Thúc đẩy hoạt động vận tải đa phương thức
Kinh tế thế giới đang trải qua những biến động sâu sắc bởi đại dịch Covid-19 làm bộc lộ những điểm nghẽn “chí mạng” của chuỗi cung ứng toàn cầu, buộc tất cả các nước phải xem xét lại vai trò của chuỗi cung ứng. Từ việc bị đứt gãy nguồn cung nguyên liệu, sau đó là nguồn cầu, suy giảm cầu ở thị trường châu Âu, châu Mỹ, đến thực trạng tăng giá cước cảng biển - khúc giữa để kết nối giữa cung và cầu, theo ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương).
Trong bối cảnh đó, xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh. Trong 4 tháng đầu năm 2021, mức tăng trưởng là từ 24-26%. Cùng với đó là gia tăng luồng đầu tư vào logistics, đặc biệt là vào hạ tầng logistics. Tiếp đó là sự phát triển của thương mại điện tử, kéo theo dịch vụ chuyển phát, cũng thúc đẩy ngành logistics tăng lên.
Ảnh minh họa |
Đầu tư cho lĩnh vực logistics và tăng cường liên kết logistics không chỉ hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, mà còn giảm chi phí hoạt động cho doanh nghiệp, đồng thời chuẩn bị đón nhận những cơ hội rất lớn. Muốn vậy, cấp thiết phải nâng cao năng lực logistics. Với vị trí địa kinh tế địa chính trị của mình, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm dịch vụ logistics trung chuyển của quốc tế và khu vực trong tương lai. Thêm nữa, các chính sách thuận lợi hóa thương mại, kích thích tăng trưởng kinh tế hậu Covid được thực hiện bởi Chính phủ đang hỗ trợ thiết thực trong việc mở rộng thị trường.
Hiện động lực phát triển logistics đang dịch chuyển rất mạnh về phía Bắc khi các chuỗi cung ứng và nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh của Trung Quốc có xu hướng chuyển đến đây, mà Hải Phòng là tâm điểm.
TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, Hải Phòng có nhiều tiềm năng, lợi thế sẵn có để tạo ra những đột biến, trở thành địa bàn trọng điểm về logistics của cả vùng. Bởi thành phố là đô thị loại 1, là giao điểm của 2 hành lang kinh tế Côn Minh – Lào Cai, Hà Nội – Hải Phòng; hiện nay là 1 trong 3 cực tăng trưởng kinh tế quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ; giữ vị trí trọng yếu trong hợp tác "Hai hành lang - Một vành đai kinh tế" giữa Việt Nam và Trung Quốc, là địa bàn có mối quan hệ chiến lược với các cực tăng trưởng lớn trong vùng Đông Á và Đông Nam Á. Thêm nữa, Hải Phòng đang đi đầu trong việc hút dòng vốn FDI của cả nước, là một cực tăng trưởng mạnh mẽ của tam giác phát triển kinh tế phía Bắc.
Tuy nhiên, thành phố hiện chưa khai thác hết tiềm năng lợi thế vốn có để góp phần hỗ trợ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam. Thành phố chưa có trung tâm logistic, trung tâm tiếp nhận và phân phối hàng hóa lớn, chi phí dịch vụ cao, chất lượng dịch vụ và tính chuyên nghiệp chưa đồng bộ…
Thực trạng của Hải Phòng cũng là bức tranh chung của ngành dịch vụ logistics Việt Nam. Điểm nổi bật hiện nay là chi phí logistics còn ở mức cao so với mức trung bình của thế giới. Kết cấu hạ tầng logistics chưa đồng bộ, năng lực cạnh tranh còn hạn chế, thiếu các trung tâm logistics, nhiều thủ tục liên quan bất cập.
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam (VLI - trực thuộc VLA) vào tháng 4/2021, các loại hình dịch vụ mà các doanh nghiệp cung cấp vẫn là những dịch vụ cơ bản phổ biến như thủ tục hải quan, giao nhận, vận tải nội địa và quốc tế, kho bãi. Tỷ lệ cung cấp các loại hình có giá trị gia tăng cao còn thấp.
Cụ thể, các cảng hiện đang trong quá trình container hóa, chỉ có thể tiếp nhận các tàu nhỏ và chưa được trang bị các thiết bị xếp dỡ container hiện đại, còn thiếu kinh nghiệm trong điều hành xếp dỡ container. Tại đa số các cảng biển, đường ra vào đều là những con đường độc đạo và nhỏ, chưa đáp ứng được tốc độ gia tăng của hàng hóa và lưu lượng xe gia tăng, dễ gây tình trạng ách tắc vào giờ cao điểm, dịp lễ Tết. Đáng quan ngại là không có sự kết nối đường bộ với đường sắt. Chưa phát huy năng lực của cảng hàng không trong việc chuyên chở hàng hóa…
Các chuyên gia khuyến nghị nên cho phép khu vực tư nhân được tham gia đầu tư các dự án phát triển hệ thống kho bãi, thông tin liên lạc; xây dựng một số trung tâm dịch vụ logistics; phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin.
Riêng với cảng biển có thể xem xét theo mô hình hệ thống portnet (cung cấp các dịch vụ trực tuyến tích hợp cho các hãng tàu, vận tải, giao nhận vận tải và chủ hàng) của Singapore, nơi thông tin được quản lý và chia sẻ bởi cảng biển, hãng tàu, các nhà vận chuyển đường bộ, các đại lý giao nhận vận tải và các cơ quan của chính phủ, nhất là hải quan.