Thị trường châu Âu tăng tiêu thụ thủy sản

Đánh giá mới nhất của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep) về thị trường tiêu thụ thủy sản Châu Âu (EU) cho thấy, do ảnh hưởng đại dịch, nguồn cung và thị trường chính ở EU bất ổn, nhiều quốc gia tiêu thụ thủy sản chính của EU như Italia, Pháp và Tây Ban Nha bị ảnh hưởng lớn. Các doanh nghiệp nhập khẩu gặp khó khăn về tài chính, nhiều doanh nghiệp khác bị ngưng hoạt động. Ngành chế biến thủy sản cũng bị ảnh hưởng vì các nhà máy giảm công suất do các biện pháp giãn cách xã hội.

Tuy vậy, EU vẫn là thị trường rất lớn đối với sản phẩm thủy sản của những quốc gia đang phát triển. Bởi đặc điểm tiêu dùng tại thị trường EU đa dạng, nhiều nước nhập khẩu lớn của EU đồng thời cũng là những nhà chế biến có công suất lớn, có nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu thô rất cao. Vì vậy, đối với doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản tại các quốc gia như Ấn Độ, Trung Quốc, Bangladesh, Việt Nam… thì EU là thị trường rất ưa thích. Đặc biệt là các nước Nam Âu.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Vasep cho biết, theo Đài quan sát Thị trường châu Âu đối với Khai thác và nuôi trồng thủy sản (EUMOFA), mức tiêu thụ thủy sản bình quân đầu người ở EU vào khoảng 24,3 kg, 3/4 trong số đó là các loài đánh bắt tự nhiên. Tổng lượng tiêu thụ thủy sản ở EU lên tới 12,77 triệu tấn/năm.

EU là thị trường đa dạng, với các đặc điểm tiêu dùng khác nhau. Cụ thể như, ở Hungary mức tiêu thụ bình quân đầu người 5,2 kg/năm. Còn ở Bồ Đào Nha mức tiêu thụ bình quân đầu người cao nhất là 57 kg (gấp đôi mức trung bình của EU); các nước Nam Âu như Tây Ban Nha, Malta, Pháp và Italia… lại tiêu thụ nhiều nhóm sản phẩm cá ngừ đóng hộp, cá tuyết, cá hồi, cá minh thái Alaska, tôm, vẹm và cá trích…

Hiện tại, những quốc gia tiêu thụ thủy sản lớn thuộc EU như Italia, Pháp và Tây Ban Nha đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch Covid-19. Doanh nghiệp tại các nước này gặp khó khăn về tài chính và thị trường tiêu thụ, khiến ngành chế biến thủy sản bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các nhà máy giảm công suất mạnh mẽ. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc nhập khẩu nguyên liệu thủy sản như cá ngừ, cá mòi hoặc cá cơm từ các quốc gia xuất khẩu.

Về thị trường tiêu thụ, bán lẻ thủy sản lại tăng doanh số do người tiêu dùng tích trữ thực phẩm và sản phẩm cá đông lạnh và đóng gói sẵn tăng đột biến. Nguồn cung thủy sản vào EU chủ yếu đến từ các quốc gia đang phát triển, chiếm 73% tổng giá trị nhập khẩu từ bên ngoài EU là các nước Trung Quốc, Ecuador, Việt Nam, Maroc và Ấn Độ. Các quốc gia EU nhập khẩu hàng đầu gồm Tây Ban Nha, Italia và Pháp.

Vasep đánh giá, hiện nay các nước Nam Âu là nơi tiêu thụ thủy sản lớn nhất EU. Đây là cơ hội cao nhất cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Bởi ngoài tỷ lệ tiêu thụ thủy sản cao trong người dân, các nước Tây Ban Nha, Italia và Pháp cũng là quốc gia chế biến thủy sản lớn ở EU. Nam Âu hiện đang nhập khẩu 9,3 tỷ USD/năm các sản phẩm thủy sản từ các nước đang phát triển, chiếm 82% tổng kim ngạch nhập khẩu từ bên ngoài EU. Bốn nhóm sản phẩm nhập khẩu chính của các quốc gia này là thủy sản thân mềm (mực ống, mực nang), giáp xác (tôm), thủy sản chế biến và bảo quản (thăn cá ngừ, cá ngừ đóng hộp) và phi lê thủy sản (cá tra).

Các nước Bắc Âu như Hà Lan, Bỉ, Đức có mức tiêu thụ thủy sản ít hơn, nhưng cũng ưa chuộng thủy sản nhập khẩu từ các nước phát triển. Nổi bật trong đó là những nhóm sản phẩm chính gồm phi lê cá, thịt cá khác, giáp xác (tôm), thủy sản chế biến và bảo quản (cá ngừ đóng hộp). Doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt có lợi thế hơn so với các nước khác (Trung Quốc, Ấn Độ…) ở sản phẩm tôm thẻ chân trắng. Thủy sản chế biến và bảo quản là loại sản phẩm được tiêu thụ nhiều thứ hai tại EU (tôm đứng nhất). Mặc dù nhóm hàng này gồm nhiều loài và sản phẩm đa dạng, nhưng cá ngừ là sản phẩm được tiêu thụ nhiều nhất, chiếm 76,1% tổng số các sản phẩm chế biến và bảo quản được nhập khẩu vào EU. Sản phẩm thăn cá ngừ sơ chế và đông lạnh, được sử dụng làm nguyên liệu cho ngành đồ hộp châu Âu. Các loài thủy sản khác được tiêu thụ trong phân khúc chế biến có cá cơm, cá sardine và cá thu. Hiện các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam đã xuất khẩu lượng lớn phi lê cá tra sang EU với tổng kim ngạch lên đến 233 triệu USD/năm. Trong đó Hà Lan, Đức là các nước tiêu thụ nhiều nhất. Đây chính là lợi thế lớn cho cá tra Việt Nam sau khi đại dịch đi qua.