Tín dụng xanh: Nguồn vốn rẻ cho phát triển bền vững

Những dự án xanh cần nguồn tín dụng xanh

Cơ hội tiếp cận nguồn vốn rẻ

Bà Đỗ Ngọc Diệp, Quản lý dự án công trình xanh và biến đổi khí hậu của Tổ chức Tài chính Quốc tế - IFC (thuộc ngân hàng Thế giới - WB) cho biết, các cơ hội tài chính xanh quốc tế cũng đang tiếp cận thị trường Việt Nam. Theo đó, các sản phẩm tài chính xanh còn giúp các ngân hàng tiếp cận nhiều nguồn vốn ưu đãi. Cụ thể như, Chương trình tăng cường thị trường xây dựng xanh (MAGC) do chính phủ Anh hợp tác với IFC triển khai, sẽ cung cấp tài chính ưu đãi qua các ngân hàng trung gian để thúc đẩy hoạt động xây dựng xanh tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Hiện nay, các khoản tín dụng xanh được cung cấp cho nhiều đối tượng người vay, với phí vốn thấp hoặc điều khoản trả nợ có lợi. Hầu hết doanh nghiệp doanh nghiệp (DN) đều có thể tiếp cận các tín dụng xanh bằng cách tách chi tiêu cải thiện xanh khỏi chi tiêu chung, như chia thành từng khoản cho việc lắp đặt thiết bị sưởi hoặc làm mát tiết kiệm năng lượng hơn.

Mới đây nhất, IFC đã cho cho một tập đoàn bất động sản ở Việt Nam vay 44 triệu USD để thúc đẩy công trình xanh. Chứng chỉ công trình xanh do IFC phát hành có thể giúp doanh nghiệp tiếp cận được nhiều nguồn vốn vay xanh khác, không chỉ là IFC. Ngoài doanh nghiệp bất động sản, các doanh nghiệp thuộc khối phát triển nhà ở, bất động sản nghỉ dưỡng, du lịch cũng có thể xem xét khoản vay này. Ngoài cho vay trực tiếp, IFC còn phát hành trái phiếu liên kết bền vững.

“Nhiều DN bất động sản đang có xu hướng ràng buộc các khoản vay theo các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Tuy nhiên, các khoản vay ưu đãi tích cực này sẽ buộc các DN phải vượt qua được các mốc hướng tới mục tiêu môi trường đã thỏa thuận trước”, bà Đỗ Ngọc Diệp nhấn mạnh.

Theo Climate Bonds Initiative (CBI), đến năm 2023, khoảng 2.334 tỷ USD trái phiếu xanh (TPX) đã được phát hành, bằng 5% giá trị thị trường nợ toàn cầu và dự kiến tới năm 2025 là 5.000 tỷ USD. Bên cạnh TPX còn có các loại trái phiếu khí hậu, xã hội, môi trường, phát triển bền vững và trái phiếu các dự án bảo vệ thiên nhiên, xã hội và quản trị công (ESG).

Ông Phạm Trung Kiên, Phó trưởng Văn phòng đại diện Agribank khu vực Miền Nam cho biết: Mức cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn và đặc biệt là kinh tế xanh với lãi suất rất thấp

Chủ động tiếp cận các nguồn vốn quốc tế

Bàn về nguồn vốn cho tăng trưởng xanh, ông Phạm Trung Kiên, Phó trưởng Văn phòng đại diện Agribank khu vực Miền Nam chia sẻ thông tin, đến 31/12/2022, dư nợ cho vay đối với lĩnh vực xanh của Agribank đạt gần 12.000 tỷ đồng (chiếm khoảng 1% dư nợ cho vay nền kinh tế). Trong đó đặc biệt là các lĩnh vực là là lâm nghiệp bền vững, năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, nông nghiệp xanh, công nghiệp xanh.

Với đặc thù là ngân hàng 100% thuộc sở hữu nhà nước nên Agribank luôn đặt trọng tâm phục vụ cho các mục tiêu tăng trưởng quốc gia và đầu tư vào các lĩnh vực trọng yếu, đặc biệt là TP.HCM. Từ đó, Agribank có một số định hướng như: ưu tiên cung ứng vốn và dịch vụ tài chính phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn và tiếp tục duy trì dư nợ cho vay nông nghiệp nông thôn từ 65-75%; nghiên cứu và phát triển các sản phẩm tín dụng xanh có chính sách ưu đãi khuyến khích cho vay các dự án phương án kinh doanh hiệu quả, thân thiện với môi trường.

