Thương hiệu Việt cần phải định vị trên không gian số

Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh khẳng định bản sắc trên không gian số không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu cấp thiết đối với doanh nghiệp.

Đó là ý kiến phát biểu của ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh tại hội thảo “Tăng trưởng thị phần - Định vị thương hiệu Việt trên không gian số” do Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức ngày 9/9.

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, những năm gần đây, với hơn 100 triệu dân và sức mua ngày càng tăng, Việt Nam đang nổi lên như một trong những thị trường hấp dẫn nhất của khu vực Đông Nam Á. Quy mô thị trường bán lẻ trong nước hiện ước đạt 180 tỷ USD và dự báo sẽ tăng lên 350 tỷ USD vào cuối năm 2025. Song song đó, không gian số đã trở thành một “mặt trận mới” đầy tiềm năng.

Theo báo cáo E-Economy SEA 2024 của Google, Temasek và Bain & Company, thương mại điện tử Việt Nam đạt quy mô 22 tỷ USD trong năm 2024 và có thể tăng gần gấp ba, lên 63 tỷ USD vào năm 2030. Đây là cơ hội lớn để hàng Việt tiếp cận hàng chục triệu người tiêu dùng, đồng thời mở rộng vị thế trên bản đồ khu vực.

Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp thành phố nói riêng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu quốc tế có ưu thế về quy mô và chất lượng, cùng với sự lan tràn của hàng hóa giá rẻ từ nhiều thị trường. Đặc biệt, tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ngày càng phức tạp đã làm suy giảm lợi thế cạnh tranh của những doanh nghiệp chân chính. Trong bối cảnh đó, việc bảo vệ thương hiệu và khẳng định bản sắc hàng Việt trên không gian số không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu cấp thiết.

“TP. Hồ Chí Minh đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị, phân phối và marketing, xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử minh bạch và bền vững, đồng thời phát huy vai trò dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn để lan tỏa sức mạnh và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Sự kết nối chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và doanh nghiệp sẽ là nền tảng để xây dựng niềm tin, bảo vệ thương hiệu, mở rộng thị phần và khẳng định vị thế hàng Việt”, ông Nguyễn Văn Dũng khẳng định.

Theo kết quả của nhóm nghiên cứu VFA, dự báo giai đoạn 2025 - 2026, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam sẽ đạt từ 32 đến 45 tỷ USD, với sự cạnh tranh khốc liệt giữa các sàn lớn như Shopee, Lazada và sự bứt phá mạnh mẽ của TikTok Shop. Xu hướng livestream và shoppertainment (mua sắm kết hợp giải trí) phát triển nhanh, trong khi thị trường cũng chứng kiến sự dịch chuyển, phân hóa rõ rệt, các nhà bán lẻ nhỏ lẻ dần bị thu hẹp.

TS. Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tin học và Kinh tế Ứng dụng nhận xét về thương hiệu, doanh nghiệp Việt đã bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến việc xây dựng câu chuyện thương hiệu, nâng cao chất lượng sản phẩm và tạo kết nối cảm xúc với khách hàng, nhất là trong thế hệ trẻ như Gen Z và Millennials. Tuy nhiên, hạn chế lớn là thiếu vắng những thương hiệu mạnh ở phân khúc trung và cao cấp, marketing quốc tế còn yếu và chưa có chiến lược định vị bài bản trên không gian số. Vì vậy, thương hiệu Việt hiện vẫn ở vị trí “vùng giữa”, chưa tạo được khoảng cách rõ với hàng giá rẻ Trung Quốc, cũng chưa vươn tới tầm trung - cao cấp như Thái Lan hay Hàn Quốc.

Thời điểm hiện tại, hàng Việt phải đối diện trực tiếp với làn sóng hàng ngoại nhập. Những thương hiệu toàn cầu không chỉ có lợi thế về tiêu chuẩn chất lượng mà còn sở hữu hệ thống phân phối rộng khắp, tạo sức ép mạnh mẽ trên cả kệ truyền thống và kênh trực tuyến. Bên cạnh đó, tình trạng hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến ngày càng tinh vi. Nếu không bảo vệ được thương hiệu, doanh nghiệp sẽ đánh mất lợi thế cạnh tranh chính đáng, đồng thời niềm tin của người tiêu dùng cũng bị xói mòn.

Tình trạng hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến ngày càng tinh vi

Về kinh nghiệm cho thương hiệu trong nông sản xuất khẩu, ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch Vina T&T, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam cảnh báo rằng thương hiệu nông sản Việt vẫn còn mờ nhạt, phần lớn do sản xuất manh mún và tiêu chuẩn chưa đồng đều. Nếu không định danh rõ ràng, hàng Việt khó có thể vươn lên tham gia sâu chuỗi giá trị toàn cầu. Ngược lại, khi hàng nông sản của doanh nghiệp Việt có thương hiệu chính danh, sản phẩm sẽ được định giá cao hơn, mở ra cơ hội thâm nhập dễ dàng vào những thị trường khó tính như Mỹ, EU.

Góp ý cho doanh nghiệp trong việc xây dựng thương hiệu, bà Lâm Thúy Ái, Tổng Giám đốc Mebi Farm, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân Sài Gòn cho rằng thương hiệu cần được xây dựng uy tín từ nhân viên đến từng sản phẩm ra bên ngoài đều phải khẳng định giá trị cốt lõi của mình. Các sản phẩm mang thương hiệu phải được sự trải nghiệm từ khách hàng đến đối tác. Khi mở rộng thị trường thì giá trị cốt lõi phải xây dựng sản phẩm đối ứng với người tiêu dùng, đầu vào tốt thì đầu ra mới tốt được. “Hiện nay, các doanh nghiệp ngại sử dụng ứng dụng trên không gian số vì sợ bị lộ thông tin. Thế nhưng, khi sử dụng ứng dụng không gian số, doanh nghiệp mới có thể mang tiếng nói của mình khẳng định giá trị sản phẩm”, bà Ái chia sẻ.

Các chuyên gia và doanh nghiệp khẳng định việc định vị thương hiệu Việt trong không gian số rất quan trọng. Bản thân các doanh nghiệp có thương hiệu không chỉ bị làm hàng nhái, hàng giả. Trong kỷ nguyên số, quá trình này không chỉ dừng ở sở hữu trí tuệ, mà còn phải gắn với minh bạch chuỗi cung ứng, áp dụng tiêu chuẩn chất lượng và thể hiện trách nhiệm xã hội. Đó chính là con đường để hàng Việt giữ vững thị phần nội địa, đồng thời tạo sức bật ra quốc tế. Người tiêu dùng hiện nay muốn mua hàng thường sử dụng điện thoại để tìm kiếm. Doanh nghiệp không định vị thương hiệu Việt trên không gian số thì sẽ bị tụt hậu và chậm lại trong guồng phát triển.

Thông qua ý kiến của các chuyên gia cũng như cơ quan quản lý, để vấn đề chung để phát triển thương hiệu Việt trên không gian số một cách bài bản và tốt, bà Bùi Thị Hồng Sương, Phó Tổng Biên tập Báo Sài Gòn Giải Phóng cho rằng, bài toán đặt ra không chỉ là việc hàng Việt phải giữ vững thị phần trước làn sóng hàng ngoại nhập, mà còn là làm thế nào để định danh rõ ràng, xây dựng niềm tin và khẳng định thương hiệu mạnh mẽ trên không gian số – nơi hành vi mua sắm biến đổi từng ngày. Đây là yêu cầu cấp thiết nếu chúng ta muốn hàng Việt vươn ra thị trường khu vực và thế giới, đồng thời chinh phục người tiêu dùng trong nước bằng chính giá trị nội tại và uy tín thương hiệu.