Tăng trưởng - Lạm phát: Vấn đề đau đầu của các nhà ngân hàng trung ương

Tính thế lưỡng nan

Đây được xem là phiên bản hội nghị Jackson Hole tại Nhật Bản và cuộc họp năm nay sẽ tập trung vào hai vấn đề đang làm đau đầu các nhà hoạch định chính sách: tăng trưởng kinh tế trì trệ và lạm phát dai dẳng.

Mặc dù hầu hết các bài phát biểu đều mang tính học thuật và không dành cho giới truyền thông, chủ đề của năm nay sẽ đề cập đến “Những thách thức mới đối với chính sách tiền tệ”, cụ thể là cách các NHTW nên xử lý lạm phát dai dẳng, rủi ro kinh tế suy giảm, thị trường biến động và thuế quan của Mỹ. Những trở ngại đó, phần lớn là do các chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đang tạo ra những rào cản cho nhiều NHTW, bất kể họ đang trong lộ trình tăng hay giảm lãi suất.

Ví dụ, BOJ vẫn đang trên đà tiếp tục tăng lãi suất và giảm dần việc mua trái phiếu, một sự tương phản rõ rệt với các NHTW khác đang cắt giảm lãi suất, nhưng những diễn biến gần đây trên toàn cầu đã đặt ra câu hỏi về tốc độ của những động thái như vậy.

“Mặc dù BOJ có thể buộc phải giữ nguyên lãi suất trong một thời gian, nhưng họ không cần phải từ bỏ hoàn toàn việc tăng lãi suất”, cựu quan chức BOJ Nobuyasu Atago cho biết. “Họ chỉ cần truyền đạt theo cách mà khi tình hình có vẻ ổn, họ có thể tiếp tục tăng lãi suất”.

Tại cuộc họp năm ngoái, những người tham gia đã đánh giá lại kinh nghiệm của họ trong cuộc chiến chống lại suy thoái kinh tế bằng cách thảo luận về những bài học kinh nghiệm rút ra từ việc sử dụng nhiều công cụ nới lỏng tiền tệ phi truyền thống.

Họ cũng thảo luận về việc liệu Nhật Bản - quốc gia đã duy trì lãi suất ở mức cực thấp ngay cả khi các NHTW lớn khác đang tăng mạnh lãi suất - có thể thoát khỏi tình trạng giảm phát và lạm phát thấp trong nhiều thập kỷ với những dấu hiệu rõ ràng về việc tăng lương liên tục hay không.

Mặc dù mối quan tâm năm nay tập trung vào suy thoái kinh tế do thuế quan gây ra, các chủ đề phiên họp của hội nghị cho thấy các nhà hoạch định chính sách vẫn nhạy cảm với rủi ro bị mắc kẹt với lạm phát cao dai dẳng.

Một phiên họp có chủ đề “Nhu cầu dự trữ, kiểm soát lãi suất và thắt chặt định lượng”. Một phiên họp khác sẽ tranh luận về một bài báo do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố vào tháng 12 có tựa đề “Chính sách tiền tệ và nỗi sợ lạm phát”.

Bài báo đó giải thích cách các cú sốc cung lớn, chẳng hạn như cú sốc do đại dịch COVID gây ra, có thể dẫn đến lạm phát dai dẳng, cảnh báo về những nguy cơ mà các NHTW phải đối mặt khi cho rằng họ có thể nhìn thấu áp lực giá do chi phí đẩy.

Chờ đợi và quan sát

Đó có thể là quan điểm phổ biến của các NHTW khi phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan tương tự do cuộc chiến thương mại toàn cầu và chính sách thương mại thất thường của Trump.

Đơn cử nhứ Fed, ban đầu được cho là sẽ cắt giảm lãi suất nhiều hơn, nhưng cơ quan này đã buộc phải bật chễ độ “chờ đợi và quan sát” khi các quan chức cảnh báo vào tuần trước về lạm phát gia tăng do thuế quan.

Hay như ECB, dù được dự kiến ​​sẽ cắt giảm lãi suất một lần nữa vào tháng 6, nhưng khả năng tạm dừng sau đó đang tăng lên khi những thách thức về lạm phát đang dần xuất hiện. “Thuế quan có thể làm giảm lạm phát trong ngắn hạn nhưng lại gây ra rủi ro tăng giá trong trung hạn”, thành viên hội đồng quản trị ECB Isabel Schnabel, một người theo chủ nghĩa diều hâu, đã phát biểu tại một hội nghị tại Đại học Stanford vào ngày 9/5 - một lời kêu gọi rõ ràng về việc tạm dừng giảm lãi suất.

BOJ cũng phải đối mặt với thách thức trong việc cân bằng áp lực lạm phát trong nước và rủi ro tăng trưởng từ thuế quan của Mỹ. Thuế quan của ông Trump đã buộc BOJ phải cắt giảm mạnh dự báo tăng trưởng vào ngày 1/5, báo hiệu sự tạm dừng trong chu kỳ tăng lãi suất của mình. Tuy nhiên, Thống đốc BOJ Kazuo Ueda đã phát tín hiệu sẵn sàng tiếp tục tăng lãi suất nếu lạm phát cơ bản vẫn đi đúng hướng để đạt mục tiêu 2% một cách bền vững.

Lạm phát tiêu dùng cốt lõi của Nhật Bản đạt mức cao nhất trong hơn hai năm là 3,5% vào tháng 4 khi giá thực phẩm tăng vọt 7%, một dấu hiệu cho thấy chi phí sinh hoạt tăng cao đang gây ra nỗi đau cho các hộ gia đình.

“Rõ ràng là BOJ đã không đạt được mục tiêu ổn định giá cả”, Atago - hiện là nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu kinh tế Rakuten Securities, cho biết. “Lạm phát sẽ luôn là một trong những mối lo ngại đối với BOJ, có lẽ đã tụt hậu trong việc giải quyết áp lực giá trong nước”.

Theo kế hoạch Thống đốc BOJ Ueda có bài phát biểu quan trọng khi bắt đầu hội nghị vào thứ Ba, sau đó là bài phát biểu của Agustin Carstens - Tổng giám đốc Ngân hàng thanh toán quốc tế (BIS).