Xanh hóa nền kinh tế: Ngân hàng đồng hành bằng tín dụng xanh (bài 2)

Xanh hóa nền kinh tế: Từ chính sách đến thực tiễn (bài 1)

Nhiều ngân hàng tích cực triển khai các gói tín dụng cho doanh nghiệp xanh, dự án xanh

Tín dụng xanh chiếm 5% tổng dư nợ nền kinh tế

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến hết năm 2021, dư nợ tín dụng xanh ước đạt trên 451.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 5% tổng dư nợ của nền kinh tế. Để có được kết quả này, NHNN luôn nỗ lực nghiên cứu, xây dựng các văn bản pháp lý nhằm nâng cao nhận thức và hành động trong lĩnh vực tín dụng xanh, ngân hàng xanh.

Theo đó, NHNN đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Chương trình hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chương trình Nghị sự 2030; bổ sung nội dung về tín dụng xanh - ngân hàng xanh vào Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trước đó, NHNN đã ban hành Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam của NHNN với mục tiêu tăng cường nhận thức và trách nhiệm xã hội của hệ thống ngân hàng đối với việc bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, từng bước xanh hóa hoạt động ngân hàng, hướng dòng vốn tín dụng vào việc tài trợ dự án thân thiện với môi trường...

Phân tích kỹ hơn về vấn đề này, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, tỷ trọng tín dụng xanh chiếm khoảng 5% tổng dư nợ của toàn nền kinh tế và tốc độ tăng trưởng của tín dụng xanh giai đoạn 2017-2022 lên tới gần 30% không phải là con số nhỏ. Năm 2017, ngành Ngân hàng đã đưa ra được 12 danh mục xanh và là Ngân hàng Trung ương đầu tiên trong khối ASEAN đã đưa ra được danh mục xanh. Đây là nền tảng để các ngân hàng tiếp tục triển khai các gói tín dụng phục vụ chiến lược tăng trưởng xanh của giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Bên cạnh đó, bà Dương Thị Thanh Bình, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ chỉ ra rằng, các chính sách tiền tệ hiện nay cũng đóng vai trò hỗ trợ tín dụng xanh, ngân hàng xanh bằng việc kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo môi trường hoạt động bền vững cho các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp vay vốn tín dụng xanh nói riêng. Điều này có thể thấy từ cuộc xung đột Nga - Ukraine, nếu không có sự ổn định về chính trị, kinh tế, tiền tệ thì các doanh nghiệp rất khó hoạt động.

Về phía các ngân hàng thương mại, thực hiện các văn bản chỉ đạo của NHNN, hệ thống ngân hàng đã tự nhận thức, điều chuyển hoạt động và đang nỗ lực triển khai cùng lúc nhiều chương trình tín dụng xanh hướng đến nhiều ngành, nghề khác nhau. Mới đây, nhằm hiện thực hóa cam kết hỗ trợ 12 tỷ USD tài trợ trực tiếp và gián tiếp cho các dự án bền vững của Việt Nam và doanh nghiệp tại Việt Nam đến năm 2030, Ngân hàng TNHH một thành viên HSBC Việt Nam (HSBC Việt Nam) đã phê duyệt cấp khoản tín dụng thương mại xanh ngắn hạn trị giá 200 tỷ đồng cho Công ty Cổ phần Đông Hải Bến Tre (DOHACO). Nguồn vốn này sẽ giúp doanh nghiệp nhập khẩu hoặc mua giấy thải từ các nhà cung cấp trong nước để làm nguyên liệu chính cho quá trình sản xuất các sản phẩm làm từ giấy.

Không chỉ cung cấp nguồn vốn hỗ trợ, ông Nguyễn Bá Sơn, Trưởng phòng Tư vấn phát hành trái phiếu, Ban Kinh doanh vốn và tiền tệ, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, ngân hàng ban hành quy định về khung quản lý rủi ro môi trường và xã hội áp dụng cho các dự án được tài trợ từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB); ký kết Bản ghi nhớ hợp tác (MOU) thúc đẩy phát triển tài chính xanh bền vững, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu với Bộ Tài nguyên và Môi trường. Về tài trợ năng lượng tái tạo, tính đến cuối năm 2021, BIDV đạt quy mô tín dụng hơn 1,7 tỷ USD, chiếm 36% dư nợ tín dụng cho năng lượng tái tạo ở Việt Nam. Bên cạnh đó, phong trào phát hành trái phiếu xanh để đáp ứng nhu cầu tín dụng xanh tăng cao và là công cụ huy động vốn cho doanh nghiệp định hướng đầu tư vào lĩnh vực xanh.

Tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý

Để mở rộng quy mô tín dụng xanh trong thời gian tới, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho biết, định hướng của NHNN là tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý trong hoạt động cấp tín dụng xanh và đánh giá rủi ro môi trường và xã hội; định hướng tín dụng xanh cho hệ thống ngân hàng; xây dựng mô hình ngân hàng xanh; phát triển ngân hàng số để đảm bảo các hoạt động của ngân hàng được gắn kết phục vụ nhu cầu cho tăng trưởng xanh, tăng trưởng bền vững.

Bên cạnh đó, cần sớm ban hành thông tư để hướng dẫn ngân hàng và các tổ chức tín dụng quản lý rủi ro môi trường và xã hội. Hiện Luật Bảo vệ môi trường đã có quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Chính phủ ban hành một danh mục xanh để thực hiện riêng các cơ chế ưu đãi, khuyến khích vào năm 2022 và bắt đầu thực hiện vào năm 2023. Trên cơ sở các danh mục xanh này, NHNN sẽ có những hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể tới các tổ chức tín dụng về việc cấp tín dụng cho các dự án xanh...

Tuy nhiên, các chính sách nêu trên sẽ không đạt hiệu quả cao nếu như các ngân hàng không thực sự hành động vì tăng trưởng xanh. Vì vậy, một chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, bản thân các ngân hàng thương mại cũng cần xây dựng các chính sách riêng cho hoạt động tín dụng xanh; đẩy mạnh phát triển sản phẩm tín dụng xanh, sử dụng hợp lý nguồn vốn từ ngân hàng hay các chương trình, dự án. Đồng thời, đẩy mạnh công tác truyền thông về tín dụng xanh để chính sách có thể tiếp cận đến nhiều khách hàng hơn nữa.