Phát triển ngành dịch vụ trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Toàn cảnh hội thảo

Nhằm cung cấp thêm các luận cứ khoa học, cơ sở lý luận, kinh nghiệm quốc tế và một số đề xuất về chủ trương, mô hình, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) của Việt Nam góp phần phục vụ xây dựng Đề án "Chủ trương, chính sách CNH, HĐH đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” (Đề án), Ban Chỉ đạo Trung ương xây dựng Đề án và Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Thành ủy Đà Nẵng, Đại học Đà Nẵng ngày 5/8/2022 đồng tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề: “Phát triển ngành dịch vụ trong quá trình CNH, HĐH đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” tại Thành phố Đà Nẵng.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Văn Quảng, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng nhấn mạnh, phát triển ngành dịch vụ trong bối cảnh CNH, HĐH đã mang lại các giá trị rất to lớn, không chỉ tạo động lực cho kinh tế phát triển mà còn khơi dậy được các tiềm năng, lợi thế và văn hóa của đất nước, con người Việt Nam; tạo lập, củng cố sự liên kết giữa các ngành, các lĩnh vực và tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế, góp phần thực hiện các mục tiêu mà Đại hội XIII của Đảng đặt ra. Vì vậy, Hội thảo này có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với quá trình xây dựng Đề án.

Tại Hội thảo, các diễn giả trong nước và quốc tế đã trao đổi, thảo luận và đưa ra những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra từ quá trình CNH, HĐH đất nước nói chung, vấn đề phát triển các ngành dịch vụ mới nói riêng theo hướng cơ cấu lại các ngành dịch vụ dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển hạ tầng, thúc đẩy chuyển đổi số...

Hội thảo cũng nghe chia sẻ một số kinh nghiệm quốc tế cũng như khuyến nghị đề xuất về một số chủ trương, chính sách cùng với các nhiệm vụ, giải pháp phát triển các ngành dịch vụ trong bối cảnh và điều kiện mới.

Tại phiên thảo luận do TS. Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Tổ trưởng Tổ Biên tập xây dựng Đề án điều phối, các đại diện lãnh đạo, chuyên gia các tổ chức quốc tế, lãnh đạo ban, bộ, ngành, địa phương và đại diện các DN hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ đã tham gia chia sẻ, đối thoại, phân tích và thảo luận, tập trung vào một số nội dung: (1) Cơ cấu lại các ngành dịch vụ dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; (2) Phát triển các ngành dịch vụ mới trong quá trình CNH, HĐH; (3) Phát triển hạ tầng và thúc đẩy chuyển đổi số cho phát triển các ngành dịch vụ; (4) Đề xuất các chủ trương, cơ chế, chính sách phát triển dịch vụ trong quá trình CNH, HĐH.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án nhấn mạnh, thực tế đã chứng minh, phát triển ngành dịch vụ là động lực quan trọng thúc đẩy thực hiện các mục tiêu CNH, HĐH. Kết quả đánh giá CNH, HĐH giai đoạn vừa qua đã cho thấy, cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế, khu vực dịch vụ đã có bước tăng trưởng đáng kể về quy mô, đóng góp lớn vào tăng trưởng chung của nền kinh tế. Các ngành dịch vụ đã phát triển đa dạng hơn, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của sản xuất và đời sống.

Tuy nhiên, bên cạnh những bước phát triển quan trọng của ngành dịch vụ, cũng có nhiều vấn đề lớn đặt ra như: Việt Nam luôn nhập siêu trong các cán cân thương mại dịch vụ, nhất là với dịch vụ có hàm lượng công nghệ và trí thức cao; hệ thống hạ tầng thương mại chưa theo kịp với nhu cầu phát triển, chi phí logistic vẫn chiếm tỷ trọng cao…

Thực tế các tồn tại, hạn chế nêu trên đã đặt ra yêu cầu cần phải đổi mới tư duy về cách tiếp cận mô hình phát triển, đề ra những định hướng, mục tiêu phù hợp, nghiên cứu, đề xuất những nhiệm vụ và giải pháp mới, đột phá, mang tính bao trùm, tổng thể và có tính thực thi cao phù hợp với bối cảnh và yêu cầu phát triển mới, để xây dựng chiến lược phát triển ngành dịch vụ phù hợp, hiệu quả hơn trong tiến trình thực hiện CNH, HĐH đất nước trong thời gian tới.

