Nuôi dưỡng “mạch máu” để doanh nghiệp lớn mạnh

Ngân hàng - Doanh nghiệp đã cùng cộng sinh

Để phát huy vai trò then chốt của khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là các DNNVV trong việc thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm và lan tỏa đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đã đề ra hàng loạt chính sách hỗ trợ mang tính chiến lược, trong đó nguồn vốn ngân hàng được xác định là một trong những kênh chủ lực hỗ trợ phát triển khu vực DNNVV.

Thực tế, DNNVV luôn là một trong những lĩnh vực được NHNN chỉ đạo các TCTD ưu tiên cho vay. Theo bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), đến ngày 29/9, tín dụng nền kinh tế tăng 13,37% so với cuối năm 2024. Trong đó, dữ liệu cho thấy dòng vốn đã chảy đúng hướng, khoảng 78% dư nợ nền kinh tế phục vụ lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Cho vay đối với DNNVV chiếm 19,04% dư nợ nền kinh tế.

Trong điều hành lãi suất, NHNN tiếp tục duy trì lãi suất điều hành ở mức thấp để định hướng thị trường giảm lãi suất cho vay; đồng thời, chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí hoạt động, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm hạ lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp và người dân.

Đến nay, mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục xu hướng giảm. Lãi suất bình quân các khoản cho vay mới hiện đang ở mức 6,52%/năm, giảm khoảng 0,41% so với năm 2024.

Ông Nguyễn Văn Thân, Đại biểu Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam đánh giá, trong nhiều năm qua, ngành Ngân hàng đã nỗ lực rất lớn để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp. Trong giai đoạn khó khăn do đại dịch Covid-19, thiên tai và biến động kinh tế, NHNN đã thể hiện vai trò đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp khi ban hành nhiều chính sách, cơ chế, chỉ đạo các TCTD bằng nhiều giải pháp như tiết giảm chi phí hoạt động qua đó giảm lãi suất, phí dịch vụ, cơ cấu lại nợ, giữ nguyên nhóm nợ, khoanh nợ, giãn nợ… giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức, phục hồi sản xuất - kinh doanh.

“Có thể nói, trong giai đoạn khó khăn nhất, ngân hàng chính là “phao cứu sinh” giúp hàng trăm nghìn doanh nghiệp trụ vững và khôi phục hoạt động sản xuất - kinh doanh”, ông Thân khẳng định.

Hiện nhiều NHTM, đặc biệt là nhóm NHTM Nhà nước đã thành lập bộ phận chuyên trách về DNNVV, thiết kế riêng các gói tín dụng ưu tiên, chương trình tư vấn tài chính, và phối hợp với Hiệp hội DNNVV tổ chức nhiều hội nghị kết nối ngân hàng - doanh nghiệp để lắng nghe, tháo gỡ vướng mắc.

Là doanh nghiệp xây dựng tại Sơn La, ông Nguyễn Huy Bảy, Giám đốc Công ty TNHH Sơn Hưng Trung cho biết, ngân hàng đã hỗ trợ kịp thời với lãi suất hợp lý, tạo thuận lợi để doanh nghiệp duy trì và phát triển. Có những thời điểm bão táp của kinh tế thị trường, lãi suất tăng cao, ngân hàng vẫn linh hoạt giảm lãi suất giúp doanh nghiệp khôi phục sản xuất, đứng vững trước thử thách. Ông Bảy cho biết, Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị được ban hành với rất nhiều cơ chế ưu đãi dành cho những DNNVV như Sơn Hưng Trung, cùng với sự tiếp sức của nguồn vốn ngân hàng, công ty dự định mở rộng nhà máy sản xuất gạch công nghệ cao với vốn đầu tư 100 tỷ đồng, với mục tiêu áp dụng mạnh mẽ công nghệ để giảm thiểu khí nhà kính, các tác động trong quá trình sản xuất tới môi trường, hướng tới sản xuất xanh, sạch, thân thiện theo đúng chủ trương của Chính phủ.

