Ngân hàng siết chặt phối hợp để ngăn chặn gian lận, lừa đảo tài chính

Phát biểu khai mạc cuộc họp, TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh, việc triển khai phối hợp phòng, chống gian lận, lừa đảo trong lĩnh vực tài khoản và thẻ là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong thời gian vừa qua. Đây cũng là một lĩnh vực rất khó khăn trong quá trình triển khai, đặc biệt là trong bối cảnh hệ thống các tổ chức tín dụng đang đẩy mạnh chuyển đổi số. Thời gian vừa qua, tình trạng lừa đảo, giả mạo thông qua tài khoản và thẻ lại diễn biến ngày càng phức tạp, với tần suất và mức độ tinh vi ngày càng tăng. Thực tế cho thấy, việc xử lý các vụ việc lừa đảo, gian lận đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngân hàng, bởi nếu mỗi ngân hàng tự triển khai theo quy định riêng thì gần như không thể đảm bảo hiệu quả, do thiếu sự kết nối và phối hợp xử lý. Hơn nữa, hệ thống ngân hàng có mạng lưới chi nhánh rộng khắp cả nước, nên việc xử lý tại từng chi nhánh riêng lẻ là rất khó khăn. Hiện nhiều ngân hàng đã có quy định nội bộ riêng về xử lý rủi ro gian lận. Tuy nhiên, ông Hùng cho rằng, ngân hàng không thể đơn thương độc mã thực hiện, cần có sự phối hợp với các TCTD khác vì dòng tiền lừa đảo, gian lận luân chuyển rất nhanh.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết xây dựng Sổ tay nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi của chủ tài khoản, hạn chế thiệt hại cho khách hàng và tăng cường uy tín của hệ thống ngân hàng

Thực tế, thời gian qua, NHNN đã ban hành nhiều thông tư, quy định pháp luật liên quan đến việc xử lý tài sản, tài khoản của các tổ chức tín dụng; trên cơ sở đó, mỗi ngân hàng cũng đã xây dựng quy định nội bộ riêng. Tuy nhiên, các quy định này chủ yếu phù hợp với đặc thù từng ngân hàng, chưa có tính tổng thể và thiếu một khung phối hợp chung giữa các tổ chức tín dụng. Chính vì vậy, việc ban hành Sổ tay hướng dẫn được xem là bước đi cần thiết để thống nhất quy trình, tạo hành lang phối hợp hiệu quả, đồng bộ trong toàn hệ thống.

Quang cảnh buổi họp

Khẳng định Sổ tay hướng dẫn phối hợp xử lý giao dịch gian lận không phải là văn bản quy phạm pháp pháp luật, song TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh, đây lại là một công cụ hết sức quan trọng giúp các tổ chức tín dụng có cơ sở phối hợp chặt chẽ, thống nhất trong xử lý các tài khoản, thẻ có dấu hiệu gian lận, lừa đảo. “Đưa được sổ tay này vào cuộc sống là điều không dễ, bởi đòi hỏi sự đồng bộ từ quy định đến thực thi. Tuy nhiên, nếu làm được, đây sẽ là bước ngoặt giúp ngành ngân hàng nâng cao năng lực phản ứng và phối hợp trong phòng, chống gian lận”, ông Hùng bày tỏ kỳ vọng.

Chia sẻ thêm về giải pháp trên, ông Nguyễn Minh Phương - Trưởng Tiểu ban Quản lý rủi ro Chi hội thẻ - Hiệp hội Ngân hàng cho biết, nội dung của sổ tay được xây dựng bám sát các quy định pháp luật hiện hành. Sổ tay không chỉ hỗ trợ khâu cảnh báo sớm mà còn hướng dẫn chi tiết quy trình xử lý khi đã phát sinh giao dịch nghi ngờ rủi ro, giúp các ngân hàng có thể tạm dừng, rà soát và xử lý ngay trong thời gian ngắn nhất. Nhờ vậy, môi trường giao dịch được an toàn, thông suốt hơn cho cả khách hàng và hệ thống ngân hàng. Mục tiêu cuối cùng xây dựng Sổ tay là bảo vệ tối đa quyền lợi của chủ tài khoản, hạn chế thiệt hại cho khách hàng và tăng cường uy tín của hệ thống ngân hàng.

Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN chia sẻ thông tin tại buổi họp

Tại buổi họp, ông Hoàng Ngọc Bách – Trưởng phòng A05 Bộ Công an bày tỏ phấn khởi vì sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với tài khoản/thẻ/đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch chuyển tiền/thanh toán nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo ra đời trong bối cảnh tình hình tội phạm công nghệ cao, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng diễn biến hết sức phức tạp, với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Ông Bách cho rằng, để nâng cao hiệu quả ngăn chặn, cần có sự phối hợp theo thời điểm vàng giữa ngân hàng và cơ quan công an. “Chỉ khi ngân hàng, cơ quan quản lý và lực lượng công an thực sự bắt tay chặt chẽ, với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao, thì công tác phòng chống gian lận, lừa đảo tài chính mới đạt hiệu quả thực chất”, ông Bách khẳng định.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng khi khách hàng bị lừa chuyển tiền, trách nhiệm trực tiếp không thuộc về ngân hàng. Nhưng ngân hàng không thể đứng ngoài cuộc. Bởi những sự việc như vậy cứ liên tục xảy ra, thì uy tín và vị thế của cả hệ thống ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng trước tiên.

"Nếu thực hiện theo quy trình của Sổ tay, dòng tiền được chia sẻ, phối hợp truy vết liên tục giữa các ngân hàng, giúp rút ngắn thời gian truy vết, hỗ trợ công tác điều tra, xử lý vụ việc nhanh hơn, hiệu quả hơn. Tôi tin rằng khi có sự vào cuộc của các cơ quan bảo vệ pháp luật, đặc biệt là lực lượng công an, thì việc phòng chống tội phạm công nghệ cao, lừa đảo tài chính sẽ đạt hiệu quả rất rõ rệt. Việc xây dựng và triển khai Sổ tay không chỉ để bảo vệ người tiêu dùng, mà còn là để bảo vệ chính hình ảnh, thương hiệu và niềm tin mà các ngân hàng đã xây dựng trong suốt nhiều năm”, ông Hùng nhấn mạnh và đề nghị các ngân hàng rà soát lại quy định nội bộ, bảo đảm phù hợp với nội dung của Sổ tay, đồng thời triển khai trong toàn hệ thống. Những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện sẽ được Hiệp hội tổng hợp, hướng dẫn và giải đáp cụ thể.

Sổ tay hướng dẫn chính thức được ký ban hành ngày 30/9/2025 và có hiệu lực sau 30 ngày. Việc tổ chức hội nghị tập huấn trong tháng 10 là bước đầu để phổ biến tinh thần, nội dung và phương pháp triển khai đến toàn hệ thống.

“Chúng tôi mong rằng Sổ tay sẽ thực sự đi vào cuộc sống, tạo nên khối đoàn kết, thống nhất trong toàn hệ thống ngân hàng, góp phần phòng, chống tội phạm công nghệ cao và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng”, TS. Nguyễn Quốc Hùng bày tỏ.