Vị thế của USD lung lay vì trần nợ

Vị thế lung lay

Những tranh cãi về trần nợ của Hoa Kỳ và lượng trái phiếu phát hành bằng đồng euro ngày càng lớn liên quan đến các mục tiêu về môi trường hoặc phát triển bền vững có thể bắt đầu loại bỏ vị thế của trái phiếu kho bạc Mỹ.

Hiện thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ (trái phiếu kho bạc) trị giá 22 nghìn tỷ USD được xem là nền tảng của hệ thống tài chính toàn cầu nhờ chiều sâu và tính thanh khoản. Được xem như một tài sản siêu an toàn không bao giờ bị vỡ nợ, trái phiếu kho bạc Mỹ chính là điểm tựa để đồng USD trở thành đồng tiền dự trữ số một thế giới.

Cũng chính vì vậy nên theo các nhà phân tích và các nhà đầu tư, ngay cả khi gặp một lỗi kỹ thuật ngắn hạn, mà điều đó hiện đã không còn là bất khả thi, đều có thể làm tổn hại đến vị thế tài sản an toàn tuyệt đối của trái phiếu kho bạc Mỹ và qua đó là đồng bạc xanh.

Hiện USD vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong dự trữ ngoại hối toàn cầu

Thời gian gần đây, Bộ Tài chính Mỹ đã phải nhiều lần kiến nghị nới trần nợ công để tránh việc chính phủ Mỹ phải tạm thời đóng cửa. Điều đó cũng ít nhiều làm suy giảm lòng tin vào trái phiếu kho bạc Mỹ và đồng USD khi các nhà đầu tư và doanh nghiệp lo ngại về thiệt hại tài chính bắt nguồn từ việc lưỡng đảng tại Mỹ đang coi trần nợ như một vũ khí chính trị. “Mỗi lần điều này xảy ra, nó càng làm suy giảm niềm tin của quốc tế đối với trái phiếu kho bạc”, Thomas Costerg - Nhà kinh tế cấp cao của Pictet Wealth Management cho biết.

Nghiên cứu của Viện Tài chính Quốc tế (IIF) cho thấy, nhìn chung năm ngoái các nhà đầu tư đã bán trái phiếu kho bạc Mỹ, trong khi tăng cường mua trái phiếu chính phủ Nhật Bản và Đức.

Mặc dù động thái bán ra trái phiếu kho bạc của các ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi được giải thích là do cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19, nhưng nhà kinh tế trưởng của IIF Robin Brooks cũng lưu ý rằng, trái phiếu kho bạc không hoạt động như một tài sản an toàn mà chúng nên có trong cuộc khủng hoảng thị trường vào tháng 3/2020 khi một đợt bán tháo lớn đã đẩy lợi suất trái phiếu tăng cao trước khi Fed phải ra tay can thiệp để ổn định thị trường.

Dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng cho thấy, tỷ lệ dự trữ USD mà các ngân hàng trung ương đang nắm giữ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 25 năm là 59% vào cuối năm 2020 và hiện cũng đang duy trì gần mức đó.

Euro đang trỗi dậy

Hiện đồng euro chiếm 1/5 dự trữ tiền tệ toàn cầu, nhưng vị thế của nó vẫn bị hạn chế do thiếu tài sản “an toàn” đủ lớn để chống lưng. Mặc dù trái phiếu chính phủ Đức được xếp hạng AAA, nhưng quy mô chỉ lên tới 1,6 nghìn tỷ euro (1,9 nghìn tỷ USD), quá nhỏ so với quy mô trái phiếu kho bạc Mỹ.

Thế nhưng sự gắn kết của châu Âu trong cuộc chiến chống lại khủng hoảng Covid và việc thành lập một quỹ chung trị giá 800 tỷ euro đã dập tắt nguy cơ tan rã của khu vực đồng euro và làm tăng lượng tài sản bằng đồng euro được xếp hạng AAA.

Christian Kopf - CIO về thu nhập cố định và ngoại hối của Union Investments cho biết, ông đã rất ngạc nhiên trước nhu cầu về tài sản bằng đồng euro từ các khách hàng châu Á, đặc biệt là ở Hàn Quốc. Ông cũng lưu ý rằng nguồn cung tài sản như vậy lên tới 4 nghìn tỷ euro khi bao gồm tất cả các trái phiếu có xếp hạng AA- trở lên.

Theo các nhà phân tích, một lợi thế lớn của đồng euro trong tương lai là sự thống trị của đồng tiền đối với các trái phiếu đáp ứng các tiêu chí về môi trường, xã hội (ESG), vốn tài trợ cho các dự án mang lại lợi ích cho khí hậu hoặc xã hội.

Theo Marcus Pratsch - Trưởng bộ phận tài chính và trái phiếu bền vững tại DZ Bank, gần một nửa lượng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu mới trong năm ngoái được tính bằng đồng euro, còn lượng trái phiếu USD chỉ chiếm 28%. Trong khi những chứng khoán như vậy đang có nhu cầu cao. Chẳng hạn trái phiếu xanh của Liên minh châu Âu trị giá 12 tỷ euro được “đặt hàng” tới 135 tỷ euro.

Một cuộc khảo sát do Morgan Stanley và IIF tiến hành năm 2019 cho thấy, các ngân hàng trung ương muốn tiếp xúc nhiều hơn với ESG. Nhật Bản tuần trước cho biết họ sẽ bắt đầu sử dụng dự trữ của mình để mua chứng khoán ESG.

"Euro sẽ... vẫn là đồng tiền được tìm kiếm nhiều nhất trên thị trường trái phiếu bền vững, tăng cường hơn nữa vai trò quốc tế của nó", Pratsch dự đoán.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, điều đó không có nghĩa là đồng USD sẽ đánh mất vị thế là đồng tiền dự trữ số một toàn cầu của mình. Bởi vị thế này được thiết lập trong nhiều thập kỷ và ngoài điểm tựa là trái phiếu kho bạc Mỹ, hiện hầu hết thương mại toàn cầu vẫn được định giá bằng đồng bạc xanh.