Tàu to liệu đã đủ?

Hải Thanh là xã thuần ngư của huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa, với trên 400 tàu đánh bắt nghề cá, 200 tàu dịch vụ nghề cá, 100 chiếc tàu đánh bắt trung, xa bờ. Đây cũng là xã nghề cá có số phương tiện đông nhất tỉnh, năng lực đánh bắt lớn, với khả năng đánh bắt từ 5 - 6 nghìn tấn thủy hải sản.

Cảng cá Tĩnh Gia (Thanh Hóa)

Hiện toàn xã có khoảng 40 DN chuyên chế biến bột cá, lò cá hấp, sửa chữa, đóng mới tàu thuyền, sơ chế cá đông lạnh… Nhu cầu đóng mới tàu của ngư dân rất lớn, chỉ tính đóng mới một tàu cao tốc thì nguồn vốn đã cần khoảng 4 tỷ đồng.

Ông Trần Hùng Vương, Chủ tịch UBND xã Hải Thanh cho biết, sau khi Nghị định 67/2014/NĐ-CP về một số chính sách phát triển thủy sản được ban hành, nhân dân trong xã rất mừng bởi phần lớn đội tàu đã khai thác lâu, xuống cấp, cần vốn để cải tạo, sửa chữa, nâng công suất, trang bị thiết bị hàng hải tốt hơn.

Ngư dân Trần Văn Xô (xã Hải Thanh) chuyên làm dịch vụ hậu cần nghề cá cho biết, gia đình có một tàu dầu, một tàu thu mua và cơ sở sản xuất đá lạnh. Nghiên cứu khá kỹ các điều kiện để vay “vốn 67”, ông Xô thấy mình có đủ điều kiện để vay vốn. Gia đình hiện đã đăng ký nhu cầu vay “vốn 67”, nếu được duyệt vay thì sẽ đóng mới tàu để nâng cao năng lực dịch vụ nghề cá.

Với tàu to, công suất lớn hơn, gia đình sẽ thu mua được nhiều hải sản hơn, cũng như trợ giúp tốt hơn cho các tàu đánh bắt cá xa bờ.

Ông Nguyễn Văn Thân, cùng ở xã Hải Thanh cho biết, nhu cầu vay vốn để nâng cấp, sửa chữa, trang bị ngư cụ… cho 2 tàu đánh bắt hải sản của gia đình là 6 tỷ đồng. Nếu được vay “vốn 67”, gia đình định đầu tư nâng cấp dàn lưới vây rút chì sâu trị giá khoảng 2 tỷ đồng, cũng như dàn đèn điện để nâng cao công suất đánh bắt…

Chủ tịch xã Trần Hùng Vương cho biết, đến nay bà con trong xã đã đến đăng ký vay “vốn 67” rất đông, với 53 chiếc tàu có nhu cầu vay và 25 chiếc đáp ứng đủ điều kiện cả về trình độ khai thác, vận hành máy tàu, trình độ văn hóa để điều khiển trang thiết bị, vốn đối ứng... Thế nhưng, hiện xã mới chỉ có 5/53 chiếc tàu được đáp ứng giải ngân.

Là đơn vị cung ứng vốn vay theo Nghị định 67 cho ngư dân, ông Trịnh Ngọc Thanh, Giám đốc Agribank Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa cho biết, cho ngư dân vay vốn đầu tư phương tiện đánh bắt hải sản đã được ngân hàng triển khai từ lâu, trước cả khi có Nghị định 67. Cán bộ ngân hàng thường xuyên bám sát địa bàn, bám sát ngư dân. Hộ ngư dân nào có nhu cầu vốn thì ngân hàng sẽ tạo điều kiện để tiếp cận. Chính vì vậy, ngay khi Nghị định 67 ra đời, Chi nhánh đã tiến hành khảo sát, nắm bắt nhu cầu vay vốn của ngư dân, cũng như tiến hành tập huấn cho cán bộ nhằm triển khai thực hiện Nghị định.

Tuy nhiên việc đầu tư cũng cần phải tính vào hiệu quả bởi nếu chỉ 200 tàu dịch vụ thì ngư dân có lãi nhưng nếu quá nhiều tàu dịch vụ thì ngư dân sẽ khó làm ăn và không còn lãi nữa. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần phải tăng cường đào tạo cho ngư dân, ngư dân phải có trình độ mới có thể điều khiển được những con tàu lớn, máy móc thiết bị hiện đại được. Và thực tế thì đã có một đôi tàu đầu tư trên 10 tỷ đồng đang được ngư dân rao bán để chuyển sang khai thác tàu cá gần bờ, vì tàu lớn song không phù hợp với khả năng khai thác, trình độ điều khiển của ngư dân.

Theo ông Nguyễn Văn Thân, tàu gỗ bền hơn tàu sắt, mặt khác việc sơn sửa cũng dễ dàng hơn so với tàu sắt. Bởi cứ mỗi 6 tháng là tàu sắt phải lên bờ để đánh hà và sơn sửa, trong khi tàu gỗ thì chỉ cần rửa sạch là có thể sơn ngay. Chính vì vậy, “vốn 67” hỗ trợ ngư dân đóng tàu vỏ sắt xem ra còn chưa phù hợp.

Chủ tịch UBND xã Hải Thanh cho rằng, không nên áp đặt ngư dân mẫu tàu, mô hình tàu… mà nên để ngư dân tự chọn mô hình tàu, xưởng đóng tàu, cũng như các thiết bị lắp đặt trên tàu. Các cơ quan liên quan chỉ cần giám sát và kiểm tra máy móc đạt yêu cầu kỹ thuật và phải mới 100%. Cũng bởi, từng chủ tàu với những kinh nghiệm, đặc điểm ngư trường, ngư dân lại muốn đóng tàu phù hợp với ngư trường đã quen để điều khiển con tàu được tốt nhất, do đó không nên áp một mẫu tàu nào cho ngư dân cả. Có như vậy, ngư dân sẽ chủ động được mô hình tàu, cách thức vận hành khai thác phù hợp với nhu cầu thực tiễn của người dân.
Một thiết kế tàu hợp lý, phù hợp với ngư trường và trình độ khai thác, quản lý của ngư dân sẽ là điểm đột phá cho Nghị định 67, để vốn và tàu hỗ trợ ngư dân vươn khơi, bám biển. Còn nếu chỉ tập trung vào đóng tàu to, trang bị hiện đại mà không quan tâm đến trình độ khai thác, điều khiển của ngư dân thì sẽ là một sự lãng phí lớn. Vốn ngân hàng đã sẵn sàng cùng ngư dân bám biển, thế nhưng tàu to liệu đã đủ?

Hà Đăng