“Tại Agribank, mức cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn và đặc biệt là kinh tế xanh với lãi suất là rất thấp và cũng chủ động tìm kiếm tiếp cận các nguồn vốn quốc tế xanh thông qua các bộ ngành đầu mối, các định chế tài chính, tổ chức phi chính phủ khác, tín dụng xanh để tăng trưởng nguồn vốn và hỗ trợ cho các dự án xanh.

Riêng với địa bàn TP.HCM, Agribank đã chuẩn bị mọi nguồn lực để thực hiện các chỉ đạo chung của Thành phố, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM trong các chính sách phát triển tín dụng xanh để thực hiện thành công Nghị quyết 98 của Quốc hội thí điểm một số cơ chế chính sách chính sách đặc thù phát triển của TP.HCM" - ông Phạm Trung Kiên thông tin thêm.

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho rằng, ngành dệt may đang đứng trước cơ hội rất lớn nhờ các hiệp định thương mại tự do (FTS) mà chính phủ ký với các quốc gia trên thế giới. 8 tháng đầu năm 2023, toàn ngành xuất khẩu được 26,3 tỷ USD, riêng tháng 8 là 3,6 tỷ USD. Số liệu này cho thấy thị trường toàn cầu bắt đầu nóng lên nhưng cũng đặt ra thách thức không nhỏ đối với ngành, đó là mô hình phát triển bền vững.

Cách đây 5 năm ngành dệt may đã chịu nhiều áp lực từ thị trường xuất khẩu như: áp lực đánh giá của nhãn hàng về thị trường liên quan xanh. bền vững, khí thải, rác thải, môi trường làm việc và đặc biệt là các chứng chỉ an toàn cho sản phẩm vào thị trường khó tính như châu Âu hay Mỹ. Thực tế, đã có doanh nghiệp đầu tư hệ thống sản xuất xanh nhưng con số này vẫn còn rất khiêm tốn.

"Do vậy, chúng tôi mong các cơ quan quản lý có hướng dẫn linh hoạt cho từng DN, từng địa phương để đảm bảo khả năng tài chính, nội lực thực hiện. Cùng với đó là chính sách vốn để các doanh nghiệp dệt may đầu tư máy móc, công nghệ theo xu hướng xanh, bền vững" - ông Vũ Đức Giang kỳ vọng.

Theo Công ty Kiểm toán Deloitte Việt Nam, hiện còn nhiều vấn đề Việt Nam cần xem xét cho phù hợp bối cảnh, như việc nên đi theo thị trường tín chỉ carbon bắt buộc hay tự nguyện, có nên áp dụng thuế carbon hay không. Một số nước phát triển như Mỹ không đặt ra thuế carbon, trong khi một số nước xung quanh Việt Nam có áp dụng.

Riêng đối với TP.HCM, cần có chính sách riêng đặc thù, áp dụng thử nghiệm, nếu không sẽ không thực hiện được. Hiện nay 65% phát thải carbon là từ năng lượng. Vậy để giảm phát thải từ lĩnh vực năng lượng, Thành phố cần có đặc thù, nhất là khi thực hiện Quy hoạch điện VIII. Về phát triển thị trường carbon, hiện nay kể cả một số nước phát triển cũng chỉ là nước trung gian, không thực sự đẩy mạnh, khuyến khích phát triển thị trường này.

Mục tiêu xây dựng thành Thành phố tăng trưởng xanh có thể xây dựng đề án huy động TPX của chính quyền địa phương, khuyến khích DN phát hành trái phiếu DN xanh phục vụ các mục tiêu, chương trình, dự án xanh đáp ứng đủ các tiêu chí phát triển xanh.

Nhất là đối với mục tiêu không phát thải, TP.HCM cần sử dụng các nguồn tài chính xanh, kể cả phát hành TPX của chính quyền địa phương (để đầu tư một phần hay toàn bộ) cho các dự án năng lượng tái tạo, như điện gió ngoài khơi khu vực biển Cần Giờ, điện mặt trời mái; hỗ trợ các dự án chuyển đổi năng lượng xanh, sạch; chiếu sáng công cộng bằng năng lượng tái tạo; xây dựng hệ thống rác phát điện từ rác thải sinh hoạt thay vì chôn lấp như hiện nay; hỗ trợ sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm, dịch vụ thân thiện môi trường; hỗ trợ DN đổi mới công nghệ; phát triển ngành công nghiệp môi trường, dịch vụ môi trường.