cảnh ô nhiễm nhựa đã trở thành vấn đề toàn cầu, việc giảm tiếp xúc với hóa chất DEHP không còn là lựa chọn, mà là một yêu cầu cấp thiết để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là hệ tim mạch. Mỗi người có thể bắt đầu từ những thay đổi rất đơn giản trong thói quen hằng ngày. Hạn chế sử dụng hộp nhựa và màng bọc thực phẩm bằng nhựa, đặc biệt khi đựng đồ ăn nóng hoặc sử dụng trong lò vi sóng, sẽ giúp giảm nguy cơ thôi nhiễm hóa chất độc hại vào thực phẩm. Thay vào đó, nên ưu tiên các vật dụng an toàn như thủy tinh, sứ hoặc thép không gỉ. Khi mua sắm, hãy chú ý đọc kỹ nhãn sản phẩm và chọn các mặt hàng có ghi rõ “không chứa phthalate” hoặc “BPA-free” để giảm thiểu nguy cơ hấp thụ các chất gây rối loạn nội tiết. Bên cạnh đó, việc tránh sử dụng mỹ phẩm không rõ thành phần đặc biệt là các sản phẩm có mùi thơm mạnh cũng là một bước quan trọng trong việc hạn chế tiếp xúc với DEHP và các hóa chất nhựa khác. Những hành động nhỏ này, nếu được thực hiện rộng rãi và thường xuyên, sẽ góp phần không nhỏ vào việc bảo vệ trái tim và sức khỏe lâu dài của chính mỗi người và cộng đồng.

DEHP không chỉ tồn tại trong hộp cơm trưa của bạn, mà còn trong dây truyền dịch ở bệnh viện, ống thở của trẻ sơ sinh, hay chai nước bạn mang đi tập gym. Khi nhựa đã quá phổ biến trong mọi mặt đời sống, thì nguy cơ từ hóa chất nhựa cũng trở thành mối đe dọa thường trực đối với sức khỏe con người.

Đã đến lúc chúng ta cần xem xét lại mức độ phụ thuộc vào đồ nhựa và đưa ra các lựa chọn tiêu dùng an toàn hơn, để bảo vệ trái tim và tuổi thọ của chính mình khỏi “kẻ giết người thầm lặng” mang tên DEHP.