Nếu tăng trưởng dưới 6%, giải pháp nào để tăng thu và sử dụng chi hiệu quả?

Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa) đặt vấn đề về trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Tài chính và những giải pháp khắc phục trong việc lập dự toán và thực hiện chi cho lĩnh vực tài nguyên, môi trường giai đoạn vừa qua phải hủy 30,8% dự toán ngân sách, tương đương 2.400 tỷ về chi tài nguyên, môi trường.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng trả lời chất vấn

Trả lời chất vấn ý kiến đại biểu Mai Sỹ Diến về nguyên nhân, giải pháp để khắc phục tồn tại, kinh phí sự nghiệp môi trường bị hủy dự toán, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, thời gian qua, một số lĩnh vực ưu tiên ngân sách bố trí theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. Ví dụ như lĩnh vực giáo dục - đào tạo là trên 20% ngân sách hằng năm, khoa học - công nghệ là 2%, tốc độ tăng chi cho y tế cao hơn tốc độ tăng chi bình quân của ngân sách và chi sự nghiệp môi trường là trên 1%. Thực tế, chúng ta đã bố trí đúng yêu cầu của các chủ trương này, tuy nhiên đúng như đại biểu Mai Sỹ Diến nêu, hằng năm chi không hết của sự nghiệp môi trường và trong giai đoạn 2016 - 2020 phải hủy dự toán 2.416 tỷ đồng.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết có 3 nguyên nhân dẫn tới hiện tượng trên. Thứ nhất, theo quy định tại thời điểm tháng 10 hàng năm, khi Chính phủ báo cáo Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước, các bộ, ngành, địa phương phải phê duyệt nhiệm vụ sự nghiệp môi trường để làm cơ sở phân bổ dự toán, nhưng trong thực tế, việc phê duyệt nhiệm vụ này bị chậm và đến tháng 10 chỉ đạt khoảng 50-60%. Số còn lại phải thực hiện phân bổ trong năm và có những trường hợp đến cuối năm mới phân bổ và có năm thì không phân bổ hết.

Thứ hai, theo quy định, chi cho hoạt động sự nghiệp môi trường có tính chất đầu tư theo Luật Bảo vệ môi trường thì không cho phép nên trong dự toán 2020, Chính phủ đã báo cáo với Quốc hội cho phép sử dụng kinh phí bảo vệ môi trường để chi cho các hoạt động cải tạo, sửa chữa, mua sắm trang thiết bị và Quốc hội cũng đã cho phép.

Thứ ba, theo Quyết định 508/2008 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ các địa phương xử lý điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, quy định là Trung ương hỗ trợ 50% và địa phương phải bỏ ra 50% kinh phí, nhưng thực tế nhiều địa phương khó khăn, có những điểm ô nhiễm môi trường không bố trí được kinh phí đối ứng cho nên đề nghị Trung ương hỗ trợ.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu 3 giải pháp chính. Một là, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, các đơn vị sử dụng dự toán phải tăng tiến độ phê duyệt nhiệm vụ, sự nghiệp môi trường, đảm bảo đến 30/10 là phải có quyết định phê duyệt này để khắc phục tình trạng chậm như lâu nay. Hai là, đề nghị là nghiên cứu sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường và Quyết định 508 của Thủ tướng cho phù hợp. Ba là, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường thì Bộ Tài nguyên và Môi trường là đơn vị phân bổ chi tiết dự toán, Bộ Tài chính tổng hợp và báo cáo với Thủ tướng.

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) về việc bố trí 2% chi ngân sách cho khoa học, công nghệ, tuy nhiên, thực tế chi không đạt và nhiều địa phương chi thấp. Nguyên nhân và giải pháp? Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Luật Khoa học và Công nghệ, những năm qua ngân sách nhà nước đã ưu tiên bố trí ngân sách cho lĩnh vực khoa học, công nghệ cơ bản đảm bảo mức 2%, bao gồm cả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, cả chi thường xuyên và chi đầu tư.

Tuy nhiên, cũng như các lĩnh vực khác thực hiện môi trường, việc triển khai các nhiệm vụ, đề án khoa học, công nghệ của các bộ, ngành, địa phương thường là chậm và kéo dài, dẫn đến việc phân bổ kinh phí trong năm cũng chậm, sẽ phải chuyển nguồn sang còn lớn.

Đối với một số địa phương có điều kiện ngân sách khó khăn, nhu cầu dành nguồn cho khoa học, công nghệ cũng khó. Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan được giao nhiệm vụ chủ trì, phân bổ kinh phí khoa học, công nghệ để bố trí và triển khai nguồn kinh phí này cho hiệu quả hơn và đảm bảo tiến độ theo yêu cầu.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Công Nhường (Bình Định), nếu năm 2021 mà tăng trưởng dưới 6% thì giải pháp nào để tăng thu và sử dụng chi có hiệu quả, giảm nợ công, giảm bội chi để bảo đảm cho an toàn ngân sách…

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, năm 2021, Chính phủ sẽ tập trung vào một số giải pháp như, cùng với bộ, ngành, địa phương tăng cường tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và có nhiệm vụ rất quan trọng là tiếp tục thúc đẩy giải ngân đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cũng như là kích cầu trong nước.

Về mặt tài chính, Chính phủ sẽ tăng cường cùng với các bộ ngành, địa phương, đặc biệt là các địa phương tăng cường công tác quản lý thuế, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để chống chuyển giá, chống trốn thuế và thu hồi nợ đọng thuế.

Giải pháp rất quan trọng nữa là Chính phủ sẽ bám sát dự toán năm 2020 được Quốc hội thông qua và phấn đấu để đạt dự toán này. Trường hợp có biến động như đại biểu nêu, chúng ta phải bám vào các nguyên tắc quy định tại Luật Ngân sách nhà nước để báo cáo với Quốc hội theo thẩm quyền.