Nguồn vốn ngân hàng được xác định là một trong những kênh chủ lực hỗ trợ phát triển khu vực DNNVV

Cơ hội tiếp cận vốn rộng mở hơn

Mặc dù mặt bằng lãi suất thấp và ngân hàng có nhiều chính sách ưu đãi cho khách hàng nhưng khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp chưa cải thiện nhiều. Nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này, theo chia sẻ của ông Thân do nhiều DNNVV vẫn còn hạn chế về năng lực quản trị, minh bạch tài chính và hồ sơ vay vốn. Nhiều doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh cá thể chưa có báo cáo tài chính kiểm toán, thiếu kế hoạch kinh doanh khả thi. “Chúng ta phải nhìn nhận rằng tăng trưởng tín dụng không thể bằng ý chí, mà phải dựa trên sức hấp thụ vốn thực chất của nền kinh tế và niềm tin giữa ngân hàng - doanh nghiệp. Và thực tế ngân hàng cho vay phải đảm bảo thu hồi nợ”, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV nhấn mạnh.

Một nguyên nhân quan trọng nữa là hệ thống quỹ bảo lãnh tín dụng, quỹ phát triển DNNVV ở cấp trung ương và địa phương hiện nay hoạt động chưa hiệu quả. Quy mô vốn nhỏ, quy trình phức tạp, thẩm quyền phân tán khiến các quỹ này chưa thực sự trở thành “cánh tay nối dài” để hỗ trợ doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết 68-NQ/TW được xem là cơ hội và hướng đi mới giúp tăng khả năng hấp thụ vốn cho khu vực DNNVV.

Theo ông Lê Hoài Ân, chuyên gia đào tạo và tư vấn hoạt động ngân hàng nhận định, điểm đột phá quan trọng của Nghị quyết này là thay đổi căn bản cách tiếp cận tín dụng ngân hàng. Thay vì phụ thuộc vào tài sản thế chấp truyền thống như bất động sản hay máy móc thì chính sách mới khuyến khích TCTD chuyển trọng tâm sang đánh giá dòng tiền, phương án kinh doanh, tài sản vô hình và thậm chí là cho vay tín chấp.

Cùng với đó, các ngân hàng cũng được khuyến khích xây dựng các sản phẩm tín dụng chuyên biệt cho nhóm DNNVV, thay vì áp dụng một mô hình chung như trước đây. Ngoài ra, Nghị quyết 68-NQ/TW cũng tăng cường vai trò của các quỹ bảo lãnh tín dụng và Quỹ phát triển DNNVV. Đáng chú ý, Nghị quyết yêu cầu mở rộng đối tượng được bảo lãnh, giảm thiểu thủ tục hành chính, đồng thời minh bạch hóa quy trình giải ngân để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận.

Tuy nhiên, để có thể tận dụng tốt các cơ hội đang hiện diện trước mắt, ông Thân cho rằng, bản thân doanh nghiệp cần phải củng cố nội lực để đảm bảo đủ “sức khoẻ” phát triển lớn mạnh, bền vững. “Doanh nghiệp phải nỗ lực tự thân nhiều hơn, đầu tư quản trị, chuyển đổi số, cho minh bạch tài chính, tạo dựng niềm tin với tổ chức tín dụng. Khi doanh nghiệp mạnh hơn, có dự án khả thi, quản trị tốt, thì ngân hàng sẽ “dễ mở cửa” hơn”, ông Thân nhấn mạnh.

Về phía Nhà nước, Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Hỗ trợ DNNVV, trong đó quy định cụ thể việc giảm thuế cho toàn bộ khu vực DNNVV để nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ doanh nghiệp tái đầu tư sản xuất - kinh doanh, nhất là trong bối cảnh xuất khẩu gặp nhiều khó khăn do căng thẳng thương mại toàn cầu. Đồng thời, chuyển từ chính sách hỗ trợ dàn trải sang hỗ trợ chiều sâu - ưu tiên doanh nghiệp có định hướng chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và tham gia chuỗi cung ứng quốc tế. Cùng với đó là đơn giản hóa quy trình “hậu kiểm”, để doanh nghiệp yên tâm tiếp cận các chương trình hỗ trợ lãi suất, thuế và tài chính công mà không sợ rủi ro pháp lý.