Vốn ngân hàng – “bệ phóng” hỗ trợ kinh tế tư nhân

Các ngân hàng triển khai nhiều chương trình tín dụng ưu đãi, đặc biệt là dành cho DN nhỏ và vừa

“Phao cứu sinh” của doanh nghiệp

Tại Hội thảo "Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân" do Thời báo ngân hàng, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú khẳng định, hỗ trợ DN tư nhân tiếp cận nguồn vốn ngân hàng thuận lợi là nhiệm vụ quan trọng mà ngành Ngân hàng luôn chú trọng.

Trước hết phải nói đến những giải pháp điều hành lãi suất, tỷ giá, lượng vốn cung ứng ra nền kinh tế... Tất cả đều là những giải pháp thiết thực để hỗ trợ DN, trong đó DN tư nhân là chính. Ngân hàng có nhiều chính sách hỗ trợ DN, nhất là DN nhỏ và vừa (chiếm 98% số lượng DN) như cơ cấu thời hạn trả nợ, giãn, hoãn nợ, kéo dài thời hạn cho vay; giảm lãi suất trong, sau đại dịch Covid-19, các đợt thiên tai bão lũ… để DN phục hồi, duy trì hoạt động sản xuất.

Dưới góc độ NHTM, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) bà Phùng Thị Bình chia sẻ, với mục tiêu phát triển nền kinh tế đạt 8% trong năm 2025, Agribank được thông báo tăng trưởng tín dụng 13% với số tuyệt đối 230 nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, với dư nợ hiện tại là 1,74 nghìn tỷ đồng thì 90% dành cho khu vực kinh tế tư nhân. Số liệu trên thể hiện chúng tôi rất quan tâm đến đối tượng khách hàng kinh tế tư nhân, đặc biệt là khi Agribank luôn gắn với sứ mệnh phát triển nông nghiệp nông thôn và nông dân. Để các hộ kinh tế tư nhân, cụ thể là DN nhỏ và vừa, xích lại gần với ngân hàng hơn, Agribank triển khai liên kết với hộ nông dân, hội phụ nữ… Agribank đang triển khai 9 chương trình tín dụng ưu đãi dành cho tất cả các đối tượng, trong đó có 8 chương trình dành cho hộ kinh tế tư nhân, bao gồm DN xuất nhập khẩu, DN nhỏ và vừa, sản xuất kinh doanh tiêu dung,... Trong các chương trình này, lãi suất cho vay thấp hơn thông thường từ 1-2%. Ngân hàng cũng có các chương trình ưu đãi cho DN xuất nhập khẩu, tham gia vào chuỗi giá trị.

Với sự nỗ lực, vào cuộc của NHNN và hỗ trợ tích cực của các NHTM, hoạt động cấp tín dụng đối với DN tư nhân đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với DN tư nhân tại các tổ chức tín dụng (TCTD) đạt khoảng gần 7 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 14,7% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế. Trong đó, có 100 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng đối với DNNVV với tổng dư nợ đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023, chiếm 17,6% dư nợ nền kinh tế; có 208.992 DNNVV còn dư nợ. Có thể nói hầu hết các TCTD cả trong nước, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, các tổ chức tài chính vi mô... đều có mối quan hệ cho vay trực tiếp với khối DN tư nhân, trong đó có DNNVV.

“Con số 208.992 DNNVV còn dư nợ cho thấy nguồn vốn tín dụng ngân hàng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho mục đích sản xuất kinh doanh của DN tư nhân, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.

Với nhiều kết quả ấn tượng, Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân vui mừng chia sẻ, thời gian qua, ngành Ngân hàng đã luôn đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tỷ lệ dư nợ của doanh nghiệp có thể nói rất là cao. Dư nợ cao chứng tỏ các DNNVV đang phát triển.

