Nguồn nhân lực chất lượng cao – Trụ cột của ngân hàng trong kỷ nguyên số

Theo TS. Nguyễn Thị Thu Hà, chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện đầu tư vào công nghệ mà còn là cuộc cách mạng về tư duy và văn hóa tổ chức. Công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng chỉ là công cụ; con người mới là chủ thể tạo ra và làm chủ giá trị mới. Thống kê quốc tế cho thấy 65% công việc trong tương lai sẽ gắn liền với chuyển đổi số, trong khi 56% lao động Đông Nam Á có nguy cơ mất việc trong 20 năm tới nếu không được trang bị kỹ năng số. Với ngành ngân hàng – nơi quá trình tự động hóa diễn ra nhanh và sâu, yêu cầu đào tạo lại, nâng cao năng lực nhân sự trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

TS. Nguyễn Thị Thu Hà - Giám đốc Trường Đào tạo cán bộ Agribank

Nguồn nhân lực ngân hàng hiện nay gồm ba nhóm chủ chốt, mỗi nhóm đóng vai trò riêng trong hành trình số hóa: lãnh đạo cấp cao định hướng chiến lược, đầu tư công nghệ và dẫn dắt thay đổi văn hóa; quản lý cấp trung là cầu nối giữa tầm nhìn và thực thi, tổ chức nguồn lực và huấn luyện đội ngũ; còn nhân viên nghiệp vụ chuyển từ xử lý thủ công sang vận hành công nghệ, khai thác dữ liệu và phục vụ khách hàng trên nền tảng số. Người lao động biết tận dụng công nghệ, chủ động học hỏi và thích ứng sẽ trở thành hạt nhân tạo ra giá trị mới, trong khi những ai chậm thay đổi có nguy cơ bị đào thải trong làn sóng tự động hóa đang lan rộng.

Là ngân hàng thương mại nhà nước lớn nhất về mạng lưới và nhân sự, Agribank có vai trò đặc biệt trong phổ cập dịch vụ tài chính số cho người dân nông thôn. Những năm qua, ngân hàng này không chỉ đầu tư mạnh cho hạ tầng công nghệ, mà còn chú trọng phát triển văn hóa học tập số trong toàn hệ thống.

Một sáng kiến tiêu biểu là Hội thi “Agribanker làm chủ công nghệ trong kỷ nguyên số”, thu hút gần 36.000 cán bộ nhân viên tham gia. Cuộc thi trở thành “sân chơi trí tuệ” về chuyển đổi số, ngân hàng số, kỹ năng chăm sóc khách hàng và ứng dụng AI trong nghiệp vụ. Đặc biệt, top 170 thí sinh xuất sắc được đào tạo chuyên sâu và trình bày sáng kiến số hóa thực tiễn.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, đây không chỉ là cuộc thi mà là chương trình “bình dân học vụ số” đúng nghĩa, khơi dậy tinh thần học hỏi, đổi mới, sáng tạo trong toàn hệ thống. Agribank vì thế liên tục được vinh danh là ngân hàng tiên phong trong chuyển đổi số và phổ cập dịch vụ tài chính số nông thôn.

Chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại cấu trúc nhân sự ngành ngân hàng. Thách thức lớn nhất là nguy cơ thay thế lao động ở các vị trí giao dịch viên, nhập liệu, kế toán sơ cấp… khi robot, chatbot và hệ thống AI đảm nhiệm phần lớn tác vụ lặp lại. Một số ngân hàng Việt Nam đã cắt giảm hàng nghìn lao động trong giai đoạn tái cơ cấu 2024–2025 – chủ yếu do không đáp ứng được yêu cầu kỹ năng mới.

Cùng lúc, tình trạng thiếu hụt nhân tài số trở thành bài toán nan giải. Nhân sự am hiểu công nghệ, dữ liệu và an ninh mạng đang bị cạnh tranh gay gắt giữa ngân hàng, fintech và thương mại điện tử. Tốc độ phát triển công nghệ khiến “khoảng trống kỹ năng” liên tục thay đổi, tạo áp lực lớn cho các nhà quản lý nhân sự.

Tuy nhiên, AI cũng mang lại nhiều cơ hội. Nhờ tự động hóa, nhân viên được giải phóng khỏi các công việc đơn điệu để tập trung vào các nhiệm vụ có giá trị gia tăng cao như phân tích dữ liệu, tư vấn tài chính hay phát triển sản phẩm số. Cùng với đó, các vị trí mới như chuyên gia dữ liệu, kiến trúc sư giải pháp, chuyên viên trải nghiệm khách hàng số đang mở ra hướng đi hấp dẫn cho thế hệ nhân viên trẻ.

Để thích ứng với làn sóng công nghệ mới, Bà Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng ngành ngân hàng cần triển khai đồng bộ bốn nhóm giải pháp trọng tâm. Trước hết là đào tạo lại và nâng cao kỹ năng số (Reskill và Upskill) cho mọi cấp độ, từ lãnh đạo đến nhân viên, với chương trình linh hoạt, thực hành và gắn sát nhu cầu công việc thực tế. Song song, cần xây dựng chính sách đãi ngộ cạnh tranh, thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ thông qua chế độ lương thưởng tương xứng, phúc lợi linh hoạt và môi trường làm việc sáng tạo. Giải pháp thứ ba là tăng cường liên kết với hệ thống giáo dục, hợp tác với các trường đại học để cập nhật chương trình đào tạo tài chính – công nghệ, đồng thời mở rộng cơ hội thực tập, học bổng và xây dựng phòng thí nghiệm tài chính số, giúp sinh viên sớm tiếp cận thực tiễn ngành. Cuối cùng, các ngân hàng cần hoạch định chiến lược nhân sự dài hạn, chủ động dự báo nhu cầu kỹ năng tương lai, tái cơ cấu công việc, phát triển đội ngũ lãnh đạo kế cận có tư duy công nghệ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản trị nhân sự, hướng tới xây dựng lực lượng lao động vừa giỏi nghiệp vụ, vừa thành thạo công nghệ trong kỷ nguyên số.