Thúc đẩy tín dụng xanh tiến đến Net Zero

Tạo mọi điều kiện cho tín dụng xanh

Việc ban hành Kế hoạch hành động thể hiện quyết tâm của ngành Ngân hàng trong việc chung tay thúc đẩy tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero mà Việt Nam đang thực hiện.

Thực tế, trong suốt thời gian qua, NHNN cũng đã tích cực thực hiện nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy tín dụng xanh trong toàn Ngành. Ông Trần Anh Quý - Trưởng phòng Tín dụng chính sách nhà nước, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, NHNN đã hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho tín dụng xanh và ngân hàng xanh; nghiên cứu, đề xuất xây dựng các giải pháp tập trung nguồn lực cho tín dụng xanh; tăng cường triển khai đánh giá rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD. Đồng thời, đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực và việc làm xanh, thực hiện đào tạo và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản trị, điều hành về tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số đối với ngành Ngân hàng, đặc biệt về tín dụng, ngân hàng xanh. NHNN cũng hỗ trợ các TCTD tiếp nhận nguồn hỗ trợ quốc tế để cho vay ưu đãi các dự án xanh.

Nhờ những nỗ lực trên, hiện có 39/129 TCTD phát sinh dư nợ xanh, đạt hơn 500.524 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 4,2% dư nợ tín dụng của nền kinh tế. Có 34/129 TCTD đánh giá rủi ro về môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng với dư nợ hơn 2,3 triệu tỷ đồng, chiếm tỷ trọng gần 20% tổng dư nợ của toàn nền kinh tế. Tín dụng xanh tập trung chủ yếu vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, nông nghiệp sạch, hay các doanh nghiệp chú trọng vào ESG?

Hiện các TCTD đang ngày càng quan tâm đến việc thúc đẩy tín dụng xanh

Dưới sự chỉ đạo của NHNN, cũng như nhận thức tầm quan trọng, các TCTD cũng ngày càng quan tâm nhiều hơn tới việc thúc đẩy tín dụng xanh, vì mục tiêu phát triển bền vững. Ông Trần Long - Phó Tổng Giám đốc BIDV cho biết, trở thành ngân hàng xanh là một mục tiêu ưu tiên trong chiến lược kinh doanh giai đoạn 2021 – 2025 và tầm nhìn đến 2030 của BIDV. Trong đó, BIDV tập trung phát triển các sản phẩm, dịch vụ xanh riêng biệt và điều chỉnh cơ cấu, mô hình tổ chức hướng tới ngân hàng xanh. Đồng thời, ngân hàng dành tỷ trọng nhất định để tài trợ cho các khách hàng trong lĩnh vực năng lượng xanh góp phần chuyển đổi nền kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường. Hiện nay, BIDV dẫn đầu thị trường về tài trợ lĩnh vực xanh với 1.718 dự án, dư nợ tín dụng đạt 63.773 tỷ đồng (tương đương 2,7 tỷ USD), chiếm 4,3% tổng dư nợ tín dụng của BIDV và 13% tổng dư nợ cho vay lĩnh vực xanh toàn bộ nền kinh tế.

Còn tại BAC A BANK, ông Chu Nguyên Bình, Phó Tổng giám đốc chia sẻ, ngân hàng ưu tiên tư vấn đầu tư và cấp tín dụng cho các dự án mang tính phát triển bền vững, tạo ảnh hưởng tích cực đối với môi trường. BAC A BANK đặc biệt chú trọng thẩm định các yếu tố dự án có thể tác động đến môi trường tự nhiên và an sinh xã hội trong quá trình ra quyết định tư vấn đầu tư và cấp tín dụng. Ngân hàng thường xuyên đánh giá hiệu quả triển khai dự án trên khía cạnh thân thiện với môi trường, bổ sung hoàn thiện các gói sản phẩm phục vụ “tín dụng xanh” đáp ứng tối đa nhu cầu mở rộng và phát triển của các doanh nghiệp.