Tuy nhiên, thực tế cũng có một số doanh nghiệp phản ánh chưa được tiếp cận vốn ngân hàng. Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, doanh nghiệp cũng cần thông cảm, bởi áp lực của ngân hàng trong đảm bảo hiệu quả vốn cho vay cũng rất lớn. Các doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn có thể thông qua Hiệp hội để được hỗ trợ xây dựng các phương án sản xuất kinh doanh khả thi, tăng cơ hội tiếp cận vốn tín dụng…

Từ phía doanh nghiệp, theo ông Nguyễn Kim Hùng - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Kim Nam, ngân hàng là "phao cứu sinh" về vốn cho các doanh nghiệp. Để phát triển, các doanh nghiệp cần ít nhất chục năm, song nếu áp dụng công nghệ, quá trình này có thể rút ngắn bớt một nửa, thậm chí còn nhanh hơn, song các ngân hàng hiện chưa có gói vay về hỗ trợ đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả, chuyên gia thảo luận tạo Hội thảo do Thời báo Ngân hàng tổ chức

Thiết kế sản phẩm tài chính chuyên biệt

Doanh nghiệp đề nghị ngành Ngân hàng đề xuất Chính phủ cho doanh nghiệp vay lãi suất 0% để đầu tư công nghệ, phần cấp bù lãi suất hoàn toàn có thể bù bằng thuế thu nhập doanh nghiệp. Bởi lãi suất cho vay trung, dài hạn hiện nay đang ở 8-10%/năm, chưa hấp dẫn các doanh nghiệp.

Nhưng theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú, đề xuất vay lãi suất 0% khó thực hiện nếu nhìn từ góc độ thương mại do các ngân hàng còn phải kinh doanh có nguồn thu, nên cần sự hỗ trợ của nhà nước. Hơn nữa, theo Phó Thống đốc, cơ chế cho vay để thúc đẩy đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là vấn đề đang được quan tâm, nhưng nguồn vốn không thể chỉ phụ thuộc vào các ngân hàng, mà cần chiến lược để huy động tổng lực các nguồn vốn trong và ngoài nước.

Chủ tịch Hãng kiểm toán ASCO Nguyễn Thanh Khiết cũng cho rằng, một trong những thách thức lớn nhất mà DNNVV gặp phải là thiếu tài sản đảm bảo, hồ sơ tài chính chưa minh bạch… Để giải quyết vấn đề này, cần triển khai các giải pháp đồng bộ từ phía ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.

Để DNNVV có thể tiếp cận vốn ngân hàng dễ dàng hơn ông Nguyễn Văn Thân cho rằng, cần có sự kết nối chặt chẽ giữa DN và các tổ chức tài chính. Ngoài ra việc phát triển các mô hình tài chính thay thế như tín dụng chuỗi cung ứng, thuê tài chính (leasing), cho vay ngang hàng (P2P lending) cũng là giải pháp hữu hiệu giúp DN huy động vốn mà không phụ thuộc hoàn toàn vào ngân hàng. "Hiệp hội có thể đóng vai trò trung gian, giúp kết nối DN với ngân hàng, tạo điều kiện để họ được đánh giá tín dụng một cách thuận lợi hơn," ông Nguyễn Văn Thân đề xuất.

Chủ tịch Hãng kiểm toán ASCO đề xuất, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị, năng lực tài chính và minh bạch thông tin; Xây dựng, cải thiện hệ thống quản trị doanh nghiệp, áp dụng công nghệ và AI trong kế toán và quản lý tài chính, các lĩnh vực tác nghiệp khác. DNNVV cần xây dựng báo cáo tài chính minh bạch, có kiểm toán độc lập để tạo niềm tin với ngân hàng; Chủ động xây dựng kế hoạch kinh doanh đồng bộ với các kế hoạch tác nghiệp khác và phương án sử dụng vốn hiệu quả để thuyết phục ngân hàng.

Cùng với đó, các ngân hàng nên thiết kế các sản phẩm tài chính chuyên biệt như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh; khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra, ngân hàng cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo.

Các cơ quan chức năng cần hỗ trợ về cơ chế chính sách, tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh; giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ nhiều về thông tin thị trường cũng như tiếp cận ứng dụng khoa học công nghệ cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển.