Vướng hoàn thuế VAT, nhiều doanh nghiệp cà phê ngưng xuất khẩu

Tại Hội nghị bàn về các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu (XK) cà phê niên vụ 2013 - 2014 tổ chức ngày 24/9 tại TP. Hồ Chí Minh, nhiều DN thuộc Câu lạc bộ 20 DN XK cà phê hàng đầu Việt Nam cho rằng, họ đang buộc phải ngưng XK nhiều đơn hàng vì không giải quyết được thủ tục hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT).

Vicofa dự báo XK cà phê niên vụ 2013 - 2014 kém khả quan

Ông Đỗ Hà Nam, Tổng giám đốc CTCP Intimex cho hay, trước đây việc hoàn thuế VAT được cơ quan thuế làm theo nguyên tắc hoàn trước - kiểm sau. Theo đó, các DN XK cà phê chỉ cần có hóa đơn chứng từ của đơn vị bán hàng trực tiếp cho mình thì có thể thực hiện được thủ tục hoàn thuế.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2013, các cơ quan thuế áp dụng quy định mới theo Công văn 7527/BTC-TCT của Bộ Tài chính vì thế các DN XK buộc phải đợi cơ quan thuế tiến hành xác minh đến tận người bán hàng đầu tiên, sau đó mới được hoàn thuế.

Quy định này theo ông Nam là vô cùng bất hợp lý vì các mặt hàng nông sản XK nói chung và cà phê nói riêng hiện nay đều phải mua bán qua nhiều tầng nấc trung gian mới đến DN chế biến, XK. Do đó, để đợi được hoàn thuế VAT, nhiều khi hồ sơ của DN sẽ bị ngâm vô thời hạn vì cơ quan thuế không thể xác định được hóa đơn đến người bán cuối cùng.

DN XK muốn có nguyên liệu phải mua gom từ các đại lý của mình và nhiều đại lý khác, các đại lý này lại mua lại từ các khách hàng khác nữa, kéo dài hàng chục người mua qua, bán lại. Khi mua hàng thì DN sẽ phải trả trước 5% thuế VAT. Với khối lượng hàng lớn vài trăm ngàn tấn thì số tiền thuế rất lớn.

Nhưng nếu khi cơ quan thuế xác minh trong chuỗi bán hàng đến DN mà có bất kỳ một khách hàng nào có vấn đề về hóa đơn thì DN sẽ không được hoàn lại, thậm chí phải đóng bù thuế và chịu phạt, ông Nam nói.

Bức xúc về vấn đề này, ông Vũ Văn Hải, Giám đốc Công ty Haprosimex chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cho rằng, quy định kiểm trước - hoàn sau của Bộ Tài chính đang bóp nghẹt các DN XK cà phê và các mặt hàng nông sản. Vì việc “ngâm” hồ sơ hoàn thuế liên tục trong nhiều tháng khiến các DN rơi vào tình trạng thiếu vốn kinh doanh, không thể đẩy mạnh XK.

“Có DN nói với tôi, họ đang âm vào thuế vài chục tỷ đồng. Trong hoàn cảnh hiện nay XK 1 tấn cà phê nếu chọn được thời điểm chốt giá tốt thì mới có lãi vài chục USD, trong khi phải nộp thuế VAT mất 5% mà luôn phải nơm nớp lo sợ vì bất cứ lúc nào mình cũng sẽ trở thành DN trốn thuế, làm ăn không đàng hoàng thì không ai còn muốn làm cà phê nữa”, ông Hải nói.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Lê Tiến Hùng, Phó tổng giám đốc Công ty Simexco cảnh báo, nếu không dỡ bỏ rào cản về quy trình hoàn thuế VAT như hiện nay thì trong thời gian tới, các DN XK cà phê Việt Nam sẽ mất thêm thị phần ở các thị trường truyền thống, với số lượng hàng hóa khoảng 500 ngàn tấn, nhường chỗ cho các DN của các quốc gia XK cà phê khác là Brazil và Indonesia.

Điều này cực kỳ oan uổng và tệ hại vì trong vòng 3 năm trở lại đây cà phê Robusta của Việt Nam đã chiếm được thị phần tại các nhà rang xay lớn tại châu Âu. “Nay nếu họ mua Robusta mà mình không bán được, họ sẽ chuyển sang dùng cà phê Arabica thứ phẩm để thay thế và công sức xây dựng thị trường của nhiều DN từ trước đến nay coi như đổ sông đổ bể”, ông Hùng bức xúc.

Theo ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa), sau cuộc họp này, Hiệp hội sẽ tập hợp các kiến nghị của DN để gửi tới Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Theo đó, Vicofa sẽ phối hợp với một số hiệp hội ngành hàng khác như Hiệp hội Hồ tiêu, Hiệp hội Điều để tiến hành đối chất với Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính nhằm tìm ra một giải pháp phù hợp đối với vấn đề thuế VAT. Trước mắt, Vicofa sẽ trình bày một số giải pháp tháo gỡ, chẳng hạn tạm ngưng không hoàn thuế VAT trong vòng 1 năm, bắt đầu từ tháng 11/2013 để xem xét hoặc chuyển từ phương án kiểm trước - hoàn sau sang hoàn trước - kiểm sau,  hoặc nếu được thì đưa mức thuế VAT về 0% đối với một số mặt hàng cà phê XK.

Thạch Bình