Với gần 60 bài tham luận đăng Kỷ yếu Hội thảo, 5 báo cáo chính và ý kiến trao đổi của 10 diễn giả tại phần thảo luận, có thể thấy, các báo cáo, tham luận đã phản ánh sát những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra về phát triển ngành dịch vụ trong quá trình CNH, HĐH, góp phần thiết thực, hữu ích phục vụ cho việc hoàn thiện Đề án.

Các ý kiến tại Hội thảo khẳng định rằng, phát triển ngành dịch vụ có vai trò quan trọng trong tiến trình CNH, HĐH. Để nâng cao hiệu quả đóng góp của ngành dịch vụ, cần chú trọng phát triển dịch vụ công nghệ cao, hình thành được các ngành dịch vụ mới trên cơ sở ứng dụng công nghệ số, nền tảng số;

Chú trọng cơ cấu lại các ngành dịch vụ dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, quan tâm xây dựng hệ sinh thái dịch vụ và phát triển các loại dịch vụ mới có tính liên ngành (ví dụ như du lịch chăm sóc sức khỏe, du lịch cộng đồng, du lịch kết hợp công tác, làm việc từ xa...).

Bên cạnh đó, cần chú trọng phát triển một số ngành dịch vụ có lợi thế, có hàm lượng tri thức và công nghệ cao như: công nghiệp công nghệ số, hàng hải, dịch vụ kỹ thuật dầu khí, hàng không, viễn thông.

Quan tâm hiện đại hóa và mở rộng các dịch vụ có giá trị gia tăng cao như tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, logistics và các dịch vụ hỗ trợ sản xuất kinh doanh khác; phát triển mạnh ngành công nghiệp văn hóa và các dịch vụ khoa học và công nghệ, thông tin truyền thông, đặc biệt cần chú trọng và phát triển có hiệu quả hệ thống dịch vụ việc làm và an sinh xã hội.

Thống nhất cao về việc cần tăng cường năng lực hệ thống thương mại, phân phối bán buôn, bán lẻ song song với chủ động xây dựng và phát triển nhanh các nền tảng thương mại điện tử trong nước, gắn kết với mạng phân phối toàn cầu, phát triển nhanh hệ thống phân phối các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh ở cả trong và ngoài nước, xây dựng thương hiệu hàng hoá Việt Nam.

Xây dựng và triển khai các đề án, chương trình phát triển các lĩnh vực dịch vụ phụ trợ nhằm cung cấp đầu vào quan trọng cho các ngành công nghiệp, đặc biệt là các ngành công nghiệp định hướng xuất khẩu, công nghiệp ưu tiên.

Phát triển ngành du lịch, bảo đảm tính chuyên nghiệp, đồng bộ, bền vững. Tạo lập hệ sinh thái du lịch thông minh.

Trong thời gian tới cần tập trung phát triển nhanh một số trung tâm dịch vụ, du lịch tầm cỡ khu vực và thế giới gắn phát triển du lịch với hội nhập quốc tế và nâng cao vị thế đất nước, song song với bảo tồn và phát huy vai trò của các giá trị di sản, văn hoá truyền thống. Chú trọng liên kết giữa ngành du lịch với các ngành, lĩnh vực khác trong chuỗi giá trị hình thành nên các sản phẩm du lịch để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Xây dựng, phát triển và định vị thương hiệu du lịch quốc gia gắn với hình ảnh chủ đạo, độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Tập trung ưu tiên hàng đầu cho phát triển dịch vụ giáo dục và đào tạo để thực hiện thắng lợi chủ trương tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo như được nêu trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII; chú trọng tăng cường cung cấp các dịch vụ giáo dục số, đặc biệt là đại học số trên cơ sở ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập để thúc đẩy nhanh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; có các cơ chế, chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài; đặc biệt quan tâm phát triển công nghiệp văn hóa với các sản phẩm, loại hình văn hóa độc đáo, sáng tạo có sức lan tỏa…

Trưởng Ban Kinh tế Trung ương yêu cầu Tổ Biên tập xây dựng Đề án tổng hợp và tiếp thu đầy đủ các nội dung trình bày và ý kiến thảo luận tại Hội thảo này để hoàn thiện nội dung dự thảo Đề án.