Nhân dân tệ trong rổ SDR tác động thế nào?

Đồng Nhân dân tệ (NDT) đang dần trở thành một đồng tiền quan trọng trên thế giới khi mới đây Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã đồng ý thêm đồng tiền này vào rổ các loại ngoại tệ để tính giá trị đồng tiền SDR (Special Drawing Rights) hay còn gọi là quyền rút vốn đặc biệt.

Tỷ trọng của NDT trong rổ tính toán SDR sẽ là 10,92%, USD (41,73%), Euro (30, 93%), Yên Nhật (8,33%) và Bảng Anh (8,09%). Điều này sẽ bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 1/10/2016.

Như vậy quá trình quốc tế hóa NDT của Trung Quốc bước đầu đã gặt hái được một thành tựu rất đáng kể. Điều này sẽ mang lại hàm ý gì cho thế giới và Việt Nam sau quyết định của IMF?

NDT sẽ có vị thế nào đó trên thị trường quốc tế nhưng trước mắt chưa tác động lớn đến nợ công Việt Nam

Đầu tiên, có thể việc NDT được chính thức thừa nhận trong SDR sẽ giúp niềm tin của thị trường vào đồng tiền này tăng lên. Điều này sẽ mang lại một thuận lợi cho Việt Nam khi có vị thế liền kề với người láng giềng này.

Trung Quốc hiện là bạn hàng thương mại lớn nhất của Việt Nam, còn trên các lĩnh vực dịch vụ như du lịch, khách Trung Quốc đang trở thành một nguồn thu quan trọng cho các doanh nghiệp trong nước.

Chính vì lẽ đó, việc đồng NDT trở thành một trong những đồng tiền thanh toán của quốc tế sẽ giúp các doanh nghiệp Việt đa dạng hóa sử dụng ngoại tệ thanh toán, nhất là khi rất nhiều giao dịch biên mậu các năm qua chiếm một tỷ trọng đáng kể trong thương mại Việt - Trung. Thế nhưng nhiều năm qua Việt Nam lại chủ yếu nhập siêu từ Trung Quốc thì có thể vấn đề sử dụng đồng tiền này trong các giao dịch chưa hẳn đã là tích cực cho các DN Việt.

Nhưng đó là viễn cảnh tương lai, còn hiện tại quy mô của đồng NDT trong cả thanh toán và dự trữ ngoại hối trên thế giới vẫn còn rất khiêm tốn. Các đồng tiền mạnh như USD, Bảng Anh, Yên Nhật, ngay cả đồng Franc Thụy Sỹ (không phải thành viên cấu thành nên SDR) là những đồng tiền được các quốc gia và các nhà đầu tư dự trữ nhiều nhất. Thậm chí ngay cả đồng SDR cũng chỉ mới chiếm khoảng 2,3% tổng dự trữ ngoại hối toàn cầu.

Việc thiếu chuyển đổi trực tiếp từ vàng sang NDT hiện tại cũng là lý do khiến thị trường chưa mặn mà lắm đối với NDT.

Trước mắt, việc được thêm vào SDR gây áp lực buộc Chính phủ Trung Quốc phải tiếp tục cải cách theo hướng tự do hóa lĩnh vực tài chính trong nước để giúp thị trường dễ phán đoán hơn giá trị của đồng NDT. Chính phủ Trung Quốc cũng phải thực hiện các chính sách kiểm soát tiền tệ như hạ tỷ giá có trách nhiệm hơn và minh bạch hơn. Dĩ nhiên các cải cách này không phải là chuyện xảy ra một sớm một chiều.

Thêm nữa, theo tính toán của các chuyên gia tại Ngân hàng Merrill Lynch, sẽ có lượng lớn NDT đổ ra thị trường vào tháng 9 năm sau khi các quốc gia thành viên của IMF bắt đầu mua vào NDT để thỏa mãn cơ cấu mới của đồng SDR. Giá trị mua vào có thể vào khoảng 35 tỷ USD nhưng sẽ được thực hiện trực tiếp giữa các thành viên IMF với nhau, tức sẽ không gây ảnh hưởng nhiều đến thị trường.

Mặc dù vậy, con số này cũng đã khá đáng kể. Hiện tại, các ngân hàng trung ương toàn cầu đang sở hữu lượng NDT trị giá khoảng 80 tỷ USD. Theo tính toán của Merrill Lynch, nếu đồng NDT tiến đến quy mô dự trữ như đồng Bảng Anh và Yên Nhật hiện nay, thì nhu cầu tăng thêm đối với đồng tiền này có thể lên đến 370 tỷ USD – một con số khá lớn.

TS. Cấn Văn Lực, Cố vấn cấp cao của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam cho rằng, nợ nước ngoài có thể cần lưu ý nếu đồng NDT phổ biến hơn. Cụ thể, theo số liệu của Bộ Tài chính công bố năm 2011, nợ nước ngoài của Việt Nam bằng đồng SDR khoảng 27%. Hiện nay chưa có số liệu chính thức nhưng đâu đó khoảng 20-25%. Đồng NDT chiếm 10,92% tỷ trọng SDR, như thế sẽ tác động nhất định tới Việt Nam sau này.