Phát huy vai trò của tổ chức tín dụng “gần dân, sát dân”

Gắn bó với dân, bám sát thị trường

Thời gian gần đây, hoạt động của hệ thống QTDND trên địa bàn 3 tỉnh từ Nghệ An vào đến Quảng Bình luôn nhận được sự quan tâm của UBND các cấp, các ngành, đặc biệt được sự chỉ đạo quản lý và hỗ trợ về chuyên môn nghiệp vụ của NHNN Chi nhánh Khu vực 8, Ngân hàng Hợp tác xã, Bảo hiểm tiền gửi... nên hoạt động của các QTDND phát triển ổn định và đúng tôn chỉ mục đích của một tổ chức tín dụng “gần dân, sát dân”.

Tại Quảng Bình, ông Hoàng Thế Sơn, Chủ tịch HĐQT QTDND Vạn Trạch cho biết, quỹ có khoảng 8.000 thành viên, với tổng nguồn vốn hoạt động đạt 1.250 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn huy động từ dân cư chiếm đến 1.127 tỷ đồng, tổng dư nợ đạt 900 tỷ đồng, nợ xấu chỉ 0,3%. Quỹ đã đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định chính sách tiền tệ, góp phần đẩy lùi tín dụng đen và xây dựng niềm tin trong cộng đồng.

Hệ thống QTDND ở khu vực Bắc Trung Bộ đang khẳng định được vai trò của mình

Trong khi đó, tại Nghệ An, ông Phan Văn Hào, Giám đốc QTDND Diễn Kỷ chia sẻ, quỹ đã đẩy mạnh cải cách quy trình giải ngân, rút ngắn thời gian thẩm định hồ sơ vay, đồng thời triển khai chính sách lãi suất linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và năng lực chi trả của từng thành viên. Công tác tuyên truyền, kết nạp thành viên mới cũng được chú trọng để mở rộng phạm vi hỗ trợ trong cộng đồng.

Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động của các QTDND tại khu vực này cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là khi hoạt động chủ yếu ở vùng nông thôn, nơi dễ bị ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh và biến động thị trường, đặc biệt là việc chuyển đổi công nghệ… Ông Cao Văn Thuận, Chủ tịch HĐQT QTDND Diễn Thịnh (Nghệ An) cho rằng, hệ thống QTDND cần nhanh chóng thích ứng với yêu cầu chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản trị. Việc thực hiện phương án tái cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu theo chỉ đạo của NHNN là nhiệm vụ trọng tâm để đảm bảo hoạt động an toàn và bền vững trong giai đoạn tới.

Mô hình vay vốn từ QTDND phát triển sản xuất kinh doanh ở Hà Tĩnh

Nâng năng lực, giữ an toàn hệ thống

Một trong những điểm yếu cần khắc phục hiện nay là sự hạn chế trong năng lực quản trị, điều hành của một số QTDND. Việc thiếu kỹ năng nhận diện rủi ro, vận hành các khâu kiểm soát nội bộ một cách hiệu quả vẫn còn là thách thức với không ít quỹ. Một số nơi còn thiếu nhân sự chuyên trách, cán bộ chưa được đào tạo bài bản về công nghệ và nghiệp vụ ngân hàng.

Đại diện QTDND Quảng Thọ (Quảng Bình) cho rằng, trước các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi, trong khi nhiều cán bộ và thành viên quỹ chưa nhận thức rõ về rủi ro an toàn thông tin. Trong khi đó, đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin còn hạn chế, thiếu nhân sự chuyên môn phụ trách an ninh mạng khiến QTDND dễ trở thành đối tượng tấn công.

Các QTDND cũng cần đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, đáp ứng nhu cầu thực tế

Trước thực trạng đó, NHNN Chi nhánh Khu vực 8 - đơn vị phụ trách địa bàn ba tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình đã và đang chủ động thiết lập mối liên kết chặt chẽ với chính quyền địa phương, Bảo hiểm tiền gửi khu vực Bắc Trung Bộ, Ngân hàng Hợp tác xã và các cơ quan chức năng... Hoạt động kiểm tra, giám sát được đẩy mạnh thông qua các chương trình tuyên truyền, tập huấn và thiết lập đường dây “nóng” nhằm kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường trong hoạt động của các QTDND.

Đặc biệt, NHNN Chi nhánh Khu vực 8 thường xuyên phối hợp với Ngân hàng Hợp tác xã để nắm bắt tình hình hoạt động của các quỹ, từ đó có biện pháp xử lý sớm những nguy cơ mất an toàn tài chính. Đáng chú ý, công tác thanh tra, kiểm tra hiện đã chuyển hướng từ kiểm tra hình thức sang giám sát theo rủi ro, với các chỉ số cảnh báo sớm được áp dụng nhằm phòng ngừa sai phạm ngay từ gốc.

Ông Trần Minh Ngọc, Trưởng Ban Kiểm soát QTDND Cương Gián (Hà Tĩnh) kiến nghị, NHNN cần tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu về kiểm soát nội bộ, cung cấp phần mềm kiểm tra, báo cáo khắc phục và bộ chỉ số rủi ro cảnh báo sớm áp dụng riêng cho hệ thống QTDND. Đây sẽ là công cụ đắc lực hỗ trợ các quỹ tự rà soát, quản trị hiệu quả, nâng cao tính minh bạch và phát triển bền vững ở các đơn vị.

Việc giám sát sau vay, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng cần được triển khai bài bản

Về định hướng sắp tới, theo đại diện NHNN Chi nhánh Khu vực 8, chi nhánh sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ việc triển khai phương án cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021–2025. Trong đó, chú trọng nâng cao năng lực tài chính, vốn tự có, chất lượng tín dụng, công tác kiểm soát và kiểm toán nội bộ tại các QTDND. Những quỹ có dấu hiệu hoạt động yếu kém, vi phạm pháp luật sẽ được xử lý nghiêm, kể cả thay thế nhân sự điều hành nếu cần thiết.

Song song, các QTDND cũng cần đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, mở rộng các hoạt động phi tín dụng như chuyển tiền, thu hộ, chi hộ theo đúng quy định pháp luật, từ đó tăng nguồn thu, nâng cao khả năng trích lập dự phòng rủi ro. Việc điều chỉnh lãi suất linh hoạt theo định hướng tương trợ sẽ giúp bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, tập thể và thành viên quỹ.

Một yêu cầu quan trọng khác là đảm bảo việc cấp tín dụng đúng quy định, siết chặt quy trình thẩm định, kiểm tra sử dụng vốn vay, phân loại nợ, trích lập dự phòng đầy đủ. Việc giám sát sau vay, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng cần được triển khai bài bản để phát hiện sớm rủi ro, từ đó có giải pháp xử lý kịp thời, tránh phát sinh nợ xấu.