Phòng, chống tham nhũng phải hiệu quả hơn nữa

	Quốc hội thảo luận về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật
	Tham nhũng có chiều hướng thuyên giảm nhưng tinh vi hơn

Ảnh minh họa

Từ lớn đến “vặt”, tham nhũng vẫn là một thách thức lớn

Báo cáo tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIV về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2019, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, trong năm 2019, công tác PCTN tiếp tục được tăng cường, đẩy mạnh với cách làm bài bản, quyết liệt, đồng bộ, đi vào chiều sâu và hiệu quả hơn. Trong nhiều vụ án được mở rộng điều tra đã làm rõ được các yếu tố vụ lợi, chiếm đoạt để khởi tố thêm tội tham nhũng.

Việc thu hồi tài sản ngay trong quá trình điều tra các vụ án tham nhũng năm 2019 đạt kết quả tích cực và có sự tiến bộ rõ nét. Có 30 người đứng đầu đã bị xử lý kỷ luật và 3 người đứng đầu bị xử lý hình sự do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng...

“Nhìn chung, tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm mặc dù vẫn còn phức tạp, xảy ra trên nhiều lĩnh vực và tinh vi hơn”, Tổng Thanh tra Chính phủ thông tin.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) đánh giá cao việc trong thời gian vừa qua nhiều vụ án tham nhũng lớn đã được điều tra, khám phá và được đưa ra truy tố, xét xử, đáp ứng được công cuộc đấu tranh PCTN và tạo sự đồng thuận trong nhân dân, như vụ Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn bị khởi tố về tội nhận hối lộ với số tiền rất lớn lên tới hàng triệu USD.

“Đây là lần đầu tiên trong lịch sử tư pháp Việt Nam các bị cáo trong một vụ án thừa nhận hành vi nhận hối lộ với số tiền lớn đến như vậy. Điều này cho thấy các cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều cố gắng trong việc đấu tranh, thuyết phục để các bị cáo thừa nhận hành vi”, Đại biểu Hoa nói.

Thẩm tra báo cáo về công tác PCTN của Chính phủ, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đánh giá với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác PCTN trong năm 2019 đã được đẩy mạnh và đạt được nhiều kết quả tích cực, qua đó tiếp tục khẳng định quyết tâm PCTN của Đảng và Nhà nước ta.

Tuy nhiên, theo Ủy ban Tư pháp, công tác PCTN vẫn còn tồn tại những hạn chế. Nổi lên là những hạn chế trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế; vẫn còn tình trạng không công khai, lạm dụng bảo mật thông tin để không công khai hoặc nội dung công khai không cụ thể; việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng vẫn chưa triệt để và chưa tương xứng với các vụ án tham nhũng được phát hiện, xử lý; kiến nghị xử lý vi phạm qua công tác thanh tra, kiểm toán, giải quyết khiếu nại, tố cáo nhiều năm qua vẫn chủ yếu kiến nghị xử lý hành chính, kỷ luật mà ít kiến nghị xử lý hình sự; việc phát hiện tham nhũng thông qua công tác tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới là khâu yếu nhưng vẫn chưa được khắc phục; số trường hợp phát hiện yếu tố tham nhũng, vụ lợi trong các vụ án kinh tế còn ít, chưa phản ánh đúng bản chất, động cơ, mục đích của người phạm tội; còn để xảy ra tham nhũng ngay trong chính các cơ quan có chức năng chống tham nhũng...

Phối hợp chặt chẽ với quốc tế

Đơn cử về các cơ quan chuyên trách chống tham nhũng, báo cáo đánh giá hiệu quả hoạt động của các đơn vị này chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Số vụ việc, vụ án tham nhũng do các cơ quan này phát hiện, điều tra, truy tố còn ít.

“Đáng lưu ý, việc để xảy ra tham nhũng ngay trong chính các cơ quan có chức năng chống tham nhũng thời gian qua cũng làm ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công tác đấu tranh PCTN, làm giảm niềm tin của nhân dân đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật…”, báo cáo thẩm tra viết. “Đây là điều rất buồn, không thể chấp nhận được”, Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) phát biểu.

Hoàn toàn đồng ý với ý kiến của Ủy ban Tư pháp, Đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước, Tổng Thanh tra Chính phủ, Bộ trưởng các Bộ (Công an, Tư pháp, Xây dựng) và các bộ có chức năng thanh tra chuyên ngành, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cần đánh giá thực trạng tình hình và đề ra giải pháp phòng, chống trong thời gian tới.

Cùng quan điểm trên, Đại biểu Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) cho rằng, hiện tượng tham nhũng trong chính các cơ quan chức năng PCTN, các cơ quan bảo vệ pháp luật thời gian qua tuy không nhiều, gây thiệt hại không lớn nhưng lại là vấn đề rất lớn, ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến niềm tin của cử tri và nhân dân vào lực lượng được giao trọng trách PCTN, bảo vệ công lý.

“Đây là vấn đề Ủy ban Tư pháp đã nêu trong nhiều năm nhưng tình hình không có chuyển biến, thậm chí chuyển biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng theo từng năm. Do đó, tôi đề nghị Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo việc tăng cường hơn nữa công tác quản lý cán bộ”, Đại biểu Hoàng Văn Hùng nói và kiến nghị các cơ quan chức năng cần tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm khắc những trường hợp cán bộ, công chức trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có chức năng PCTN nhưng lại nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng.

Để PCTN hiệu quả, sát với tình hình thực tế, Ủy ban Tư pháp Quốc hội cũng kiến nghị Chính phủ khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện Luật PCTN mới được Quốc hội thông qua, nhất là các quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Đồng thời, từ những hạn chế của công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế trong thời gian qua, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, rà soát và đưa ra danh mục những quy định pháp luật còn thiếu, sơ hở, dễ bị lợi dụng để tham nhũng để có những sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Bên cạnh đó, Tổng Thanh tra Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cần tổng kết, rà soát lại chức năng, nhiệm vụ và đánh giá hiệu quả hoạt động của Cục PCTN, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra án tham nhũng, chức vụ, từ đó tìm ra những nguyên nhân của hạn chế, vướng mắc trong hoạt động để điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm các đơn vị này thực sự là cơ quan chuyên trách về PCTN.

Cùng với đó, Ủy ban Tư pháp Quốc hội cũng đề xuất các giải pháp cụ thể để phòng, chống trong từng loại hình tham nhũng. Các kiến nghị và giải pháp của Ủy ban Tư pháp Quốc hội cũng như trong báo cáo Chính phủ nêu ra đã nhận được sự đồng tình cao của các Đại biểu Quốc hội.