Trung tâm đào tạo lái xe ô tô ‘ngồi trên đống lửa’ vì cabin điện tử

Kể từ ngày 1/1/2023, người học lái xe ô tô phải leo núi, đi vào đường cao tốc trên cabin điện tử sau khi Bộ Giao thông Vận tải kiên quyết không lùi lộ trình triển khai.

Nhiều cơ sở đào tạo lái xe như đang “ngồi trên đống lửa” với quy định mới bởi hiện vẫn chưa có nhà cung cấp cabin đạt chuẩn, áp lực mua sắm thiết bị đè nặng lên trung tâm đào tạo lái xe.

Lo gánh nặng tài chính

Ở góc độ cơ quan quản lý Nhà nước, ông Lương Duyên Thống, Trưởng phòng Vận tải và quản lý phương tiện người lái (Cục Đường bộ Việt Nam), khẳng định việc trang bị thiết bị mô phỏng để đào tạo lái xe là điều kiện kinh doanh bắt buộc đối với các cơ sở đào tạo lái xe. Nếu trung tâm nào không trang bị sẽ không được phép đào tạo lái xe ô tô.

“Với phần mềm và thiết bị mô phỏng lái xe, học viên sẽ được tập luyện kỹ năng và tập phản xạ trong điều kiện các yếu tố về địa hình, cung đường, thời tiết, tình trạng giao thông và các tình huống giao thông khác nhau nhằm nâng cao kỹ năng đảm bảo an toàn giao thông. Việc trang bị phần mềm và thiết bị mô phỏng lái xe vào quy trình đào tạo là một giải pháp để đổi mới công tác sát hạch lý thuyết và thực hành, góp phần nâng cao chất lượng chương trình dạy học”, ông Thống nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Đức Hải, Giám đốc Trung tâm sát hạch và cấp giấy phép lái xe ô tô Đức Thịnh (huyện Đông Anh) cho biết trong những năm qua, thành phố đã chỉ đạo phải kiểm soát chặt chẽ, nghiêm túc khâu sát hạch đầu ra nên tỷ lệ học viên vượt qua các kỳ sát hạch luôn bảo đảm tính chính xác, khách quan.

“Việc trang bị phần mềm và cabin điện tử vào quy trình đào tạo là một giải pháp để đổi mới công tác sát hạch lý thuyết và thực hành, song cần có lộ trình thí điểm, kiểm chứng và rút kinh nghiệm trước khi áp dụng đại trà”, ông Hải nói.

Đưa ra con số mỗi bộ cabin có giá 400-500 triệu đồng, số tiền mà hàng trăm cơ sở đào tạo sát hạch trên toàn quốc bỏ ra sẽ rất lớn, theo ông Thịnh, Trung tâm sẽ phải đầu tư tới 10-15 tỷ đồng cho khoảng 20-30 cabin để đào tạo lưu lượng bình quân khoảng 1.000 học viên/tháng. Đây là số vốn lớn trong bối cảnh các trung tâm đào tạo vẫn chưa phục hồi “sức khỏe” tài chính sau ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19.

“Trong hai năm qua, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, lượng học viên học lái xe sụt giảm dẫn đến kinh phí nguồn thu ở các cơ sở đào tạo, sát hạch lái xe gặp nhiều khó khăn. Giờ bỏ ra hàng tỷ đồng để trang bị các cabin học lái phục vụ cho việc thi sát hạch lái xe là điều không dễ dàng. Nếu bắt buộc phải trang bị sẽ gây áp lực tài chính cho những cơ sở đào tạo, sát hạch lái xe”, ông Hải nói.

Ngoài ra, ông Hải cũng cho rằng, do đã “rót vốn” vào đầu tư cabin tập lái, học phí đào tạo lái xe chắc chắn sẽ tăng song cũng cần phải tính toán mức thu hợp lý để không ảnh hưởng nhiều đến học viên.

