Tín dụng đầu năm giảm do sức hấp thụ vốn của nền kinh tế còn yếu

Lãi suất không còn là rào cản tín dụng

Số liệu cập nhật tại Hội nghị đẩy mạnh tín dụng ngân hàng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2024, đến cuối năm 2023, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 13,71% so với cuối năm 2022. Tuy nhiên bước sang tháng 01/2024, tín dụng toàn hệ thống giảm 0,6% so với cuối năm 2023.

Toàn cảnh Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú chỉ ra 2 nguyên nhân cơ bản khiến tín dụng giảm (0,6%) trong tháng 1/2024. Thứ nhất, tăng trưởng tín dụng có tính chất quy luật, thông thường vào tháng Tết cổ truyền thì tín dụng không tăng. Thứ hai là do khả năng hấp thụ của nền kinh tế yếu, doanh nghiệp còn khó khăn, nhu cầu tiêu dùng thấp khiến tín dụng chững lại. “Tăng trưởng tín dụng thấp là do nhiều yếu tố như vậy chứ không phải do cơ chế chính sách”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Lãnh đạo các ngân hàng cũng cho rằng, việc tín dụng giảm trong tháng đầu năm là một xu hướng tất yếu trong bối cảnh nhu cầu tín dụng thấp như hiện nay và kỳ vọng dư nợ cải thiện trong thời gian tới khi tình hình kinh tế dần hồi phục.

Tổng giám đốc VPBank Nguyễn Đức Vinh chia sẻ, thúc đẩy tín dụng là mong muốn của Chính phủ, NHNN và bản thân chính các ngân hàng thương mại. Mong muốn là vậy, song triển khai không dễ, nguyên nhân là khu vực kinh tế tư nhân đang kiệt quệ. “Mặc dù nền kinh tế vẫn tiếp tục phát triển, song chủ yếu nhờ vào các dự án lớn, đầu tư công và nhóm doanh nghiệp nước ngoài. Trong khi đó, khu vực kinh tế tư nhân năm qua cực kỳ kiệt quệ, chỉ 1-2% doanh nghiệp tư nhân là có đủ sức phát triển, điều này đã ảnh hưởng lớn đến các ngân hàng, nhất là NHTM tư nhân. Tín dụng tăng khó do sức hấp thụ của nền kinh tế yếu”, ông Nguyễn Đức Vinh nhận định và cho biết, lãi suất cho vay không còn là rào cản tiếp cận tín dụng. Hiện lãi vay mua nhà của một số ngân hàng giảm chỉ còn 5,9%/năm.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định chưa bao giờ lãi suất thấp như hiện nay nên lãi suất không còn là rào cản và vấn đề lớn đối với người đi vay

Ông Nguyễn Thanh Tùng - Tổng Giám đốc Vietcombank cũng cho rằng, tín dụng giảm trong những tháng đầu năm là do cầu tín dụng trong nền kinh tế thấp, thị trường bất động sản trầm lắng do vướng mắc pháp lý chưa được giải quyết. Ngoài ra, việc đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu cũng khiến các doanh nghiệp ngại kinh doanh, dẫn đến không có nhu cầu vay vốn.

Với mặt bằng lãi suất thấp như hiện nay, ông Nguyễn Thanh Tùng khẳng định, lãi suất và các điều kiện tín dụng không cản trở khách hàng vay vốn. “Theo xu hướng hàng năm, dư nợ tín dụng tại Vietcombank thường giảm trong tháng 1-2 của năm. Các tháng sau đó, việc giải ngân tín dụng sẽ tăng trưởng trở lại theo đúng định hướng”, ông Tùng chia sẻ.

Chia sẻ tại Hội nghị, các ngân hàng cho biết, lãi suất cho vay đang giảm rất mạnh. Như tại Agribank sàn lãi suất cho vay so với cùng kỳ năm ngoái giảm khoảng 3 – 4%/năm tùy đối tượng. Từ đầu năm 2024, để tạo điều kiện tăng trưởng tín dụng, Agribank đã 2 lần giảm lãi suất huy động với mức giảm từ 0,3% - 0,5%/năm và 1 lần giảm lãi suất cho vay ngắn hạn với mức giảm từ 0,5% - 1%/năm. Tại BIDV, lãi suất cho vay bình quân là 7,3%/năm, riêng lãi suất ngắn hạn chỉ còn 6,7%/năm, lãi suất cho vay trung dài hạn là 8%/năm...

Ngay trong tháng 2, LPBank đưa ra gói tín dụng ưu đãi dành cho nhóm khách hàng xuất nhập khẩu với mức lãi suất vay VND chỉ từ 6%/năm, vay USD chỉ từ 4%/năm các kỳ hạn vay đa dạng từ 1 tháng đến 12 tháng...

Qua theo dõi thực tế cũng như báo cáo cùa các ngân hàng, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh, chưa bao giờ lãi suất thấp như hiện nay nên lãi suất không còn là rào cản và vấn đề lớn đối với người đi vay. Chỉ một số doanh nghiệp do không đáp ứng được điều kiện vay nên tiếp cận được tín dụng.

Ngân hàng không dám cho vay vì lo nợ xấu tăng, thu hồi nợ chật vật

Ông Trần Long – Phó Tổng giám đốc BIDV bổ sung thêm lý do tín dụng tăng trưởng chậm do số doanh nghiệp tạm ngưng kinh doanh tăng 25% cùng kỳ, năng lực tài chính của doanh nghiệp bị giảm sút, khả năng chịu đựng yếu, cũng như nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực xăng dầu, điện, đối mặt với rủi ro về mặt pháp lý. Điều này dẫn đến quy mô nợ xấu gia tăng và tỷ lệ bao trùm nợ xấu tại các ngân hàng giảm, các khoản nợ cơ cấu theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN đến hạn trong năm 2024 nên áp lực trả nợ khi đến hạn sẽ rất lớn.

