Người lao động cần làm gì trước cơn bão sa thải?

Chị Hà Thanh (31 tuổi, Hà Nội) cho biết, sáng ngày 15/2, hòm thư cá nhân của chị nhận được email từ Ban giám đốc với tiêu đề “Thông báo cắt giảm nhân sự phòng marketing”, kèm theo đó là thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động. Lãnh đạo công ty lý giải, quyết định được đưa ra là bởi doanh nghiệp đang có chiến lược tái cấu trúc bộ máy và chị thuộc nhóm nhân viên không phù hợp với định hướng của công ty trong năm kinh doanh sắp tới.

Giống như chị Thanh, nhiều người lao động còn khá trẻ chia sẻ trên mạng xã hội về cảnh mất việc ngay trong thời điểm đầu năm. Dù đang cố gắng tìm kiếm một khởi đầu mới, nhưng điều này thực sự gian nan. Nhiều người cho biết, họ đã gửi CV ứng tuyển tới không ít công ty nhưng đều bị từ chối với lý do không phù hợp từ nhà tuyển dụng.

Xu hướng cắt giảm nhân sự tại các doanh nghiệp đã và đang diễn ra trong vài năm trở lại đây. Không ít doanh nghiệp mạnh tay giảm hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lao động, tạo nên một bức tranh đầy biến động về nhân sự trong năm qua.

Một trong những cái tên nổi bật nhất trong xu thế này là Công ty CP Đầu tư Thế giới Di động (MWG). Dù lợi nhuận năm 2024 tăng mạnh lên 3.733 tỷ đồng, cao hơn nhiều so với năm trước, nhưng số lượng nhân viên của hệ thống bán lẻ này lại giảm. Cụ thể, đến cuối năm, công ty chỉ còn 63.660 lao động, giảm 1.754 người so với cuối năm 2023. Trước đó, năm 2023, MWG cũng đã cắt giảm gần 10.000 nhân sự sau giai đoạn mở rộng ồ ạt trong những năm trước đó.

Công ty tài chính VietCredit cũng mạnh tay cắt giảm nhân sự với số lượng lớn. Doanh nghiệp này đã điều chỉnh từ 1.327 xuống chỉ còn 181 nhân viên, tức giảm tới 86% nhân sự. Trong khối ngành công nghệ, Công ty CP VNG cũng cắt giảm 265 người, đưa tổng số nhân viên xuống còn 3.324 vào cuối năm 2024.

Người lao động lao đao, gặp khó khăn bởi mất việc

Ngành ngân hàng là một trong những lĩnh vực chứng kiến sự cắt giảm nhân sự mạnh nhất trong năm 2024. BIDV là đơn vị có số lượng nhân sự giảm nhiều nhất với gần 1.000 người, đưa tổng số lao động xuống còn 29.000, đây cũng là lần tinh giản nhân sự lớn nhất của BIDV trong hơn 8 năm qua. Sacombank tiến hành cắt giảm với 426 nhân viên, đưa tổng nhân sự còn 18.088 người – mức thấp nhất trong 8 năm qua (so với năm 2019, ngân hàng này đã giảm hơn 1.000 nhân viên).

Theo các chuyên gia, công nghệ đang thay đổi mạnh mẽ nền kinh tế, các doanh nghiệp, tổ chức lớn không thể đứng ngoài xu thế này. Nhiều doanh nghiệp đang chạy đua để thích ứng với công nghệ số; các tập đoàn lớn ở các lĩnh vực khác nhau đang mạnh mẽ tái cơ cấu, cắt giảm chi phí từ lực lượng lao động thừa thãi, không tạo ra giá trị để tập trung vào AI và thích ứng với thị trường. Biến động liên tục xuất hiện và khiến người lao động sẽ có nhiều khó khăn trong năm 2025.

Bà Thanh Nguyễn, Giám đốc Điều hành và Truyền cảm hứng hạnh phúc, Công ty Cổ phần Anphabe nêu lên thực tế rằng, hiện nay, các lao động thường thiếu hụt các kỹ năng liên quan đến công nghệ, đặc biệt là AI.

Đồng quan điểm, lãnh đạo bộ phận nhân sự tại một doanh nghiệp có tiếng nhận định, những nhân viên làm công việc giản đơn, không có chuyên môn đặc biệt hoặc những nhân sự làm việc chưa tốt sẽ là mục tiêu dễ bị nhắm đến trong làn sóng sa thải. Ngược lại, nhóm nhân sự có năng lực, chuyên môn cụ thể làm những công việc đòi hỏi chất xám và kỹ năng cao vẫn sẽ được săn đón. Nhiều doanh nghiệp hiện cũng đòi hỏi nhân viên có sự linh hoạt cao trong nhiều tình huống, có thể nhanh chóng học hỏi nhận nhiệm vụ mới hoặc kiêm nhiệm công việc.

Dự báo trong tương lai, nhiều ngành nghề, công việc có tính chất lặp đi, lặp lại dự kiến sẽ dần biến mất. Thay vào đó, sẽ có nhu cầu cao về kỹ sư phát triển phần mềm, ứng dụng, và hệ thống đám mây, phân tích dữ liệu (Data Analytics)... Các nhân sự trong một số công việc đòi hỏi mức độ ứng dụng AI cao trong các lĩnh vực như tài chính và y tế ngày càng được săn đón. Do đó, những người lao động cần nhanh nhạy nâng cao kỹ năng số để nắm bắt những cơ hội mới đang chờ đón.