Tái canh cà phê sẽ được hỗ trợ tín dụng
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát |
Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu, ngành cà phê Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức.
Trao đổi với phóng viên, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cho biết:
Cả nước hiện có trên 640.000ha cà phê, tập trung ở vùng Tây Nguyên. Với sản lượng trên 1,6 triệu tấn cà phê nhân/năm, ngành cà phê không những đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế của đất nước (chiếm khoảng 2% GDP) mà còn là nguồn thu chủ yếu của 540.000 hộ nông dân, với trên 1,6 triệu lao động; góp phần quan trọng vào việc ổn định chính trị, xã hội, nhất là các tỉnh Tây Nguyên.
Tuy đạt được một số thành tựu đáng kể nhưng hiện hoạt động sản xuất, chế biến cà phê ở vùng Tây Nguyên nói riêng và cả nước nói chung vẫn còn bộc lộ không ít tồn tại, hạn chế như: chưa hình thành các tổ chức liên kết trong sản xuất cà phê, thiếu sự điều phối giữa các tác nhân trong ngành.
Diện tích cà phê già cỗi cần cải tạo chiếm tỷ lệ khá lớn. Cà phê phát triển khá nhanh, một số diện tích chưa theo quy hoạch, cơ cấu giống chưa hợp lý và chất lượng thấp, chi phí vật tư đầu vào, công lao động và tưới nước lớn, giá thành cà phê còn cao nhưng chất lượng chưa tương xứng. Khả năng cạnh tranh của cà phê Việt Nam còn thấp, mặc dù có sản lượng lớn nhưng không chủ động được thị trường…
Để từng bước tháo gỡ khó khăn cho ngành cà phê, mới đây, tại Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột 2015, một doanh nghiệp và viện nghiên cứu đã ký kết hợp tác cùng phát triển. Ông nhận định về việc này như thế nào và xu hướng này sẽ được đẩy mạnh hơn trong những năm tới ra sao?
Việc liên kết giữa nông dân - cơ quan nghiên cứu khoa học - tổ chức chế biến và kinh doanh cà phê theo chuỗi là xu hướng mà chúng ta đang thúc đẩy trong nền nông nghiệp nói chung và ngành cà phê nói riêng. Vì vậy, chúng tôi hoan nghênh sự hợp tác giữa Công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang với Viện Khoa học kỹ thuật nông - lâm nghiệp Tây Nguyên để thực hiện chủ trương này.
Việc phát triển bền vững ngành cà phê để bảo vệ đất và nước trong điều kiện khô hạn như hiện nay cần được đặt ra như thế nào, thưa ông?
Vấn đề về nước là một yếu tố hạn chế trong phát triển nông nghiệp, đặc biệt đối với phát triển cà phê ở Tây Nguyên, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu. Năm nay, chúng ta phải đối phó với tình trạng hạn hán gay gắt so với nhiều năm gần đây do đang xảy ra hiện tượng El Nino ở khu vực Tây Nguyên và Nam Trung Bộ cũng như nhiều nơi khác.
Tuy nhiên, để đối phó với tình trạng này trong dài hạn, chúng ta cần hướng dẫn nông dân áp dụng các giải pháp kỹ thuật đồng bộ; trong đó, khuyến khích bà con áp dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm.
Ngoài ra, thời gian qua, chúng ta đã đẩy mạnh phát triển diện tích và nâng cao sản lượng cà phê nhân thô. Theo tôi, trong giai đoạn tới, chúng ta sẽ không chạy theo diện tích, sản lượng mà tập trung nâng cao chất lượng, giá trị khâu trồng trọt và đặc biệt là khâu chế biến, thương mại để có sự gia tăng và hiệu quả cao hơn của ngành cà phê.
Được biết, Brazil và Indonesia tiêu thụ nội địa cà phê khá cao. Xin ông cho biết, Việt Nam có chính sách nào cụ thể đẩy mạnh tiêu thụ nội địa cũng như gia tăng chế biến không?
Việc tiêu thụ cà phê phụ thuộc vào các quy luật của thị trường. Chúng tôi nhận thấy khi kinh tế phát triển, nhu cầu tiêu thụ cà phê trong nước cũng tăng lên. Tuy nhiên, chúng tôi cần khuyến khích phát triển các loại sản phẩm phù hợp với thị hiếu tiêu thụ của các vùng miền trong nước. Điều này có liên quan đến chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chế biến các loại sản phẩm cà phê trong nước.
Hiện 80% diện tích cà phê ở Việt Nam nằm trong tay nông dân nhưng sản xuất manh mún. Chương trình tái canh cà phê thì đang gặp khó khăn, nông dân chưa vay được vốn ngân hàng, diện tích sản xuất không nằm trong quy hoạch… Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có giải pháp nào để giúp nông dân không, thưa ông?
Vừa qua, chúng tôi đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và chúng tôi hoan nghênh Ngân hàng Nhà nước đã quan tâm và chỉ đạo các ngân hàng thương mại xây dựng chương trình hỗ trợ nông dân tái canh cà phê. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã xây dựng chương trình để làm cơ sở cho hệ thống ngân hàng hỗ trợ nông dân.
Mặt khác, chúng tôi cũng đang phối hợp với các tổ chức tài chính quốc tế để có các khoản vốn vay hỗ trợ cho nông dân.
Vấn đề đặt ra là cần có cơ chế cho vay thuận lợi để nông dân có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn đầu tư sản xuất, nâng cao chất lượng và giá trị cà phê trong thời gian tới.
Xin cảm ơn ông!