Tích cực khai thác nguồn lực quốc tế

Tuy đã có nhiều nỗ lực từ cả NHNN và các NHTM, nhưng tỷ lệ tín dụng xanh vẫn còn khiêm tốn và chưa có sự đồng đều ở tất cả các ngân hàng. Lý giải điều này, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam cho rằng, nguyên nhân một phần do chưa có quy định chung của Quốc gia về tiêu chí, danh mục dự án xanh cho các ngành/lĩnh vực theo hệ thống phân ngành kinh tế, làm căn cứ để các TCTD xác định cấp tín dụng xanh cho giai đoạn tới. Ngoài ra, việc cấp tín dụng xanh đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu, khó khăn cho cán bộ tín dụng trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng. Bên cạnh đó, còn là hạn chế trong ý thức bảo vệ môi trường của người dân, doanh nghiệp dẫn đến bị xử phạt vi phạm pháp luật về môi trường ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án, tiềm ẩn rủi ro thu hồi nợ cho các TCTD.

Đặc biệt, việc đầu tư vào các ngành/lĩnh vực xanh, nhất là lĩnh vực năng lượng tái tạo, công trình xanh thường đòi hỏi thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn. Trong khi nguồn vốn cho vay của các TCTD thường là vốn huy động ngắn hạn, khó khăn cho các TCTD trong việc cân đối vốn và đảm bảo tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo quy định.

Nhấn mạnh tăng trưởng xanh là xu thế tất yếu, TS. Lê Duy Bình cho rằng, các ngân hàng cũng sẽ buộc phải bắt kịp theo nhu cầu của doanh nghiệp chuyển dịch dần sang sản xuất xanh, mô hình kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững. Tại Việt Nam, tín dụng vẫn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Tuy nhiên, chuyên gia này khẳng định, không nên đặt hết gánh nặng lên vai ngân hàng, cần chú trọng phát triển thị trường vốn cho mục tiêu xanh của nền kinh tế. Đơn cử như phát triển thị trường trái phiếu xanh, thị trường mua bán tín chỉ carbon…

Một trong những nguồn vốn dồi dào có thể khai thác đó là nguồn lực quốc tế. Theo TS. Lê Duy Bình, hiện đang có rất nhiều tổ chức quốc tế sẵn sàng tài trợ cho mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam thông qua các NHTM.

Một khảo sát của NHNN từ 21 tổ chức quốc tế có hoạt động tài trợ xanh tại Việt Nam cho thấy, số lượng các tổ chức đầu tư vào lĩnh vực xanh từ sau năm 2020 đến nay tăng nhanh, gấp 2,5 lần so với các giai đoạn trước 2010, 2010-2015 và giai đoạn 2015- 2020. Lý do khiến các tổ chức quyết định tài trợ cho Việt Nam là mong muốn đóng góp cho các vấn đề về môi trường của Việt Nam, qua đó nâng cao thương hiệu của tổ chức và mở rộng kế hoạch kinh doanh. Hầu hết các tổ chức tham gia khảo sát quan tâm tài trợ cho các dự án liên quan đến năng lượng xanh tại Việt Nam; và đều có kế hoạch tài trợ xanh cho Việt Nam thời gian tới, trong đó một số tổ chức đã có kế hoạch cụ thể về số vốn đầu tư.

Theo khảo sát, tiêu chí đánh giá, lựa chọn phê duyệt cấp tín dụng xanh hàng đầu của các tổ chức dựa trên các yếu tố: tính khả thi dự án, hồ sơ doanh nghiệp, tác động đến môi trường của dự án và lịch sử tuân thủ các quy định về môi trường của chủ đầu tư. Các hình thức tài trợ khá đa dạng như: cho vay trực tiếp và cho vay hợp vốn, bảo lãnh, góp vốn, tư vấn, hỗ trợ đào tạo, tài trợ gián tiếp qua các TCTD...

Theo TS. Lê Duy Bình, nếu tận dụng được nguồn lực này, đây sẽ là một hỗ trợ rất tốt cho mục tiêu phát triển xanh mà Việt Nam đang hướng tới.