Tín dụng chính sách xã hội: Mang tính nhân văn, hợp với xu thế phát triển (Kỳ 1)

Kỳ 1: Tín dụng chính sách xã hội - mối quan hệ gắn bó hữu cơ bền chặt "Ý Đảng - Lòng Dân"

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, đất nước vừa thoát khỏi hai ách nô lệ của thực dân Pháp và phong kiến địa chủ, nền kinh tế thấp kém, nhân dân đói khổ, chịu đói, chịu rét. Dưới sự lãnh đạo của Bác Hồ, Đảng ta, Nhà nước ta tập trung vào nhiệm vụ kiến quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Chúng ta đã giành được tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét thì tự do độc lập cũng không làm gì, dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, độc lập khi mà dân được ăn no, mặc đủ", trong giai đoạn đó đất nước ta phải tiến hành hai cuộc chiến tranh ác liệt, tàn khốc để giữ vững độc lập tự do cho dân tộc, thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ "Chính sách của Đảng và Chính phủ là phải hết sức chăm nom đến đời sống của Nhân dân, nếu dân đói Đảng và Chính phủ có lỗi" và "Dân đủ ăn, đủ mặc thì chính sách của Đảng, Chính phủ dễ dàng thực hiện, nếu dân đói, rét, dốt, bệnh thì chính sách của ta dù có hay mấy thì cũng không thực hiện được".

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhiệm vụ kiến quốc, nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế được đặt lên hàng đầu, nhất là sau 30/4/1975 dân tộc ta giành thắng lợi hoàn toàn cuộc kháng chiến 20 năm chống đế quốc Mỹ. Đất nước được thống nhất, cả nước đi lên xây dựng xã hội chủ nghĩa, với một nền kinh tế bị tàn phá bởi chiến tranh. Nhưng với mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam: "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", Ngân hàng Chính sách xã hội ra đời đã thúc đẩy và phát triển nền kinh tế.

Trên con đường đổi mới và phát triển do Đảng ta lãnh đạo đã đem lại những thành tựu hết sức to lớn, tăng trưởng hàng năm đạt cao. Nhưng với hoàn cảnh của đất nước, với một nền kinh tế chưa phát triển, mặc dầu Ngân hàng Chính sách xã hội hoạt động đã làm bà đỡ để thúc đẩy và phát triển. Bên cạnh đó, đất nước ta còn một bộn phận người dân có thu nhập thấp không có điều kiện để tiếp xúc và sử dụng nguồn vốn của các Ngân hàng thương mại. Với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta đã ban hành chính sách tín dụng ưu đãi để hỗ trợ hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Từ thực tế của đất nước và những quan điểm chủ trương của Đảng về xóa đói giảm nghèo, là cơ sở, nền tảng để Nhà nước, các cấp, các ngành triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và toàn diện để hỗ trợ các hộ nghèo, trong đó có giải pháp thiết lập riêng một kênh tín dụng chính sách giành cho các hộ nghèo vay vốn làm ăn, cải thiện cuộc sống, vươn lên thoát nghèo.

Có thể nói xóa đói giảm nghèo là một cuộc chiến không kém phần cam go, nhưng mục đích lãnh đạo của Đảng là "Dân giàu, nước mạnh", dân giàu tức là phải xóa nghèo. Nhưng chủ trương giải pháp đồng bộ của Đảng và Nhà nước đã đưa ra, từ vốn cho vay ưu đãi hộ nghèo, "Ngân hàng phục vụ người nghèo", đến "Ngân hàng Chính sách xã hội" tạo nên một mối quan hệ bền chặt "Ý Đảng - Lòng Dân".

Ngày 04/10/2002, Ngân hàng Chính sách xã hội ra đời và hoạt động.

Ngân hàng Chính sách xã hội được thành lập để thực hiện tín dụng ưu đãi đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác. Hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội không vì mục đích lợi nhuận, được nhà nước bảo đảm khả năng thanh toán, tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng 0%, không phải tham gia bảo hiểm tiền gửi, được miễn thuế và các khoản phải nộp Ngân sách Nhà nước.