Là một trong những Trung tâm sát hạch lái xe lớn của Bắc Ninh, ông Nguyễn Văn Toản, Chủ tịch Hội đồng thành viên Trung tâm sát hạch lái xe Đông Đô (Bắc Ninh) cho rằng cabin tập lái với mục đích sử dụng chỉ có tính chất tham khảo, học lái xe cần phải ‘văn ôn võ luyện’, được chạy trên sa hình, trên thực tế với các tình huống thật sự. Trước đây, một số nước như Hàn Quốc cũng đã trang bị mô hình cabin này nhưng sau cũng bỏ vì không phù hợp.

“Tại sao Bộ Giao thông Vận tải không chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam thí điểm tại một số trung tâm đào tạo sát hạch lái xe của Nhà nước rồi tổng kết rút kinh nghiệm, nếu thực sự hiệu quả, thiết thực, được học viên đánh giá cao thì hãy triển khai đại trà. Bởi, đầu tư một cabin điện tử không rẻ, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn sau 2 năm đại dịch và hiện tại”, ông Toản đặt câu hỏi.

Thí điểm trước để tránh lãng phí?

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nêu quan điểm Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành quy chuẩn cabin điện tử nhưng chưa có nhà cung cấp được công nhận có sản phẩm hợp quy để cung cấp loại thiết bị này ra thị trường.

“Hiện, thiết bị này chưa được thử nghiệm để đánh giá tác dụng đến đâu, sự cần thiết thế nào? Cách đây khoảng 20 năm, cabin điện tử được nhập khẩu từ nước ngoài đã được áp dụng nhưng không mang lại hiệu quả”, ông Quyền chỉ ra thực tế.

Theo ông Quyền, chi phí cho một bộ cabin điện tử khoảng 400-450 triệu đồng, ngang với số tiền đầu tư xe ôtô tập lái. Theo ước tính, cả nước hiện có khoảng 400 đơn vị đào tạo lái xe, để đầu tư hết cabin điện tử sẽ mất khoảng 2.000 tỷ đồng.

“Cần thiết phải cho phép lùi thời hạn áp dụng để có thử nghiệm, đánh giá, nếu cabin điện tử thực sự hiệu quả mới áp dụng đại trà. Việc này sẽ tránh được lãng phí hàng trăm tỷ đồng cho xã hội nếu việc áp dụng không đi vào thực tế cuộc sống”, ông Quyền nhìn nhận.

Ông Nguyễn Hồng Đạt, Phó trưởng phòng Quản lý phương tiện và người lái (Sở Giao thông Vận tải thành phố Hà Nội) cho hay hiện trên địa bàn thành phố chưa có đơn vị nào đầu tư, lắp đặt cabin điện tử.

“Thiết bị cabin điện tử đến nay chưa có đơn vị cung cấp được Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận quy chuẩn. Do đó, các đơn vị đào tạo lái xe vẫn đang còn loay hoay, chưa biết mua thiết bị cabin điện tử ở đâu, thế nào là phù hợp, đúng quy định”, ông Đạt nói.

So sánh thực tế việc đào tạo lái xe sẽ đem lại hiệu quả hơn khi học viên được di chuyển thực tế trên đường, ông Đạt cho rằng hiệu quả của việc áp dụng đào tạo trên cabin điện tử thì cần thời gian mới có thể trả lời.

Vừa qua, tại 2 cuộc đối thoại giữa Bộ Giao thông Vận tải với Sở Giao thông Vận tải Hà Nội và các đơn vị đào tạo lái xe trên địa bàn, các đơn vị đều bày tỏ mong muốn được lùi thời gian bắt buộc lắp đặt, áp dụng cabin điện tử đồng thời đề xuất nên thí điểm áp dụng cabin điện tử đối với một số trung tâm đào tạo trước để đánh giá.

Ông Đạt cho rằng công tác thí điểm sẽ đánh giá được hiệu quả của việc áp dụng cabin điện tử vào đào tạo lái xe, nếu đem lại hiệu quả cao sẽ áp dụng đại trà.