Nhiều doanh nghiệp có khả năng quản trị thấp, sức khỏe yếu, có sự đan xen các báo cáo tài chính giữa văn bản và thực tế không đồng nhất, dẫn tới nhiều khó khăn trong đánh giá và cấp tín dụng cho các doanh nghiệp này còn khó.

Tại Hội nghị sáng nay, các ngân hàng, Hiệp hội Ngân hàng tỏ ra lo ngại về rủi ro nợ xấu năm nay, nhất là trong bối cảnh Nghị quyết 42/2017/QH14 hết hiệu lực. Đồng thời, phần lớn các nội dung của Nghị quyết 42 không được luật hóa trong Luật Các TCTD sửa đổi vừa được ban hành.

Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam TS. Nguyễn Quốc Hùng bày tỏ quan ngại khi ngân hàng đối mặt với nhiều khó khăn nhất là trong thu hồi nợ

Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam TS. Nguyễn Quốc Hùng bày tỏ quan ngại khi ngân hàng đối mặt với nhiều khó khăn nhất là trong thu hồi nợ. Ông Hùng chia sẻ, khách hàng vay vốn đến kỳ trả nợ công khai không trả, thậm chí thành lập nhiều hội nhóm bùng nợ khiến thu hồi nợ rất khó khăn. Nợ xấu tăng cao, rủi ro về pháp lý lớn ngân hàng không thể mạnh dạn cho vay nhất là cho vay không thế chấp TSĐB. Ngay cả cho vay có thế chấp TSĐB chưa chắc ngân hàng đã thu hồi được do không có hành lang pháp lý bảo vệ người cho vay khi Nghị quyết 42 hết hiệu lực, Luật TCTD vừa sửa đổi cũng không có quy định này. Thực tế hiện nay nhiều trường hợp ngân hàng bị tòa án tại một số tỉnh xử ép khi có tranh chấp tài sản. Chính vì vậy, ngân hàng không yên tâm và thận trọng khi cho vay vốn.

Tổng giám đốc VPBank Nguyễn Đức Vinh lo ngại Nghị quyết 42 đã hết hiệu lực, thời gian tới, các ngân hàng sẽ gặp nhiều khó khăn trong tranh tụng khi xử lý tài sản đảm bảo. Khó khăn trong thu hồi nợ cũng là nguyên nhân khiến các ngân hàng thận trọng cho vay, đặc biệt là cho vay tín chấp, cho vay theo dòng tiền. Hành lang pháp luật hiện tại đang thiên về bảo vệ người đi vay hơn là bảo vệ người cho vay. “Đây sẽ là điểm khó khăn của các TCTD thời gian tới. Việc thu hồi nợ hiện nay rất khó khăn, đặc biệt là nợ vay tiêu dùng. Rất nhiều cán bộ thu hồi nợ bỏ việc, hiệu quả thu hồi nợ của các ngân hàng, công ty tài chính đều sụt giảm mạnh. Các công ty thu hồi nợ tê liệt hết. Hậu quả là tín dụng đen tăng lên. Chính sách không đồng bộ sẽ giết ngành tài chính tiêu dùng”, ông Vinh lo ngại.

Chỉ nỗ lực của ngân hàng là chưa đủ

Để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong năm 2024, ông Nguyễn Thanh Tùng cho biết, Vietcombank sẽ tiếp tục tục chính sách lãi suất cho vay thấp so với thị trường, tiếp tục tháo gỡ khó khăn vướng mắc, rà soát các quy trình tín dụng, đơn giản hoá các quy trình cho vay…. Đồng thời, tiếp tục tăng trưởng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ.

Tuy nhiên, để các giải pháp của ngân hàng đạt hiệu quả cao, ông Nguyễn Thanh Tùng kiến nghị NHNN tiếp tục duy trì điều hành chính sách tiền tệ ổn định, đồng thời hỗ trợ các TCTD trong việc kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương tháo gỡ khó khăn về mặt pháp lý cho các dự án để các dự án nhanh chóng được triển khai.

Tổng giám đốc Agribank Phạm Toàn Vượng cam kết Agribank tiếp tục bám sát chỉ đạo của Chính phủ, NHNN, triển khai quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả

Với vai trò chủ lực cung ứng vốn cho nền kinh tế, Tổng giám đốc Agribank Phạm Toàn Vượng cho biết, Agribank cam kết tiếp tục bám sát chỉ đạo của Chính phủ, NHNN, triển khai quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả; tiếp tục triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi lãi suất cho từng đối tượng khách hàng và có chính sách lãi suất phù hợp nhằm hỗ trợ khách hàng vượt qua giai đoạn khó khăn, phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh và tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng; tăng cường công tác giám sát và thực hiện nghiêm túc kỷ luật trong xử lý vi phạm trong công tác cho vay.

Tuy nhiên, ngoài sự nỗ lực của hệ thống ngân hàng là chưa đủ, cần có sự vào cuộc tích cực của các cấp có thẩm quyền từ trung ương đến địa phương trong công tác giải quyết các vấn đề về pháp lý đối với các dự án đầu tư, cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa quy trình đầu tư và thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.