Ngân hàng Chính sách xã hội từ khi thành lập đến nay đã không ngừng phát triển, hoạt động có hiệu quả, đã thể hiện vai trò và là một công cụ tài chính đắc lực của Nhà nước, trong thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và các đối tượng chính sách khác có điều kiện tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi để phát triển sản xuất, tạo việc làm. Nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, bảo đảm an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới. Tại Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội đã khẳng định: "Trong những năm qua, tín dụng chính sách xã hội do Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện là một giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, góp phần quan trọng thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Từ sự ra đời đi vào hoạt động có hiệu quả đó, Ngân hàng Chính sách xã hội đã đóng góp vào chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo đến đời sống của Nhân dân, trong cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991), Đảng khẳng định: Xã hội, xã hội chủ nghĩa mà nhân dân xây dựng là một xã hội mà con người "Có cuộc sống ấm no", "dân giàu nước mạnh". Hội nghị Trung ương 5 khóa VII (1992) đã nêu lên nhiệm vụ có ý nghĩa kinh tế, chính trị - xã hội to lớn, phải trợ giúp người nghèo bằng cách cho họ vay vốn, hướng dẫn cách làm ăn, hình thành vốn xóa đói giảm nghèo ở từng địa phương, trên cơ sở giúp dân và tranh thủ các nguồn tài trợ quốc tế, phấn đấu tăng hộ giàu đi đôi với xóa đói giảm nghèo. Trong những năm đầu của công cuộc đổi mới đất nước, nước ta là một trong những Quốc gia có tỷ lệ hộ nghèo đói cao trên thế giới. Những khó khăn chồng chất trong cuộc sống, tình trạng đói nghèo gay gắt đã trở thành một trong những yếu tố tất yếu để Việt Nam thực hiện công cuộc xóa đói, giảm nghèo và thôi thúc Đảng, Nhà nước ban hành chính sách tín dụng riêng để hỗ trợ các hộ nghèo thoát nghèo.

Xuất phát từ tình hình thực tế của đất nước và những quan điểm chủ trương của Đảng về xóa đói giảm nghèo là cơ sở nền tảng để nhà nước, các cấp, các ngành triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và toàn diện nhằm hỗ trợ các hộ nghèo trong đó có giải pháp thiết lập riêng một kênh tín dụng chính sách dành cho các hộ nghèo vay vốn làm ăn cải thiện cuộc sống, vươn lên thoát nghèo.

Đó là, Tín dụng chính sách xã hội - Ý Đảng, lòng Dân. Được Đảng, Nhà nước giao Ngân hàng phục vụ người nghèo, nay là Ngân hàng Chính sách xã hội làm cầu nối đưa chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ đến với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác; tạo điều kiện cho người nghèo tiếp cận được nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội. Hơn 22 năm Ngân hàng Chính sách xã hội hoạt động đã góp phần tích cực vào thành tựu của công cuộc đổi mới đất nước, nhất là góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước, từ những đồng vốn đến với người nghèo, các đối tượng chính sách khác, hướng dẫn cách sử dụng vốn vay, hướng dẫn cách làm để phát triển sản xuất, phát triển kinh tế, các hộ nghèo từng bước xóa nghèo vươn lên làm giàu, đảm bảo an sinh xã hội, đảm bảo an ninh trật tự, góp phần đưa đất nước ta đi lên: "Dân giàu nước mạnh", góp phần thực hiện được quan điểm: "Không một ai bị bỏ lại phía sau".

Với những ý nghĩa to lớn đó, Ngân hàng Chính sách xã hội đã góp phần tạo dựng niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo nên mối quan hệ hữu cơ bền chặt "Ý Đảng - Lòng Dân".

Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội đã nêu: “Trong những năm qua, tín dụng chính sách xã hội do Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện là một giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, góp phần quan trọng thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Từ quan điểm của Chỉ thị số 40, chúng ta càng thấy được ý nghĩa tầm quan trọng sự hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội.