Thương mại Mỹ - Trung lại nóng lên với vấn đề nhập khẩu dầu

Đàm phán thương mại Mỹ - Trung lại nóng lên với vấn đề nhập khẩu dầu

“Trung Quốc sẽ luôn đảm bảo nguồn cung năng lượng phù hợp với lợi ích quốc gia”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định trên mạng xã hội X hôm thứ Tư, sau hai ngày đàm phán thương mại tại Stockholm, nhằm đáp trả lời đe dọa áp thuế 100% từ phía Mỹ.

“Cưỡng ép và gây áp lực sẽ không mang lại kết quả. Trung Quốc kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình”, Bộ này cho biết thêm.

Phản ứng mạnh mẽ này diễn ra trong bối cảnh cả Bắc Kinh và Washington đều thể hiện thiện chí trong việc hạ nhiệt căng thẳng thương mại, vốn leo thang mạnh mẽ bởi các mức thuế cao và các biện pháp hạn chế trước đó. Lập trường cứng rắn của Trung Quốc cho thấy nước này sẵn sàng đối đầu với chính quyền Trump, nhất là khi thương mại gắn chặt với các mục tiêu năng lượng và chiến lược đối ngoại.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, sau các phiên họp, cho biết phía Trung Quốc “rất coi trọng chủ quyền” trong vấn đề nhập dầu từ Nga.

“Chúng tôi không muốn can thiệp vào chủ quyền đó, nên họ sẵn sàng chịu thuế 100%”, ông nói.

Dù đánh giá Trung Quốc là đối tác đàm phán “rất cứng rắn”, Bessent vẫn lạc quan: “Tôi tin chúng ta đang có nền tảng cho một thỏa thuận”.

Gabriel Wildau, Giám đốc điều hành tại hãng tư vấn Teneo, nhận định khả năng ông Trump thực sự triển khai mức thuế 100% là thấp, vì điều đó sẽ phá hủy mọi tiến triển gần đây và gần như chấm dứt cơ hội đạt được thỏa thuận giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình trong mùa thu này.

Trung Quốc không lùi bước

Mỹ kỳ vọng việc hạn chế nguồn thu từ dầu mỏ - một nguồn lực tài chính chính yếu của Nga và Iran - sẽ làm suy yếu khả năng quân sự của hai nước này. Nhưng Trung Quốc vẫn kiên quyết giữ vững lập trường.

Ngay từ khi Tổng thống Trump công bố kế hoạch áp thuế quy mô lớn vào tháng 4, Trung Quốc là quốc gia duy nhất có phản ứng trả đũa quyết liệt.

Theo Giám đốc Viện nghiên cứu WTO tại Đại học Kinh tế và Thương mại Quốc tế Bắc Kinh, Tu Xinquan: “Nếu Mỹ cứ khăng khăng áp thuế, Trung Quốc sẽ đấu tranh đến cùng”.

Các nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh có thể đang tận dụng việc nhập dầu làm đòn bẩy mặc cả để giành thêm nhượng bộ từ phía Mỹ. Ông Scott Kennedy, cố vấn cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho rằng Trung Quốc sẽ không thay đổi chính sách khi thấy sự thiếu nhất quán trong các mục tiêu đối ngoại của Mỹ, trong khi lập trường của Bắc Kinh đối với Moscow rất rõ ràng.

Học giả tại Viện Chính sách Xã hội châu Á, Danny Russel, cho rằng Bắc Kinh cảm thấy mình đang “nắm thế chủ động” trong cuộc đấu với Washington. Ông nhận định việc tiếp tục mua dầu từ Nga không chỉ duy trì “đoàn kết chiến lược” với Tổng thống Putin, mà còn giúp Trung Quốc tiết kiệm chi phí nhập khẩu nhờ mức giá rẻ.

“Trung Quốc đơn giản là không thể từ bỏ dầu từ Nga và Iran, đó là nguồn cung năng lượng chiến lược mà Bắc Kinh đang mua với giá hời”, ông nói.

Trung Quốc và Ấn Độ là hai khách hàng dầu lớn nhất của Nga

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), khoảng 80-90% lượng dầu xuất khẩu của Iran hiện đang được Trung Quốc tiêu thụ. Chỉ riêng lượng dầu Iran Trung Quốc nhập khẩu đã vượt mức 1 triệu thùng/ngày. Trong khi đó, Trung Quốc là khách hàng lớn thứ hai của dầu Nga, chỉ sau Ấn Độ.

Tháng 4 vừa qua, lượng dầu Nga nhập vào Trung Quốc tăng 20% so với tháng trước, lên hơn 1,3 triệu thùng/ngày, theo Viện Kinh tế Kyiv.

Tuần trước, Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Ấn Độ, đồng thời áp thêm một mức thuế khác nhằm trừng phạt việc nước này tiếp tục nhập dầu Nga. Phản ứng lại, Bộ Ngoại giao Ấn Độ nhấn mạnh rằng quan hệ với Nga là “ổn định và bền vững theo thời gian”.

Quốc hội Mỹ tăng áp lực

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đang thúc đẩy đạo luật cho phép Tổng thống áp mức thuế lên tới 500% với bất kỳ quốc gia nào “cố ý” mua dầu, khí đốt, hoặc các sản phẩm năng lượng từ Nga. Dự luật được ông giới thiệu từ tháng 4 nhằm phá vỡ dòng tài chính từ dầu giá rẻ mà Trung Quốc đang chuyển cho Nga.

Graham nhấn mạnh: Mục tiêu là chấm dứt vòng luẩn quẩn, trong đó Trung Quốc tiếp tục mua dầu dưới giá thị trường từ Nga... Dự luật hiện đã có sự ủng hộ từ 84 Thượng nghị sĩ và có bản song song tại Hạ viện với sự ủng hộ từ cả hai đảng chiếm đa số ghế.

Dù chưa được đưa ra bỏ phiếu, các nghị sĩ Cộng hòa tuyên bố sẵn sàng hành động nếu Tổng thống Trump yêu cầu.