Tận dụng cơ hội tham gia chuỗi giá trị toàn cầu

	Tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu: Nỗ lực của bản thân là quan trọng nhất
	EVFTA - Cơ hội vàng nâng cấp Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu
	Tận dụng EVFTA, thúc đẩy rau quả vào chuỗi giá trị toàn cầu

Động lực lớn cho DN Việt

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) được đánh giá là một hiệp định thương mại toàn diện, chất lượng cao, tạo sự cân bằng về lợi ích cho cả hai phía, cả Chính phủ và DN Việt Nam cũng như các nước Liên minh châu Âu (EU) đặt rất nhiều kỳ vọng vào sự tăng trưởng thương mại song phương từ đây. Kể từ ngày 1/8/2020 khi EVFTA có hiệu lực, hàng hóa xuất xứ Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam được cắt giảm thuế cao như nông sản, thủy sản, đồ gỗ, dệt may, da giày, điện tử… sẽ nâng cao lợi thế cạnh tranh so với hàng hóa xuất xứ từ các đối thủ cạnh tranh tại thị trường EU.

Cơ sở hạ tầng tốt là cơ hội để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu

Thực tế số liệu cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu EUR.1 cho thấy, trong vòng 1 tháng (kể từ ngày 1/8 đến hết ngày 31/8/2020), các tổ chức được ủy quyền đã cấp trên 7.200 bộ C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch 277 triệu USD đi 28 nước EU. Các mặt hàng đã được cấp C/O mẫu EUR.1 chủ yếu là giày dép, thủy sản, nhựa và các sản phẩm nhựa, cà phê, hàng dệt may, túi xách, va li, rau quả, sản phẩm mây, tre, đan... Thị trường nhập khẩu đa phần là các nước có cảng biển và trung tâm phân phối, trung chuyển của EU như Bỉ, Đức, Hà Lan, Pháp, Anh Quốc. Trong đó, nhiều lô hàng đã tới thị trường EU, thông quan và được hưởng ưu đãi, theo Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương.

Đặc biệt, EVFTA có hiệu lực trong thời điểm này đang tạo cơ hội lớn cho Việt Nam thu hút đầu tư và xu hướng chuyển dịch sản xuất trên toàn cầu. Để nắm bắt cơ hội hồi phục nhanh sau đại dịch, các DN Việt Nam đang đẩy mạnh quảng bá thương hiệu thông qua các hình thức trực tuyến và giao dịch điện tử; thay cho hình thức tiếp xúc trực tiếp và xúc tiến thương mại truyền thống. Ở chiều ngược lại, đại dịch đã đẩy nhanh quá trình số hóa nói chung và thương mại điện tử trong ngành bán lẻ nói riêng.

Bà Võ Thị Khánh Trang, Trưởng bộ phận Nghiên cứu, Savills Việt Nam nhìn nhận, tiềm năng to lớn từ thị trường này là động lực lớn cho các DN Việt Nam đẩy mạnh cơ hội phục hồi và hội nhập sau đại dịch. Một EU với 28 nước thành viên, tổng dân số khoảng 500 triệu người và thu nhập bình quân đầu người hàng năm khoảng 32.900 USD sẽ giúp DN Việt Nam đa dạng hóa thị trường, thúc đẩy xuất nhập khẩu, tạo đà hỗ trợ DN phục hồi nhanh sau dịch bệnh.

Tìm cơ hội trong thách thức

Ông Giorgio Alberti, Đại sứ - Trưởng phái đoàn EU tại Việt Nam chia sẻ, ngoài lợi ích kinh tế từ việc giảm thuế cho các đơn vị xuất nhập khẩu và có lợi cho túi tiền của người dân, EVFTA cũng được kỳ vọng sẽ thu hút thêm nhiều vốn FDI từ EU đến Việt Nam. Tuy nhiên, để thu hút được nguồn vốn này, các DN Việt cần tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, nếu không, sẽ là bất lợi rất lớn. Bởi thực tiễn cho thấy, EU là một phần của các chuỗi giá trị toàn cầu trong nhiều lĩnh vực sản phẩm, ở nhiều khâu như R&A, thiết kế, sản xuất, marketing, phân phối, tái chế…

Đặt trong bối cảnh dịch Covid-19 và các căng thẳng thương mại đang diễn biến phức tạp như hiện nay, thì yêu cầu xây dựng chuỗi cung ứng có trách nhiệm, an toàn lại càng trở nên quan trọng, cấp thiết hơn bao giờ hết. EVFTA chính là nền tảng quan trọng để Việt Nam và EU chung tay cùng nhau xây dựng chuỗi cung ứng có trách nhiệm và an toàn.

Thực tế cho thấy, những hạn chế của hầu hết các DN Việt Nam là quy mô và nguồn lực nhỏ, nhiều hàng hóa chưa đạt chất lượng, mẫu mã kém đa dạng, giá cả còn cao, thiếu sự liên kết chuỗi sản xuất phân phối trong nước... Các DN cũng sẽ đối mặt với các quy định về hàng rào kỹ thuật trong thương mại và quy tắc xuất xứ hàng hóa tại châu Âu.

Mặt khác, Việt Nam là nước đi sau trong ngành công nghiệp hỗ trợ nên sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Chính vì vậy, khả năng kết nối của DN nội địa còn thấp, số lượng DN có thể tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu còn nhỏ.

Thêm nữa, thời gian mà Việt Nam thực hiện cam kết trong EVFTA là 7 năm, trong đó, nhiều điều khoản và thỏa thuận sẽ thực hiện trong vòng 2 đến 3 năm kể từ ngày ký hiệp định cũng đặt ra những thách thức buộc các DN Việt Nam cần hiểu và đảm bảo thực hiện đúng các cam kết về chất lượng hàng hóa xuất khẩu sang EU.

Đại diện Bộ Công thương chia sẻ, thực tế số liệu cấp C/O mẫu EUR.1 càng khẳng định mức độ quan tâm của DN cũng như tầm quan trọng của thị trường này đối với xuất khẩu của Việt Nam. Nếu muốn tiếp tục tận dụng cao nhất ưu đãi từ EVFTA, bên cạnh sự nỗ lực vượt khó, đòi hỏi các DN Việt cần nắm vững các quy định, công thức tính toán của từng quy tắc xuất xứ ưu đãi liên quan đến ngành hàng của mình. Nhất là phải linh hoạt điều chỉnh cơ cấu sản phẩm cho phù hợp với chuỗi cung ứng sản xuất và nguồn cung nguyên vật liệu đầu vào.

Covid-19 đang làm đứt gãy chuỗi giá trị tạm thời, từ thượng nguồn và hạ nguồn. Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, rất cần sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa từ phía Chính phủ như giảm chi phí giúp DN Việt tiếp cận tín dụng (vay ưu đãi, bảo lãnh không thế chấp); ổn định chi phí và nguồn nhân công; giảm thủ tục hành chính và chi phí không chính thức…

Đại sứ Giorgio Aliberti cho rằng, Việt Nam chưa cần tạo ra thay đổi lớn toàn bộ các chính sách, nhưng phải có những điều chỉnh để chính sách ngày càng phù hợp với các quy định của EU, bởi đó là điều các nhà đầu tư EU rất quan tâm. Việc làm rõ và điều chỉnh chính sách là con đường tốt nhất để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu.